BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Avrupalı liderler bu hafta, savaş sonrası Ukrayna’ya güvenlik garantilerini ana hatlarıyla belirlemeyi hedefliyor. Bu hamle, Donald Trump’ın, güvenlik gücü olarak konuşlandırılacak Avrupalı askerleri destekleme taahhüdünü fırsata çevirmeyi amaçlıyor. Daha önce Amerikan başkanı Fox News’e yaptığı açıklamada, Amerika’nın hava desteği gönderebileceğini söylemişti. Ayrıca Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile “bir tür” zirve ayarladığını da iddia etti.
Teknoloji ağırlıklı NASDAQ borsa endeksi, yapay zekâ şirketlerinin yüksek değerlemelerinin bir balona dönüşeceği endişeleri nedeniyle %1,4 düşüşle kapandı. Veri analizi şirketi Palantir’in hisseleri %9,4, çip üreticisi Nvidia’nın hisseleri %3,5 geriledi. Japon teknoloji devi SoftBank’in 2 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladığı ve Beyaz Saray’ın %10 hisse almayı değerlendirdiği Intel’in hisseleri ise yaklaşık %7 yükseldi.
Britanya’nın yıllık enflasyon oranı, Haziran’daki %3,6’dan Temmuz’da %3,8’e çıkarak son 18 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Ulaşım maliyetlerindeki artış bunda etkili oldu. İngiltere Merkez Bankası’nın yakından takip ettiği hizmet enflasyonu ise %5’e hızlandı. Bu durum, bankanın yakın zamanda faiz indirimine gideceğine dair beklentileri zayıflatacak.
Donald Trump, Arizona’daki büyük ve uzun süredir ertelenen Resolution Copper madeni projesi için iki madencilik devi BHP ve Rio Tinto yöneticileriyle görüştü. Pazartesi günü bir temyiz mahkemesi, projeye yeşil ışık yakacak arazi değişimini engelleyen aktivistlere acil bir ihtiyati tedbir kararı verdi. Trump, projeye karşı çıkanları “Amerikan karşıtı” olarak nitelendirdi.
Air Canada, uçuş görevlileriyle üç günlük grevi bitirmek için geçici bir anlaşmaya varmasının ardından seferlerini kademeli olarak yeniden başlatacak. Kabin görevlileri sendikası, şirketin artık personeline yolcuları uçağa alırken de ödeme yapacağını açıkladı; bu iş için daha önce ücret ödenmiyordu. Daha önce iki federal emri hiçe sayarak işbaşı yapmayı reddeden sendikalı personel, anlaşmayı hâlâ onaylamak zorunda.
Hindistan hükümeti, para karşılığında oynanan çevrim içi oyunları yasaklamaya hazırlanıyor. Sızdırılan bir taslak yasaya göre “online para oyunları” yasa dışı hale gelecek. Amaç, oyuncuların finansal ve zihinsel sağlığını korumak ve kara para aklamayı önlemek. Oyun pazarı, ülkenin ekonomik başarı öykülerinden biri; tahminlere göre 3 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım çekmiş durumda.
İspanya Başbakanı Pedro Sánchez’in eşi Begoña Gómez, devlet fonlarını zimmete geçirmekle suçlandı. Gómez’in, bu parayı kişisel işlerinde kendisine yardımcı olan asistanına ödeme yapmak için kullandığı iddia ediliyor. Daha önce de nüfuz ticareti ve yolsuzlukla suçlanmıştı. Suçlamaları reddeden Gómez’in yanı sıra, son aylarda Sánchez’in yakın çevresi de yolsuzluk ve rüşvet iddialarıyla gündeme gelmişti.
İsrail, Gazze’de ateşkesi değerlendiriyor
Pazartesi günü Hamas’ın, Mısır ve Katar tarafından hazırlanan ateşkes önerisine olumlu yanıt verdiği bildirildi. Bu haber şaşırtıcı değildi. Öncesinde Mısır’ın yoğun diplomatik girişimleri olmuş, Kahire’de Hamas liderleriyle ve rakipleri Filistin Yönetimi temsilcileriyle görüşmeler yapılmıştı. Hamas, bir anlaşmaya varma konusunda giderek artan bir baskı altında. İsrail ise grubun kalan son kalelerinin çoğunun bulunduğu Gazze kentine yönelik yeni bir saldırıya hazırlanıyor.
Mevcut ateşkes planı, Hamas’ın elinde tuttuğu on İsrailli rehinenin serbest bırakılması karşılığında 60 günlük bir ateşkes öngörüyor. Ancak bunun hayata geçmesi için İsrail ve Amerika’nın doğrudan görüşmelere katılması gerekiyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise net bir tutum sergilemiş değil. Ülkede savaşa son verilmesi için düzenlenen kitlesel protestoların baskısını hissetmiyormuş gibi davranıyor. Ama bu gerçekten öyle olsaydı, son öneriyi hiç tereddütsüz reddetmiş olurdu.
Baidu ayakta kalma mücadelesi veriyor
Baidu, Çin’in ikinci sınıf teknoloji devlerinden biri olarak kötü bir üne sahip. Ancak Pekin merkezli arama motoru şirketi, aslında “bedenleşmiş yapay zekâ” alanında — yani çevresindeki dünya ile etkileşime giren sistemlere entegre edilmiş yapay zekâda — çoğundan daha başarılı. Şirketin dünya genelinde 1.000’den fazla otonom taksisi hizmet veriyor ve bu filoyu büyütmek istiyor. Bu yılın ilerleyen dönemlerinde yapılacak yeni bir açılımın ardından, 2026’da Dubai’ye genişleme planlanıyor. Yakın zamanda, Avrupa’da robotaksi hizmeti sunmak üzere bir ulaşım platformu olan Lyft ile ortaklık kurdu.
Peki bu gelişmeler, Çarşamba günü açıklanacak ikinci çeyrek kazançları için ne ifade ediyor? Muhtemelen pek bir şey değil. Robotaksi işi henüz kârlı değil. Ayrıca yatırımcılar, üretken yapay zekânın Baidu’nun reklam satışlarına dayanan arama motoru işini erozyona uğratmasından endişe ediyor. Şirketin kurucu ortağı ve CEO’su Robin Li, otonom sürüş konusunda vizyoner bir isim. Ancak şirketin kısa vadeli yapay zekâ stratejisini yönetme konusunda aynı başarıyı gösteremiyor.
Avrupa’nın belirsiz ekonomik görünümü
Çarşamba günü Avrupa Birliği, euro bölgesine ait Temmuz ayı enflasyon verilerini açıklayacak. Yıllık artışın, Haziran ayında kaydedilen %2 seviyesinden fazla değişmemesi bekleniyor. Enflasyon hedefi %2 olan Avrupa Merkez Bankası (ECB), sürpriz yaşanmamasını umuyor.
ECB, Haziran ayında faiz oranlarını çeyrek puan indirerek %2’ye çekmişti. Bu, faizlerin %4 civarında seyrettiği 12 ay önce başlayan süreçte yapılan sekizinci indirim oldu. Görünüşe göre enflasyon kontrol altına alınmış durumda. Ancak Avrupa’nın Amerika’ya ihracatı artık %15 gümrük tarifesiyle karşı karşıya ve bu durum büyümeyi zayıflatma tehdidi taşıyor. Yine de ECB’nin 11 Eylül’de yapacağı toplantıda faizleri yeniden indirip indirmeyeceği belirsiz. Analistler, bankanın yıl sonuna kadar bekleyeceği ya da bir indirim daha yapacağı konusunda ikiye bölünmüş durumda. Son karar büyük ölçüde, geçen ay Avrupa Birliği ile Amerikan hükümeti arasında varılan anlaşmanın detaylarına bağlı olacak. Bu detaylar ise hâlâ netleşmiş değil.
Çin’in dolaylı faiz indirimi
Çin, dünyanın en büyük bankacılık sistemine sahip. Geçen yılın sonunda bankaların kredi ve diğer varlıklarının toplamı 444 trilyon yuanı (yaklaşık 62 trilyon dolar) aşarak ülkenin GSYH’sinin %330’una denk geldi. Ancak Temmuz ayında sıra dışı bir gelişme yaşandı: Çin bankalarının yuan cinsinden kredi hacmi 20 yıl sonra ilk kez daraldı. Bunun bir nedeni, hanehalkının ipotek ya da başka türden borçlanmalara yanaşmaması; zira Çin’in gayrimenkul piyasası kötü durumda, işgücü piyasası ise kırılgan.
Bankalar buna nasıl karşılık verecek? Çarşamba günü, gösterge faiz oranı olan “kredi ana faiz oranını” (loan prime rate) değiştirmediler. Bu oranın, ancak merkez bankası politika faizini yeniden düşürdüğünde gerilemesi bekleniyor. Bu arada Çin hükümeti, tüketici kredileri için yeni bir sübvansiyon açıkladı; faiz oranını bir puan aşağı çekti. Bu, hiç yoktan iyidir. Ancak dünyanın en büyük kredi hacmini yeniden canlandırmak için daha büyük adımlar gerekecek.
Perugia’daki bir cinayet nasıl medya çılgınlığına yol açtı
Sekiz bölümlük drama dizisi “Amanda Knox’un Çarpık Hikâyesi”, Çarşamba günü Hulu’da yayınlanmaya başlıyor. Amanda Knox’un yürütücü yapımcılığını üstlendiği ve anılarından uyarlanan dizi, 2007’de Perugia’da işlenen cinayetin ardından yaşananları konu alıyor. Knox’un Britanyalı ev arkadaşı Meredith Kercher öldürülmüştü. O sırada İtalya’nın bu kentinde eğitim gören Amerikalı Knox ve dönemin erkek arkadaşı suçlu bulunmuş, Kercher’in cinayetinden dolayı neredeyse dört yıl hapis yatmışlardı. Sonunda beraat ettiler.
Knox, bu diziyi yaparak “kendi iradesini yeniden kazanmayı” amaçladığını söylüyor. Yapımcılardan biri de, gençliği bir skandalla gölgelenen bir başka isim: Monica Lewinsky. Dizi, soruşturma sırasında Knox’un kayıtsız davrandığını gösteriyor; o dönem bu tavır büyük tartışma yaratmıştı. Knox ise bunun stresle başa çıkmak için bir yol olduğunu savunuyor. Olayın etrafında oluşan medya çılgınlığı, Knox’un haksız yere mahkûm edilmesinin gündeme getirdiği daha ciddi bir konunun gölgede kalmasına yol açtı: İtalya’nın ceza adalet sisteminde reform ihtiyacı.
