BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Avrupa Birliği liderleri, Rus insansız hava araçları ve uçaklarının Avrupa hava sahasını ihlal etmesi sonrası Kopenhag’da bir savunma stratejisi planlamak için toplandı. Tartışılan önlemler arasında “drone duvarı” kurulması yer alsa da ayrıntılar net değil. Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron bu fikre karşı çıkarak, bunun en acil savunma ihtiyaçlarını karşılamadığını savundu.
Amerika Birleşik Devletleri Anayasa Mahkemesi, şimdilik Lisa Cook’un Fed Guvernörü olarak görevine devam etmesine izin verdi. Ağustosta Donald Trump, faiz indirimlerini yavaş bulduğu Fed’i eleştirerek, Cook’u ipotek dolandırıcılığı iddialarıyla görevden almaya çalışmıştı. Suçlamaları reddeden Cook, Trump yönetimine dava açtı. Mahkeme, başkanın bu kararının yasallığını ocak ayında değerlendirecek.
İsrail, Gazze’ye gitmekte olan bazı yardım gemilerini “güvenli şekilde durdurduğunu” açıkladı. 40 sivil gemide 500 uluslararası aktivistin bulunduğu Global Sumud Filosu ise İsrail’in gemileri “yasadışı şekilde durdurup baskın yaptığını” söyledi. İsrail, grubun Hamas tarafından desteklendiğini iddia etti. Daha önce İsrail Savunma Bakanı, Gazze kentindeki sivillere bunun “ayrılmak için son fırsat” olduğunu, aksi halde “terörist ya da destekçi sayılacaklarını” söylemişti.
Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae Myung, gelecek yıl savunma bütçesinin %8,2 artacağını açıkladı. Harcamalar 66,3 trilyon won (47,2 milyar $) seviyesine çıkacak ve GSYİH’nın %2,3’üne denk gelecek. Trump, müttefiklerinden, Güney Kore dahil, savunmaya daha fazla harcama yapmalarını istemişti. Bu sırada Kuzey Kore’den gelen tehdit büyüyor.
ABD Başkan Yardımcısı, hükümetin kapanmasından “aşırı solcuları” ve Demokrat Parti içi kavgaları sorumlu tuttu. Çarşamba günü Cumhuriyetçi ve Demokrat vekiller, hükümeti yeniden açacak bütçe yasa tasarısını yine geçiremedi. Bir sonraki oylamanın cuma yapılması bekleniyor. Yüz binlerce federal çalışan izne çıkarıldı. J.D. Vance, işten çıkarmalar gibi “olağanüstü tedbirlerin” olası olduğunu söyledi.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, kadın ve çocuklara yönelik ağır suçlar için idam cezasının geri getirilmesi yönünde yasa tasarısı hazırlanmasını emretti. Güçlü liderin bu talimatı, genç bir kızın öldürülmesinin ardından geldi. Bu adım, 2007’de yürürlüğe giren idam yasağını sona erdirecek. 2021’de bağımsız medya kuruluşu Kloop, 2008’den bu yana 300’den fazla kadının öldürüldüğünü bildirmişti.
İngiliz primatolog Jane Goodall, 91 yaşında hayatını kaybetti. Goodall, şempanzelerin davranışlarına dair insanlığın anlayışını kökten değiştirmişti. 1960’ta 26 yaşındayken Tanzanya’ya giderek şempanzeleri gözlemledi ve onların alet kullandığını ilk kaydeden kişi oldu. Daha sonra, onlarla insanlar arasındaki benzerlikleri vurguladı. Saygın korumacı, maymunlar için barınaklar kurdu ve hayatı boyunca dünyayı dolaşarak farkındalık yarattı.
Fransa’da daha fazla huzursuzluk
Fransa’daki sendikalar, ülkenin yeni bir hükümete kavuşmasından önce perşembe günü son bir çabayla protestocuları sokağa çıkarmaya çalışacak. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un müttefiki ve yeni başbakan Sébastien Lecornu’nun kısa süre içinde kabinesini açıklaması bekleniyor. Lecornu, cuma günü muhalefetteki Sosyalistlerle görüşerek onlarla bir saldırmazlık paktı sağlamaya çalışacak. Sendika liderleri ise, olası bütçe kesintilerine ve Macron’a karşı tepkilerini göstermek, ayrıca süper zenginlere yeni bir vergi getirilmesine desteklerini ortaya koymak için güçlü bir gösteri yapmak istiyor.
İki hafta önce düzenlenen bir günlük grev, bir milyon kişiyi sokağa dökmüştü. O dönem, provokatörlerin protestoları karıştıracağından endişe edilse de ciddi bir olay yaşanmadı. Bu kez yetkililer daha düşük katılım bekliyor. Henüz hazırlanmamış bir bütçe ve henüz kurulmamış bir hükümete karşı destek toplamak giderek zorlaşıyor.
BM’nin Haiti çetelerine karşı yeni planı
Perşembe günü, Haiti’de istikrar sağlamak için başlatılan Kenya liderliğindeki misyona verilen BM yetkisi resmen sona erdi. Fon ve polis eksikliğiyle boğuşan misyon, öngörülen 2.500 personelin yalnızca yaklaşık 1.000’ini sahaya getirebildi ve Karayip ülkesinde güvenliği tesis etme görevini yerine getiremedi. 2021 ortasından bu yana çetelerin hâkimiyetindeki Haiti’de binlerce kişi öldürüldü, 1,3 milyon kişi ise yerinden edildi—sadece 12 milyon nüfuslu bir ülke için oldukça büyük rakamlar. Çete üyelerinin yarısına kadarı çocuk olabilir.
Salı günü BM, mevcut misyonun bir “Çete Baskı Gücü”ne dönüştürülmesine karar verdi. Amerika Birleşik Devletleri ve Panama tarafından önerilen bu plan, 5.500 kişiye kadar çıkarılacak güç ve Haiti’nin başkenti Port-au-Prince’te daha büyük bir BM lojistik ofisi öngörüyor. Ancak gerekli finansmanın sağlanacağına dair şüpheler yüksek. Bu yeni girişimin de önceki misyon kadar etkisiz kalması ihtimali var. Haiti’nin acılarının sürmesi muhtemel görünüyor.
Yemek teslimat sektörü küçülüyor
Amerika’nın en büyük yemek teslimat platformu DoorDash, perşembe günü 2,4 milyar sterlin (3,2 milyar $) karşılığında Deliveroo’yu devralacak. İrlanda, Fransa ve Birleşik Arap Emirlikleri dahil 12 ülkede faaliyet gösteren Britanyalı rakibiyle birleşme, DoorDash’in Amerika dışındaki işini üç kat büyütecek. İki şirket birlikte 2024’te dünya çapında 90 milyar dolarlık sipariş işledi; aylık 50 milyon kullanıcıya hizmet verdi.
DoorDash teslimatın ötesine de geçti. Şirket kısa süre önce otel ve restoranların rezervasyon yönetimine yardımcı olan SevenRooms adlı platformu 1,2 milyar $’a satın aldı. Restoran ve market siparişlerine yönelik çevrim içi talep, sektör yavaşlamasına rağmen şirketin büyümesini sürdürmesini sağladı. Pandemi dönemindeki patlamanın sona ermesiyle yemek teslimat firmaları konsolidasyona yöneliyor. Birçoğu ayrıca perakende teslimatına açılıyor ve kârlılığı artırmak için reklam işlerine yatırım yapıyor. Baskı sadece Batı’yla sınırlı değil: Çin ve Hindistan’da da sektör sert bir rekabet içinde. Swiggy, Zomato ve Meituan gibi firmalar bu rekabet yüzünden kâr marjlarının daraldığını görüyor.
Avrupa liderleri güvenliği tartışıyor
Avrupa’nın dört bir yanından 40’tan fazla lider, perşembe günü Kopenhag’da yapılacak Avrupa Siyasi Topluluğu’nun yedinci toplantısı için bir araya gelecek. Emmanuel Macron’un fikriyle ortaya çıkan ve AB dışından siyasetçileri de kapsayan bu platformun hazırlık süreci, Rusya’nın Avrupa hava sahasına yönelik ihlalleri ve Danimarka başkentinde görülen gizemli dronlar nedeniyle gölgelendi. Bu yüzden, altı ayda bir düzenlenen ve çarşamba günkü gayriresmî AB zirvesinin ardından yapılan toplantının ana gündemini güvenlik oluşturacak.
Ukrayna’nın en güçlü destekçilerinden biri olan Danimarka’nın başbakanı Mette Frederiksen, Rusya’nın tüm kıta için oluşturduğu tehdidi öne çıkarmaya istekli. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin de katkısıyla, farklı ülkelerden başbakanlar ve cumhurbaşkanları, Rus dronlarını caydırmak için bir “drone duvarı” gibi yeni girişimleri muhtemelen masaya yatıracak. Ancak bazı Avrupa liderleri bu fikre karşı çıkıyor.
Halterciler temizleniyor
Halter, diğer tüm sporlardan daha fazla şekilde doping ile özdeşleşti. Önde gelen sporcuları, branşlarının itibarını yerle bir etti. 2008 ve 2012 Olimpiyat Oyunları’nda madalya kazanan tam 37 sporcunun daha sonra hile yaptığı ortaya çıktı ve unvanları ellerinden alındı. Bunun üzerine Uluslararası Olimpiyat Komitesi, halterin 2028 Olimpiyat programında kalabilmesi için Uluslararası Halter Federasyonu’nun (IWF) daha sıkı ve bağımsız testlere izin vermesini şart koştu.
Şimdilik IWF doğru adımlar atıyor gibi görünüyor. Halterciler artık bağımsız testlere girmek zorunda. Perşembe günü Norveç’te başlayacak dünya şampiyonası öncesinde IWF, Olimpiyat programıyla daha uyumlu olması için yeni kilo sınıfları da açıkladı. Bu önemli bir adım; çünkü sporcular uygun Olimpiyat sınıflarında yarışabilmek için kendilerini yapay yollarla aşırı kilo alıp vermeye daha az teşvik edilmiş olacak. Umarız bu durum, Forde’de yeni rekorların kaldırılmasını engellemez.
