BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Beyaz Saray’daki bir görüşmede Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae-myung, Donald Trump’tan Kore yarımadasında “barışın tesisine” yardımcı olmasını istedi. Trump ise yakında Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile görüşebileceğini söyledi. Trump daha önce Güney Kore’de bir “tasfiye ya da devrim” yaşandığını iddia etmiş ve orada iş yapmayı yeniden değerlendirmekle tehdit etmişti. Bay Lee, aylardır süren siyasi çalkantının ardından haziranda seçilmişti.
Gazze’nin güneyindeki Nasser Hastanesi’ne düzenlenen iki İsrail saldırısında, Filistinli sağlık yetkililerine göre beşi gazeteci olmak üzere en az 20 kişi öldü. İsrail Savunma Kuvvetleri “olaya karışmamış kişilere verilen zarardan üzüntü duyduğunu” açıkladı. İsrail ayrıca, Hizbullah’ın silahsızlandırılması için Lübnan ordusunun “gerekli adımları” atması halinde güney Lübnan’dan kısmen çekilmeye hazır olduğunun sinyalini verdi.
Amerikalı yetkililer, Trump yönetimi tarafından mart ayında El Salvador’a yanlışlıkla sınır dışı edilen belgesiz göçmen Kilmar Abrego Garcia’yı yeniden gözaltına aldı. Hükümet onu haziranda Amerika’ya geri getirmiş ancak hakkında ceza davası açmıştı. Geçen hafta yargılama öncesi serbest bırakılan Garcia şimdi Uganda’ya sınır dışı edilme riskiyle karşı karşıya; avukatı bu karara itiraz ediyor.
Elon Musk’ın yapay zekâ girişimi xAI, teknoloji devleri Apple ve ChatGPT’nin üreticisi OpenAI’ye dava açtı. Şirketleri “tekelci” gibi davranmakla suçladı. Apple kısa süre önce ChatGPT’yi cihazlarına ve programlama araçlarına entegre eden daha kapsamlı bir ortaklık duyurmuştu. xAI, bu anlaşmaların diğer “yenilikçilerin” rekabet etmesini engellediğini öne sürüyor. Musk geçen yıl da OpenAI’nin kâr amaçlı bir şirkete dönüşümünü engellemek için dava açmıştı.
Yaklaşık 600.000 kişi, Doğu Vietnam’a ulaşan Kajiki Tayfunu nedeniyle tahliye edildi. Bu durum sel ve toprak kayması riskini artırdı. Havaalanları ve limanlarda trafik askıya alındı. Bu, ülkenin bu yıl yaşadığı en güçlü fırtına. Yerel yetkililere göre, Güney Çin Denizi’nin son otuz yıldaki en sert tayfunu olan geçen yılki Yagi Tayfunu’yla aynı seviyeye ulaşması bekleniyor.
Fransa’nın merkez sağcı Başbakanı François Bayrou, bütçeyi 44 milyar avro (51 milyar dolar) azaltma planı için gelecek ay güvenoyu oylaması yapacağını açıkladı. Muhalefet partileri kesintilere karşı oy vereceklerini söyleyerek Bayrou’nun azınlık hükümetini çökme riskiyle karşı karşıya bıraktı. Aralık ayında, Fransa’nın bir önceki başbakanı Michel Barnier, bütçesini parlamentodan geçirmeye çalıştıktan sonra güvenoyu oylamasında düşürülmüştü.
Jeffrey Epstein’ın sesli mağdurlarından Virginia Giuffre’nin anı kitabı bu sonbaharda yayımlanacak. Giuffre, adı skandallarla anılan finansçının kendisini 17 yaşındayken Britanya Prensi Andrew’e zorla götürdüğünü söylemişti. (Prens Andrew bunu reddediyor.) Giuffre nisan ayında, 41 yaşında intihar etmişti. Yayınevi Alfred A. Knopf, yazarın ölümünden önce “Nobody’s Girl”ün ölümünden sonra yayımlanmasını istediğini açıkladı.
Amerikalı ev alıcıları nefes alıyor
Amerika’nın dirençli konut piyasası hız kaybediyor gibi görünüyor. Federal Konut Finansmanı Ajansı’na göre mart ile mayıs arasında ortalama ev fiyatları %0,5 düştü. Salı günü açıklanacak haziran verilerinin de yeni bir gerileme göstereceği tahmin ediliyor. Gayrimenkul platformu Zillow, yaz boyunca fiyatların düşmeye devam ettiğini öne sürüyor.
Konut fiyatlarındaki düşüş genellikle yaklaşan ekonomik sorunların işareti sayılır. Ancak bugünün ters yüz olmuş ekonomisinde tablo o kadar net değil. Yapay zekâya ilişkin yatırımlara olan güçlü talep faiz oranlarını yüksek tutuyor; bu da mortgage maliyetlerini artırarak alıcıları caydırıyor. Düşen göç hareketleri de konut talebini azaltıyor olabilir. Fakat her iki eğilim de geniş çaplı bir yavaşlamaya işaret etmek zorunda değil.
Durağan fiyatlar elbette alıcılar için iyi haber—özellikle de ilk kez ev alacak olanlar için. Ücret artışı güçlü seyrini koruyor, bu da evlerin gelire göre biraz daha erişilebilir hale gelmesini sağlıyor. Nihayet sıkışmış Y kuşağı için uzun zamandır beklenen bir rahatlama.
Bir Amerikan barış anlaşması daha sekteye uğradı
Bu hafta, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin maden zengini doğusunda, Afrika’nın en uzun süren çatışmalarından birini bitirmeye yönelik görüşmelerde ilerlemenin yeni bir işareti görülmesi bekleniyordu. Ancak geçen hafta, Kongolu hükümet ile komşu Ruanda’nın desteklediği M23 adlı milis grup arasındaki görüşmeler tıkandı. Taraflar, 18 Ağustos’ta planlandığı gibi bir anlaşmaya imza atamadı.
Bu yılın başlarında bölgedeki Bukavu ve Goma şehirlerini ele geçiren M23, Kongo bazı tavizler vermedikçe—örneğin mahkumların serbest bırakılması gibi—bu bölgeleri terk etmeyi reddediyor. Her iki taraf da görünürdeki ateşkese rağmen birbirini çatışmaya devam etmekle suçluyor.
Çıkmaz, Amerika’nın haziranda Kongo ile Ruanda arasında imzaladığı anlaşmanın kalıcılığı konusunda soru işaretleri doğuruyor. Çatışmalar ne kadar uzarsa, Ruanda’nın, Trump yönetimine verdiği taahhütlere rağmen, vekil gücü sayesinde kazandığı nüfuzdan vazgeçmeye isteksiz olduğu izlenimi o kadar güçlenecek.
Hindistan’ın en politik doğum günü kutlaması
Salı günü, yaklaşık 5 milyon üyesiyle dünyanın en büyük gönüllü örgütü olan Rashtriya Swayamsevak Sangh’ın (RSS) 100. yıl dönümü kutlamaları başlayacak. Hindu milliyetçisi bu örgüt, doğum günü için erken bir hediye aldı: En bilinen eski mensuplarından biri olan Narendra Modi’den selam. Hindistan başbakanı, 15 Ağustos’taki Bağımsızlık Günü konuşmasında, destekçilerin Hindu kültürünü korumakla övdüğü, eleştirmenlerin ise azınlıklara ayrımcılık yapmakla suçladığı örgüte övgüde bulundu.
Muhalefet, Modi’nin bu olağanüstü selamını “anayasal, laik bir cumhuriyet ruhunun açık ihlali” ve “örgütü memnun etmeye yönelik çaresiz bir girişim” olarak niteledi. RSS geçmişte birkaç kez yasaklanmıştı; bunlardan biri de 1948’de bir Hindu milliyetçisinin Hindistan’ın bağımsızlık mücadelesinin lideri Mohandas Gandhi’yi öldürmesinden sonra yaşandı. Ancak 2014’te Modi’nin başbakanlığıyla birlikte, RSS politika ve kadrolar üzerinde ciddi bir etki kazanmış durumda. Bu yüzden geçen yılki parlamento seçimlerinde mutlak çoğunluğunu kaybeden Modi’nin RSS’in desteğini arkasında tutmak istemesi şaşırtıcı değil.
Çin Şirketleri vs. Amerikan Şirketleri
Çin bir “mühendislik devleti”ne dönüşerek altyapı ve teknolojiyi büyük bir hızla inşa ederken, Amerika sistematik şekilde ilerlemeyi engelleyen “hukukçu bir topluma” evrilmiş durumda. Bu, Salı günü çıkan Dan Wang’ın yeni kitabı “Breakneck: China’s Quest to Engineer the Future” (Breakneck: Çin’in Geleceği İnşa Etme Arayışı) adlı eserinde öne sürdüğü tez. Wang’a göre Çin’in avantajı, her gün pratik deneyimle kolayca çizim ya da patentlere aktarılamayacak bilgi birikimi oluşturan milyonlarca mühendis ve fabrika işçisinde yatıyor.
Apple iPhone’u Silikon Vadisi’nde tasarlamış olsa da, onu bir araya getiren Çin’in üretim iş gücüydü. Bu da Shenzhen’de elektrikli araçlardan drone’lara kadar yepyeni endüstrilerin doğmasına yol açtı. Wang, bu arada Amerika’daki mühendislik uzmanlığının Boeing ve GE gibi ikonik firmalarda zayıfladığını gözlemliyor. Breakneck özellikle Ezra Klein ve Derek Thompson’ın yeni kitabı “Abundance” (Bolluk) ile birlikte okunduğunda düşündürücü oluyor. Zira Abundance, Amerika’nın daha fazla “şey” üretmesi gerektiğini savunuyor.
