BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Donald Trump, yaklaşan hükümet kapanmasının “muhtemelen gerçekleşeceğini” söyleyerek, bunun federal işlerde ve programlarda “geri dönüşsüz” kesintilere yol açacağı uyarısında bulundu. ABD hükümeti, Çarşamba sabahı erken saatlere kadar bir anlaşmaya varılamazsa parasız kalacak ve birçok federal kurumun kapanmaya zorlanacağı belirtiliyor. Demokratların, Salı günü Senato’da Cumhuriyetçi destekli harcama tasarısına karşı oy kullanması bekleniyor.
Trump ve ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Virginia’da alelacele düzenlenen ve dünyanın dört bir yanından Amerikalı askeri liderlerin katıldığı toplantıda “wokeness” karşıtı söylemlerle öne çıktı. Hegseth, Pentagon’daki çeşitlilik girişimlerini ve “şişman generalleri” eleştirirken, Trump Ulusal Muhafızların “çok yakında” Chicago’ya gönderileceğini ve ordunun ABD’nin “tehlikeli şehirlerini eğitim alanı olarak kullanması gerektiğini” söyledi.
Hamas, Trump’ın Gazze’de savaşı bitirmeye yönelik planını değerlendireceğini açıkladı. Planın ilk aşaması ateşkes ve İsrailli rehineler ile Filistinli mahkumların takasını içeriyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Pazartesi günü ABD Başkanı ile yaptığı görüşmede planı onayladı. Ancak Netanyahu’nun kendi hükümetindeki dini milliyetçileri de ikna etmesi gerekiyor.
İngiltere Başbakanı Sir Keir Starmer, İşçi Partisi’nin yıllık konferansında yaptığı konuşmada aşırı sağın yarattığı tehdide dikkat çekti. Sir Keir, popülist siyasetçileri “yılan yağı satıcıları” olarak niteledi ve aşırı sağcı Reform UK partisinin lideri Nigel Farage için “Britanya’yı sevmiyor” dedi. The Economist’in anketine göre Reform, kamuoyu yoklamalarında İşçi Partisi’nin oldukça önünde yer alıyor.
Spotify’ın patronu Daniel Ek, yıl sonunda görevinden ayrılarak İsveçli müzik platformunun yönetim kurulu başkanı olacak. Ek, yeni rolün şirkete dair “uzun vadeli perspektife” odaklanmasına imkân tanıyacağını söyledi. Spotify’ın kıdemli yöneticileri Gustav Soderstrom ve Alex Norstrom, eş CEO’lar olarak görevi devralacak. Açıklamanın ardından şirket hisseleri piyasa öncesi işlemlerde düştü.
Madagaskar Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina, gençlerin öncülük ettiği günler süren protestoların ardından hükümeti feshetti ancak kendi istifa çağrılarını reddetti. Rajoelina, “elektrik kesintilerinin ve su tedariki sorunlarının neden olduğu öfke, üzüntü ve zorlukları anladığını” belirtti. Birleşmiş Milletler, polisle yaşanan çatışmalarda 22 kişinin öldüğünü açıkladı ve güvenlik güçlerinin “şiddetli tepkisini” kınadı.
ABD’de bilim insanları, bir kadının deri hücrelerini insan yumurtalarına dönüştürmek için yeni bir teknik geliştirdi. Araştırmacılar, deri hücrelerinden alınan DNA’yı donör yumurtaya yerleştirip döllendirdi. Ancak yöntem bebek oluşumuna elverişli hiçbir embriyo üretmedi ve doğurganlık tedavilerinde kullanılabilmesi için yıllar sürecek bir geliştirme süreci gerektiği ifade edildi.
Amerikan hükümetinin kapanması
Çarşamba günü gece yarısından itibaren birçok federal kurumun bütçesi tükenecek. Kongre’nin geçici bir finansman tasarısı üzerinde anlaşamamasıyla birlikte, kapanmanın etkileri hızla hissedilecek. İlk darbe ekonomi politikalarına gelebilir. Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun bu Cuma açıklaması beklenen istihdam verileri dâhil olmak üzere kritik raporları ertelenecek. Bu da ABD Merkez Bankası’nın (Fed) adeta karanlıkta ilerlemesine yol açacak.
Yaklaşık 900.000 federal çalışanın ücretsiz izne gönderilmesi kısa vadede işsizliği artıracak, büyümeyi aşağı çekecek. Geçmişte bu etkiler, çalışanlar işlerine döndüğünde tersine dönüyordu. Ancak bu kez durum farklı olabilir. Donald Trump’ın ikinci döneminin mimarlarından biri olan Bütçe ve Yönetim Ofisi Direktörü Russell Vought, kapanmayı binlerce federal çalışanı işten çıkarmak ve devlet programlarını budamak için kullanmakla tehdit ediyor.
Gazze savaşının sona ermesine dair umutlar
Çarşamba gecesi İsrail, Yom Kippur nedeniyle duraklayacak. Ancak Yahudi takviminin en kutsal gününde bile siyaset gündemden uzak olmayacak. Doha’da, Hamas liderleri Donald Trump’ın Gazze savaşını bitirmeye yönelik 20 maddelik planını tartışacak. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun kabul ettiği bu öneriyi Hamas’ın doğrudan reddetmesi beklenmiyor. Ancak grubun taslak planda değişiklikler ve netleştirmeler talep etmesi muhtemel. Ayrıntıların belirlenmesi için günler hatta haftalar sürecek müzakereler gerekecek.
O zamana kadar savaş sürecek. Salı günü en az 40 Filistinlinin öldüğü bildirildi. Batıda ise, yardım ve aktivistleri taşıyan uluslararası bir filo Gazze kıyılarına doğru ilerliyor. İsrail donanmasının, filonun ablukaya ulaşmasından önce müdahale etmesi olası. Ateşkes planı çatışmaların sona ermesini ve insani yardımın hızla bölgeye akmasını öngörüyor, ancak bunun için önce tarafların anlaşması gerekiyor.
Britanya gıda reklamlarını kaldırıyor
“Sabah bir McMuffin ister misiniz? Öğle yemeğinde McNuggets? Hemen buradan sipariş edin.” Bu tür reklamlar, Çarşamba gününden itibaren Britanya’da daha seyrek görülecek. Çünkü binlerce sağlıksız yiyecek ve içecek artık çevrim içi ortamda ve akşam 9’dan önce televizyonlarda reklam edilemeyecek. Yasa resmi olarak Ocak ayında yürürlüğe girecek, ancak gıda sektörü daha erken uyum sağlamayı kabul etti.
Kısıtlamalar, doymuş yağ, tuz ve şeker oranı yüksek gıdalara uygulanıyor; yani kısaca, Britanya süpermarketlerindeki gıda-içecek alışverişlerinin %20’sinden fazlasını ve gıda-içecek reklamlarının %60’ını kapsıyor. Büyük süpermarketlerde bu tür ürünlerin toplu alım promosyonlarıyla satışı da yasaklanacak.
Yasanın amacı, gıda şirketlerini ürünlerini daha sağlıklı hale getirmeye teşvik etmek. Ancak bu durum aynı zamanda her türden hileli pazarlamaya da kapı aralayabilir. Örneğin, markaların en sağlıksız ürünlerini göstermeden reklam yapmasına hâlâ izin verilecek. Düzenlemeleri işletmek, tıpkı sağlıklı bir diyete sadık kalmak gibi, hiçbir zaman kolay olmayacak.
Amerika’dan ilaç sektörüne sert reçete
Başkan Donald Trump’ın ithal markalı ilaçlara uyguladığı %100 gümrük vergisi Çarşamba günü yürürlüğe giriyor. Bu kulağa sert gelse de, reçetelerin hacim olarak yüzde 90’ından fazlasını oluşturan jenerik ilaçlar kapsam dışında. Ayrıca markalı ilaç üreticileri uzun süredir hazırlık yapıyor. Yılın başından bu yana büyük ilaç şirketleri Amerika’daki üretimlerini genişletmek için 330 milyar dolardan fazla yatırım sözü verdi. Trump, ülkede fabrika kuran firmaların vergiden muaf tutulacağını açıkladı.
Trump ayrıca, Amerika’daki markalı ilaç fiyatlarının karşılaştırılabilir ülkelerdeki en düşük fiyatlarla aynı seviyeye getirilmesini talep ediyor. İlaç firmaları ise şimdiden yönetimle anlaşmalar yapmaya başladı. Trump, Salı günü “TrumpRx” adlı yeni bir doğrudan-hastaya satış sitesi duyurdu. Bu hükümet sitesi, tüketicilerin bazı ilaçlara nakit ödeme karşılığında ciddi indirimlerle ulaşmasını sağlayacak; Pfizer bu programa dahil oldu. Trump ayrıca, Pfizer’in Medicaid (yoksullar için devlet sağlık programı) kapsamındaki tüm reçeteli ilaçlarının fiyatlarını düşüreceğini söyledi. Daha fazla ilaç firmasının da bu yola girmesi bekleniyor. “Hepsiyle anlaşmalar yapıyoruz,” dedi.
John le Carré’nin casusluk sanatı sergide
Romanlarındaki casuslar gibi John le Carré de yaşamı ve çalışma yöntemleri hakkında pek çok şeyi gizli tutmuştu. Ancak Çarşamba günü açılan bir sergi, onu gölgelerden çıkarıyor. Oxford Üniversitesi’ne bağlı Bodleian Kütüphaneleri, yazarın geniş arşivini ilk kez açarak onun yaratıcı sürecini aydınlatan zengin bir malzemeyi sergiliyor.
“John le Carré: Tradecraft” adlı serginin öne çıkanları arasında, Tinker Tailor Soldier Spy ve The Constant Gardener gibi romanların yoğun şekilde not alınmış taslakları ile karakter eskizleri yer alıyor. Mütevazı İngiliz istihbaratçısı George Smiley’den onun KGB’deki ezeli düşmanı Karla’ya kadar pek çok kahramanın ilk çizimleri görülebiliyor. Bunun yanı sıra sergide olay örgüsü taslakları, mektuplar, not defterleri ve saha gezilerinden fotoğraflar da bulunuyor.
Tüm bu eserler, le Carré’nin araştırmalarının genişliğini ve ayrıntılara gösterdiği titizliği ortaya koyuyor. Sergi, hem sadık hayranları hem de yazarın gizemli dünyalarına ilk kez adım atacak okuyucuları heyecanlandıracak nitelikte.
