BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Donald Trump, Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ile yaptığı “çok başarılı” bir görüşmenin ardından, ABD ile Meksika arasında bir ticaret anlaşmasına varılması için tanınan süreyi 90 gün uzatacağını açıkladı. Trump’ın ertelediği “Kurtuluş Günü” tarifelerinin Cuma günü yürürlüğe girmesi bekleniyor. Trump yönetimi, bu tarihe kadar herhangi bir ticaret anlaşmasına varılmamış ülkelere doğrudan ulaşacağını duyurdu.
Apple, beklentilerin oldukça üzerinde çeyreklik sonuçlar açıkladı; gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre %10 arttı. Teknoloji devi, bu büyümenin bir kısmını tarifelere bağladı; tüketiciler vergiler yürürlüğe girmeden önce alışveriş yapmaya yöneldi. iPhone satışları yıllık bazda %13,5 arttı. Amazon, Microsoft ve Meta da güçlü çeyreklik kârlar bildirdi.
Beyaz Saray, Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Gazze’de bir gıda dağıtım noktasını ziyaret etmesinin ardından Trump’ın Cuma günü Gazze için bir yardım planını onaylayacağını duyurdu. Witkoff, Perşembe günü Kudüs’te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. Bu gelişmeden ayrı olarak, Amerika iki Filistinli gruptan — Filistin Yönetimi ve Filistin Kurtuluş Örgütü’nden — bazı isimlere yaptırım uyguladı.
Ukraynalı yetkililere göre Rusya’nın hava saldırısında en az 16 kişi öldü, 155 kişi yaralandı. Son aylarda yoğunlaşan bombardımanlar nedeniyle Ukrayna zorlanıyor. Öte yandan, Rusya Savunma Bakanlığı, bir yılı aşkın süredir süren çatışmaların ardından ülkenin doğusundaki stratejik öneme sahip Çasiv Yar kasabasının ele geçirildiğini duyurdu.
Çin’in özerk bölgesi Makao’da polis, kentin ulusal güvenlik yasası kapsamında ilk tutuklamayı gerçekleştirdi. 2009’da yürürlüğe giren ve 2023’te genişletilen yasa, 2020’de komşu Hong Kong’da uygulamaya konan sıkı denetimleri yansıtıyor. Gözaltına alınan kişinin, demokrasi yanlısı eski milletvekili Au Kam San olduğu düşünülüyor.
Amerika ve İngiltere’nin de aralarında bulunduğu Batılı ülkeler, İran istihbarat servislerini kendi topraklarında insanları “öldürmeye, kaçırmaya ve taciz etmeye” çalışmakla suçladı. Ortak açıklamada 14 ülke, İran’ın sürgündeki muhalifleri ve diğer hedef kişileri Avrupa ve Amerika’da hedef almak için uluslararası suç örgütleriyle giderek daha fazla işbirliği yaptığını belirtti. Bu tür eylemlerin egemenlik ihlali olduğu vurgulandı.
Enerji devi Shell, yılın ikinci çeyreğinde 4,3 milyar dolarlık düzeltilmiş kâr açıkladı; bu, geçen yılın aynı dönemine göre %32’lik bir düşüş anlamına geliyor. Düşük petrol ve doğalgaz fiyatları marjları daraltarak kârları sınırladı. Ancak şirketin hisseleri hafifçe yükseldi. Shell, Temmuz ayı başında kâr düşüşü konusunda yatırımcıları uyarmıştı. Yatırımcılar, şirketin her çeyrek 3,5 milyar dolarlık hisse geri alımına devam edeceği taahhüdüyle moral buldu.
Amerika’nın iş gücü piyasası ne kadar güçlü?
Aylardır, Amerika’daki her ekonomik veri, tarifelerin etkisine dair ipuçları aramak için didik didik inceleniyor. Sıradaki veri ise Cuma günü açıklanacak olan Temmuz ayı istihdam raporu. Haziran raporu sıra dışıydı. Manşet bordro (payrolls) rakamı güçlüydü, ancak bu artışın büyük kısmı kamu sektöründeki işe alımlardan, özellikle öğretmen alımlarından kaynaklandı. Özel sektördeki istihdam artışı ise beklentilerin oldukça altındaydı. Fed’in yönetim kurulu üyeleri arasında yer alan güvercin isimler — bunlar arasında Christopher Waller da var — bu zayıflığın faizlerin daha hızlı düşürülmesini gerektirdiğini savunuyor. Waller, Çarşamba günü Fed’in faizleri sabit tutma kararına muhalefet ederek, çeyrek puanlık bir indirim yönünde oy kullandı.
Bu kez ekonomistler, oldukça sağlam bir rapor bekliyor. Konsensüs beklenti, bordrolara 110.000 yeni iş eklenmesi ve işsizlik oranının %4,1’den %4,2’ye hafifçe yükselmesi yönünde. Bu oran, tarihsel olarak hâlâ düşük seviyelerde. Ayrıca ücret artışı da dikkatle izlenecek; çünkü Haziran ayı enflasyon verilerinde mal fiyatlarındaki artışın daha geniş ekonomiye yayılıp yayılmadığına dair ipuçları verebilir.
Yeni bir “Kurtuluş Günü”
Donald Trump, daha önce yüksek gümrük tarifelerini uygulamaya koyma tarihlerini iki kez ertelemişti. Ancak bu Cuma günü, çoğunu hayata geçirmeye kararlı görünüyor — Meksika 31 Temmuz’da 90 günlük bir ek süre aldı. Amerika, dünya genelindeki birçok ülkeyi %25 veya daha yüksek oranlarda tarifelerle tehdit etti. Hindistan, ürünlerine %25 gümrük tarifesiyle karşı karşıya kalırken, Rusya’dan petrol ve silah ithal ettiği için henüz belirtilmeyen bir “cezai yaptırım” da alacak. Brezilya’ya ise %50 oranında tarife uygulanacak.
Diğer bazı ülkeler ise, bu tarifelerin en sert etkilerinden kurtulmalarını sağlayacak anlaşmalar imzaladı. Japonya ve Güney Kore’den gelen pek çok ürün %15 tarife ile karşı karşıya kalacak. Avrupa Birliği malları da aynı oranda tarife ödeyecek. İngiltere’den yapılan ihracatlar ise sadece %10’luk temel tarifelere tabi olacak. Bu yılın ilkbaharında karşılıklı misillemelerle Çin mallarına uygulanan tarifeler %145’e kadar çıkmıştı; Çin halen ABD ile görüşmelerini sürdürüyor. Amerika’nın fiili tarife oranı şu anda 1930’lardan bu yana görülen en yüksek seviyede. Ancak birçok hükümet, durumun daha kötü olabileceği gerçeğiyle kendini teselli etmeye çalışıyor.
Japonya siyaseti dalgalanıyor
Japon parlamentosunun üyeleri, 20 Temmuz’daki üst meclis seçimlerinde merkez sağdaki iktidar partisi Liberal Demokrat Parti’nin çoğunluğu kaybetmesinin ardından, Cuma günü olağanüstü bir oturum için bir araya gelecek. Bu sonuç, Başbakan Ishiba Shigeru için ağır bir darbe oldu. Güç dengesi, üst meclisteki komitelerde görev dağılımına da yansıyacak. Muhalefet partileri, üst meclisteki önemli komitelerde görev alma şansı elde edecek. Son seçimlerde büyük bir sıçrama yapan aşırı sağcı Sanseito partisinin, ilk kez bir komite başkanlığı elde etmesi bekleniyor.
Öncelikli gündem maddelerinden biri maliye politikası. Artık muhalefetteki partilerin çoğu, mal ve hizmetlerin çoğuna uygulanan %10’luk tüketim vergisinin kaldırılmasını destekliyor. Vergiyi kaldırmak, eskiden sadece verginin adaletsiz (gerilemeli) yapısını eleştiren solun savunduğu bir talepti. Ancak bu vaatler, Japonya’nın artan kamu borcuyla zaten endişeli olan tahvil piyasalarını sarsmış durumda. Sıkı bütçe disipliniyle tanınan Başbakan Ishiba, bu önerileri sorumsuzca bulduğunu belirtti. Yine de hükümeti, uzun süredir uygulanan bir akaryakıt vergisini kaldırma kararı aldı.
Pars fokları neden ninni söyler?
Şarkı söyleyen sadece insanlar değildir. Çakallar da inleyerek şarkı söyler, ağaç kurbağaları tiz seslerle öter, kuşların ise birbirinden farklı cıvıltıları vardır. Şimdi sahne pars foklarının! Antarktika’da yaşayan bu türün erkekleri, çiftleşme mevsiminde günde 13 saate kadar şarkı söyleyebilir. Scientific Reports adlı bilimsel dergide yayımlanan bir araştırma, bu şarkıların ninnilere benzediğini ortaya koyuyor.
New South Wales Üniversitesi’nden bilim insanları, 26 erkek pars fokunun şarkılarını başka hayvanların sesleri ve Barok müzikten The Beatles’a kadar uzanan çeşitli insan müzikleriyle karşılaştırdı. Pars foklarının şarkılarındaki bilgi entropisinin (bir dizinin ne kadar tahmin edilebilir ya da rastgele olduğunun ölçüsü) ninnilerle benzer düzeyde olduğu bulundu. Ancak insanlar gibi foklar bu şarkıları yavruları için söylemiyor. Araştırmacılar, bu müziğin esas amacının eş çekmek ve bölge savunmak olduğunu düşünüyor. Basit yapıdaki bu melodiler, seslerinin uzaklara ulaşmasına yardımcı oluyor.
Veri Notu: Elektrikli Araçların Detroit’i Neresi Olacak?
Çin’in farklı bölgeleri, elektrikli otomobil üretiminde üstünlük sağlamak için kıyasıya bir rekabet içinde. Bu alandaki dev üretici BYD sayesinde, Guangdong eyaletindeki Shenzen şehri açık ara önde (aşağıdaki haritaya bakınız); geçen yıl burada 5,7 milyon araç üretildi. Chongqing şehri yaklaşık 2,5 milyon, Anhui eyaleti ise 2,6 milyon araç üretti. Yerel yönetimler arasında rekabet oldukça sert; çünkü Çin Komünist Partisi, üst düzey imalat sanayisine yönelmenin ülke ekonomisinin büyümesini hızlandıracağına inanıyor.
.
