BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Donald Trump, Ukrayna’nın topraklarını “orijinal haliyle geri kazanabileceğine” inandığını ve Rusya’nın “amaçsızca savaştığını” söyledi. Bu açıklamalarını, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda görüşmesinin ardından yaptı. Trump daha önce de NATO ülkelerinin hava sahasına giren Rus uçaklarını düşürmesi gerektiğini savunmuştu.
OECD, küresel ekonominin “beklenenden daha dayanıklı” olduğunu belirterek büyüme tahminlerini yükseltti. Bu yıl için küresel büyüme tahmini %2,9’dan %3,2’ye çıkarıldı. 2026 için tahmin %2,9 seviyesinde bırakıldı; bu oran 2024’teki %3,3’lük büyümenin gerisine işaret ediyor.
JPMorgan Chase CEO’su Jamie Dimon, Trump’ın yeni H-1B vize başvuruları için 100.000 dolarlık ücret getirmesini eleştirdi. Amerika’nın en büyük bankasının başındaki Dimon, bu kararın “herkesi hazırlıksız yakaladığını” söyleyerek, Amerika’nın yabancı yetenekler için cazip bir ülke olarak kalabilmesi için göçmenlik sisteminde reform çağrısı yaptı. JPMorgan Chase, ülkenin en büyük H-1B sponsorlarından biri konumunda.
İngiltere Sağlık Bakanı Wes Streeting, Trump’ın hamile kadınlara parasetamolden (Amerika’da Tylenol veya asetaminofen olarak bilinir) uzak durmaları yönündeki çağrısını reddetti. Streeting, “Doktorunuza güvenin, tıbba güvenin” dedi. Trump, parasetamolün çocuklarda otizme yol açabileceğini iddia etmişti. Bilim ise bu konuda çok daha karmaşık bir tablo çiziyor.
Küresel yarı iletken hisseleri, Nvidia’nın OpenAI ile yaptığı 100 milyar dolarlık ortaklık anlaşmasının ardından yükseldi. Nvidia’nın çipleriyle çalışacak veri merkezleri kurmayı hedefleyen bu anlaşmanın ardından TSMC (Tayvan) ve Samsung Electronics (Güney Kore) hisseleri de salı günü değer kazandı. Bu yükseliş, pazartesi günü Amerikan borsalarındaki daha geniş çaplı ralliye eşlik etti.
İskandinavya’nın en yoğun havalimanlarından Oslo ve Kopenhag, salı günü birkaç saat kapalı kaldıktan sonra yeniden açıldı. Kapanmaya drone hareketliliği yol açtı. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, “Rusya’nın işin içinde olmadığını hiçbir şekilde garanti edemem” diyerek bu olayı “Danimarka’nın kritik altyapısına yönelik en ciddi saldırı” olarak tanımladı. Rusya yakın zamanda Polonya ve Estonya hava sahasını da ihlal etmişti.
Jaguar Land Rover (JLR), ağustosta yaşanan siber saldırı sonrası kapanan fabrikalarının İngiltere’de 1 Ekim’e kadar kapalı kalacağını açıkladı. Tata’ya bağlı otomobil üreticisi, Brezilya ve Slovakya’daki fabrikalarında da üretimi durdurdu. Analistlere göre bu kapanma şirkete yaklaşık 120 milyon sterlin kâr kaybı ve 1,7 milyar sterlin gelir kaybı yaşattı.
Yapay zekâda kuralları kim koyuyor?
Güney Kore, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi başkanlığını yapay zekâ güvenliğini küresel gündeme taşımak için kullanıyor. Çarşamba günü yapılacak oturumda “karmaşıklıklar” ve “sorumlu kullanım” tartışılacak. Amerika, kapsamlı uluslararası düzenlemelere karşı çıkarken; Çin, ticari geliştiricilere daha esnek davranıyor ancak siyasi açıdan hassas alanlarda sıkı kontrol uyguluyor. Orta güçler için, özellikle Güney Kore gibi kendi üst seviye modelleri olmayan ülkeler açısından, diplomasi küresel kuralları şekillendirme yolunda bir araç haline geliyor.
Pedro Sánchez Trumpizme karşı
İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, Trump’ın “haksız ve temelsiz” tarifelerine karşı Avrupa Birliği’ni direnmeye çağırdı. Sánchez, “oligarşiler ve aşırı sağ” tarafından desteklenen “nefret ve yalanlara dayalı uluslararası bir harekete” karşı çıkma sözü verdi. Çarşamba günü BM Genel Kurulu oturum aralarında Brezilya Devlet Başkanı Lula ile birlikte “Demokrasiyi Savunmak, Aşırılıkla Mücadele” başlıklı bir yuvarlak masa toplantısı düzenleyecek. Ancak çok sayıda Batılı liderin katılması beklenmiyor.
Arktik ticareti ısınıyor
Kızıldeniz’de Husilerin saldırıları Süveyş Kanalı trafiğini kısıtlarken, Asyalı ihracatçılar için Avrupa’ya alternatif güzergâh Arktik oluyor. Rusya’nın kuzey kıyılarını takip eden Kuzey Deniz Rotası’nı geçen yıl 92 gemi kullandı (2016’da bu sayı yalnızca 19’du). Çarşamba günü Çinli Sea Legend şirketi, Ningbo’dan Britanya’nın en büyük limanı Felixstowe’a gidecek ilk konteyner gemisini bu rotadan gönderecek. Yolculuk 18 gün sürüyor; Afrika’nın güneyinden dolaşmaya göre yarı yarıya kısa. Çin’in “Kutup İpek Yolu” vizyonu adım adım gerçekleşiyor.
Ukrayna’nın maden diplomasisi
Çarşamba günü Kiev’de düzenlenecek “United by Mining” forumunda, Ukrayna’nın kritik mineraller sektörüne yatırım çekilmesi hedefleniyor. Amerika’nın sponsor olduğu toplantıda, Ukrayna’nın gelecekteki maden gelirlerinin yarısını ortak bir yeniden inşa fonuna aktarması öngörülüyor. Geçen hafta iki ülke fon için 75’er milyon dolar yatırım taahhüdünde bulundu. Ancak analistler, Sovyet dönemine dayanan rezerv tahminlerinin abartılı olabileceğini ve zengin yatakların bir kısmının Rus işgali altında bulunduğunu belirtiyor.
