BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Donald Trump, Çin’den yapılan ihracatları vurması beklenen tarifeleri 90 gün erteledi. Tarifeler üzerindeki ateşkesin uzatılması, iki ülke arasındaki ticaret müzakerelerinin devam etmesine olanak tanımayı amaçlıyor. Amerika’nın Çin’e uyguladığı efektif gümrük vergisi oranı hâlâ yüksek ve %50’nin üzerinde. Bu arada Trump, ayrıntı vermeden altın ithalatının tarifelere tabi olmayacağını söyledi.
İsrail, Gazze’de aralarında tanınmış muhabir Anas el-Şerif’in de bulunduğu beş gazeteciyi öldürdü. Hepsi El Cezire televizyonunda çalışıyordu. İsrail ordusu, el-Şerif’i Hamas üyesi olduğu gerekçesiyle hedef aldığını açıkladı. Amerikan merkezli Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), İsrail’in bu iddia için “inandırıcı kanıt” sunmamasını eleştirdi. Bu arada Avustralya, Filistin Yönetimi’nden belirli taahhütler aldıktan sonra Eylül ayında bir Filistin devletini tanıyacağını duyurdu.
Trump, Ulusal Muhafızları Washington DC’ye gönderme emri verdi ve şehrin polis gücünü federal kontrol altına aldı. Başkan, başkent polisinin “acil durumun özel koşulları” altında federal kontrol altına alınmasına imkân tanıyan bir yasaya atıfta bulundu. Şehrin “şiddet yanlısı çeteler ve kana susamış suçlular tarafından ele geçirildiğini” söyledi. DC belediye başkanı ise daha önce benzer iddiaları reddetmişti.
Amerikan başkanı ayrıca Nvidia’nın en gelişmiş yapay zekâ çipinin sınırlı bir versiyonunu Çin’e satmasına izin vermeyi değerlendireceğini söyledi. Ayrıca, çip üreticisiyle “küçük bir anlaşma” yaptıklarını doğruladı ve firmanın daha az gelişmiş yapay zekâ çiplerinin Çin’e satışına yönelik yasağı kaldırdı. Buna karşılık şirket, bu satışlardan elde ettiği gelirin %15’ini Amerika hükümetine ödeyecek.
Kolombiyalı senatör Miguel Uribe, Haziran ayında uğradığı silahlı saldırıda yaralanmasının ardından hayatını kaybetti. Sağcı Demokratik Merkez partisinden gelen Uribe, gelecek yıl yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaydı. Uribe, başkent Bogota’da seçim kampanyası sırasında vurulmuştu. Kolombiya son aylarda siyasi şiddet dalgasıyla sarsılıyor.
Hindistan’da muhalefet milletvekilleri, aralarında en büyük muhalefet partisinin lideri Rahul Gandhi’nin de bulunduğu isimler, Yeni Delhi’de polisin gözaltına aldıktan birkaç saat sonra serbest bırakıldı. Siyasetçiler, yaklaşan bölgesel seçimlerde usulsüzlük iddialarını protesto etmek amacıyla Seçim Komisyonu’na doğru yürüyüş yapıyordu. Seçim Komisyonu ve iktidardaki Bharatiya Janata Partisi ise suçlamaları reddediyor.
Amerikalı yatırım şirketi SMG Capital, imparatorluk Rusya’sına kadar uzanan süslü yumurtalarıyla ünlü mücevher markası Fabergé’yi 50 milyon dolara satın aldı. Marka hâlihazırda, Afrika’daki siyasi huzursuzluk nedeniyle faaliyetleri sekteye uğrayan ve mali sıkıntı yaşayan değerli taş madencisi Gemfields’a aitti. Fabergé markası 19. yüzyıldan bu yana birkaç kez yeniden piyasaya sürüldü; en son 2009 yılında yenilenmişti.
Tarife Ateşkesi
Salı günü Amerika’nın Çin ile yaptığı 90 günlük tarife ateşkesi sona erecekti. Ancak Donald Trump, pazartesi günü bu süreyi 90 gün daha uzattı. Her iki taraf da bir çözüm istiyor. Nisan ayında Amerika, Çin mallarına %145’e varan gümrük vergileri getirmişti; Çin ise buna %125 oranında vergi ve nadir toprak elementleri ihracatına kısıtlamalarla karşılık verdi. Mayıs ayında varılan bir anlaşmayla Amerika vergileri %30’a (10 puanlık temel oran ve %20’lik “fentanil” vergisi dahil) indirirken, Çin oranı %10’a düşürdü. Ancak haksız ticaret uygulamalarına yönelik eski yaptırımlar hâlâ Amerika’nın efektif tarife oranını %40’ın üzerinde tutuyor. Haziran’da Londra’da yapılan görüşmeler, yarı iletkenler ve nadir toprak elementleri üzerindeki ihracat kısıtlamalarını daha da gevşetti. Stockholm’de yapılan üçüncü tur görüşmeler umutlu bir havayla sona erdi—ama anlaşma çıkmadı.
Son uzatma, müzakerecilere biraz nefes alma alanı sağlıyor. Her iki taraf da ticaret ambargosunun kimseye fayda getirmeyeceğini biliyor, ancak çözülmesi gereken sorunlar hâlâ var. Trump, Çin’in Rusya’dan petrol ithalatına kızgın; ayrıca Çin’in soya fasulyesi alımlarını dört katına çıkarmasını istiyor. Çin ise fentanil ile ilgili tarifelerde ve yüksek bant genişlikli bellek çipleri (AI için kritik) üzerindeki ihracat kısıtlamalarında gevşeme talep ediyor—ki bu da Washington’daki şahinler için kırmızı çizgi.
Almanya’nın Pek de Parlak Olmayan Görünümü
Salı günü, Alman ekonomik araştırma enstitüsü ZEW, aylık ekonomik beklenti endeksini açıklayacak. Bu ölçüm, önümüzdeki altı ay içinde Avrupa Birliği’nin en büyük ekonomisinin gücüne iyimser bakan finans uzmanlarının oranı ile kötümserlerin oranını karşılaştırıyor. Nisan ayında Donald Trump’ın o ay açıkladığı tarife kararının ardından, beklenti endeksi son iki yılın en düşük seviyesine inmişti.
Ancak o tarihten bu yana hava giderek iyileşti: Temmuz ayında güven 52,7 puanla yılın zirvesine ulaştı. Alman on yıllık devlet tahvillerinin getirileri de yavaş yavaş yükseliyor; bu durum, yatırımcıların uzun vadeli ekonomik büyümeye olan güveninin bir işareti.
Yine de, 27 Temmuz’da imzalanan dengesiz AB–ABD ticaret anlaşması, altı aylık görünümü hafifçe gölgeleyebilir. Almanya için önemli bir ihracat kalemi olan otomobiller, %15’lik bir tarife ile karşı karşıya kalacak—bu oran, olabileceğinden düşük olsa da, önceki seviyenin oldukça üzerinde. Dolayısıyla ZEW’nin göstergesi, ticaret anlaşmasının euro bölgesi üzerindeki daha geniş etkileri hakkında erken ipuçları sunacak.
Fed’de Gergin Bekleyiş
Amerikalılar, Donald Trump’ın gümrük tarifelerinin yükünü hissetmeye başlıyor. Şimdilik, şirketler kâr marjlarını daraltarak bu yükün büyük kısmını üstlendi. Ancak Trump’ın nihai tarife planlarının şekli netleştikçe, firmalar bu ek vergileri tüketicilere yansıtma konusunda daha rahat hale geliyor. Haziran ayı enflasyon verilerinde, mal enflasyonunda belirgin bir artış gözlenmişti; bu, bu değişimin ilk işaretlerinden biriydi. Salı günü açıklanacak Temmuz verilerinin ise yeni bir artış göstermesi bekleniyor. Tahminlere göre, manşet enflasyon yıllık bazda %2,7’den %2,8’e çıkacak; oynak gıda ve enerji fiyatlarını hariç tutan çekirdek enflasyonun ise %3’e ulaşması öngörülüyor.
ABD Merkez Bankası (Fed), bu verileri yakından izleyecek. Normal şartlarda, tarifeler fiyatlarda acı verici ancak tek seferlik bir artışa yol açmalı; kalıcı bir enflasyonu tetikleyerek faiz artışı gerektirmemeli. Üstelik, Amerika’nın son fiyat artışı dalgası ancak yeni kontrol altına alınabilmişti. Bu nedenle, faiz belirleyiciler haklı olarak tedirgin.
CoreWeave için Yağmur mu, Güneş mi?
Yapay zekâ patlamasının akıl almaz standartları içinde bile CoreWeave’in büyümesi dikkat çekici. Bilgisayar işlem gücünü kiralayan “neobulut” şirketi, son iki yılda yılda yaklaşık 200 milyon dolar gelir elde eden küçük bir girişimden, bir yapay zekâ yıldızına dönüştü. Bu ivmeyi korumak için CoreWeave, 7 Temmuz’da kripto para madencisi Core Scientific’i satın almayı planladığını açıkladı. Bu hamle, artan yapay zekâ talebini karşılamak için hazır veri merkezleri ve yerel enerji şirketleriyle yapılan elektrik anlaşmalarını şirkete kazandıracak.
Şirket Salı günü ikinci çeyrek sonuçlarını açıklarken, yatırımcılar 9 milyar dolarlık hisse takası şeklindeki bu anlaşmanın CoreWeave’in büyümesini sürdürülebilir kılıp kılmayacağına dair ipuçları arayacak. Geçen çeyrekte CoreWeave, 2024’e kıyasla %420 artışla 982 milyon dolarlık rekor gelir elde etti. Ancak şirket, daha küçük neobulut rakiplerinden gelen rekabetle karşı karşıya ve büyük teknoloji devlerine bağımlı. Microsoft en büyük müşterisi, Nvidia ise hem ana tedarikçisi hem de önemli bir yatırımcısı. Üstelik yapay zekâya olan talep, bir noktada yavaşlayabilir.
Avustralya Merkez Bankası Faiz İndirimi Sinyali Veriyor
Beş hafta önce Avustralya Merkez Bankası (RBA) piyasa beklentilerini ters köşe yaparak faiz oranlarını sabit tutmuştu. Ancak Salı günü nihayet bir indirim gelebilir. Piyasalar, faizin çeyrek puan düşürülerek %3,6’ya çekilmesini bekliyor. Bu, bu yılki üçüncü indirim olacak.
RBA’nın tercih ettiği enflasyon göstergesi %2,7’ye gerileyerek bankanın %2-3’lük hedef aralığının ortasına yaklaşmış durumda. Banka Başkanı Michele Bullock, Temmuz sonunda yaptığı açıklamada faiz kararlarını belirleyen para politikası kurulunun “ölçülü ve kademeli” bir indirim yaklaşımını benimsediğini söylemişti. Bu temkinli duruş, küresel ekonominin öngörülemezliğini yansıtıyor; zira ticaret gerilimlerinin başlangıçta korkulduğu kadar zarar verici olmadığı görülüyor.
Enflasyonun kontrol altına alınmasıyla birlikte, Avustralya’nın odağını diğer ekonomik sorunlarını çözmeye çevirmesi bekleniyor. Ülkenin verimlilik artışı, son altmış yılın en düşük seviyesinde. Hükûmet, Ağustos ortasında ülkenin önde gelen uzmanlarını bir araya getirerek bu ve diğer ekonomik sorunlara çözüm arayacak.
