Gümrük tarifeleri sarmalında yeni bir viraj
Bir federal temyiz mahkemesi, Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nin Amerika başkanının gümrük tarifesi koyma yetkisi olmadığına hükmetmesinden yalnızca bir gün sonra Donald Trump’ın birçok tarifesini geçici olarak yeniden yürürlüğe koydu. Trump yönetimi önceki kararı hızla temyize götürmüş ve Cuma günü itibarıyla Yüksek Mahkeme’den “acil müdahale” talep etmeyi planladığını duyurmuştu.
Amerikalıların bu zikzaklı haber akışına alıştığı görülüyor. Conference Board tarafından 27 Mayıs’ta yayımlanan bir tüketici güven endeksi, Mayıs ayında toparlandı. Cuma günü ise Nisan ayı hanehalkı harcama verileri açıklanacak. Şimdiye dek tüketici anketleri gibi “yumuşak” veriler; üretim, satış ve harcama gibi “sert” verilere kıyasla daha hızlı ve keskin düşüşler gösterdi. Cuma günü açıklanacak rakamlar, Trump’ın tarife dalgasının tüketici davranışlarını nasıl etkilediğini ortaya koyacak.
Asya’daki Amerika müttefikleri güvence bekliyor
Amerika Savunma Bakanı Pete Hegseth, Trump yönetiminin Asya politikalarına dair önemli bir konuşmayı Cumartesi günü yapacak. Hegseth, her yıl Singapur’daki Shangri-La Oteli’nde düzenlenen ve savunma bakanları, üst düzey askerî yetkililer, akademisyenler ve sektör temsilcilerini bir araya getiren Shangri-La Diyaloğu’na katılıyor.
Asya’daki Amerikan müttefikleri, Avrupa’dakilere kıyasla Donald Trump tarafından terk edilme konusunda daha az nedenle endişelense de, başkanın güvenlik taahhütlerine ilişkin kuşkular devam ediyor. Önceki savunma bakanları, Shangri-La’da yaptıkları konuşmalarda yönetimin bölgeye dair stratejisini açıklamış, eleştirilere yanıt vermiş ve tereddüt yaşayan müttefikleri teskin etmişti. Ancak Hegseth’in bu konularda Trump üzerindeki etkisinin ne derece güçlü olduğu belirsiz; bu da açıklamalarının ağırlığı konusunda şüphe yaratıyor.
Geçmiş yıllarda Shangri-La, Amerika ve Çin’in savunma bakanlarının bir araya geldiği tarafsız bir zemin işlevi de görmüştü. Ancak 2019’dan bu yana ilk kez Çin, bu yıl savunma bakanını göndermiyor. İki ülkenin savunma liderlerinin yüz yüze görüşmesi, bir yıl daha ertelenebilir.
Almanya’da farklı enflasyon baskıları
Cuma günü Almanya’nın federal istatistik kurumu Destatis, Mayıs ayına ilişkin öncü enflasyon verilerini yayımlayacak. Enflasyon, Nisan ayında yıllık bazda %2,1’e düşmüştü; bu düşüşte enerji fiyatlarının gerilemesinin etkisi büyüktü. Gıda ve hizmet fiyatlarındaki artışa rağmen bu eğilimin devam etmesi bekleniyor.
Hollandalı banka ING’ye göre, uluslararası ticaret gerilimleri ile Almanya’nın büyük çaplı mali teşvik planları bu yıl fiyatlar üzerinde zıt etkiler yaratabilir. Bir ticaret savaşı, euroyu güçlendirerek ve Çinli üreticilerin Amerika yerine Avrupa’ya yönelmesine neden olarak deflasyona yol açabilir. Ancak Almanya’nın yeni şansölyesi Friedrich Merz’in savunma ve altyapıya yatırım yapma yönündeki iddialı planları, enflasyonu körükleyebilir. Özellikle inşaat ve mühendislik firmaları, son yıllarda yükselen malzeme maliyetleri ve nitelikli iş gücü eksikliği nedeniyle fiyatlarını artırmış durumda. Bu eğilimin süreceği öngörülüyor.
İsrail’den Gazze için ateşkes önerisine onay, Hamas incelemede
İsrail, Amerika’nın desteklediği bir Gazze ateşkes önerisini kabul etti; şu anda teklif Hamas tarafından inceleniyor. Anlaşmanın, 60 günlük bir çatışmasızlık süresi ve BM ajansları aracılığıyla insani yardımların yeniden başlamasını içerdiği bildiriliyor. Ancak Hamas’ın, savaşın sona erdirileceğine dair bir taahhüt içermemesi nedeniyle bu teklifi reddetmesi muhtemel.
Macaristan’dan Polonya’da milliyetçi adaya destek
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Polonya’daki başkanlık seçimlerinde milliyetçi muhalefet adayı Karol Nawrocki’ye desteğini açıkladı. Budapeşte’de düzenlenen sağcı CPAC zirvesinde konuşan Orban, popülist sağın “Avrupa’yı göçmenlerden geri alacağını” ve “Hristiyan kültürünü koruyacağını” ilan etti. Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski ise bu desteği alaycı biçimde kutladı ve Nawrocki’ye, Orban’ın Rusya yanlısı politikalarını örnek alıp almayacağını sordu.
Hong Kong’da dört demokrasi yanlısı aktivist serbest bırakıldı
Hong Kong’da dört demokrasi yanlısı aktivist, dört yıllık cezalarını tamamladıktan sonra serbest bırakıldı. Aralarında LGBT hakları savunucusu Jimmy Sham’in de bulunduğu grup, “Hong Kong 47’lileri” davası kapsamında serbest bırakılan ikinci grup oldu. 2021 yılında, Çin’in dayattığı güvenlik yasası uyarınca 47 kampanyacı, “yıkıcı komplo kurmak”la suçlanmıştı.
Rusya’dan Sırbistan’a suçlama: Ukrayna’ya silah sattı
Rusya, Sırbistan’ın Ukrayna’ya silah sattığını öne sürerek, bunun “kardeş Slav halklarının kanı üzerinden kazanç sağlamak” anlamına geldiğini iddia etti. Geleneksel bir müttefik olan Sırbistan, Batılı medya kaynaklarına göre, savaşın başladığı 2022’den bu yana üçüncü ülkeler aracılığıyla Ukrayna’ya yaklaşık 1 milyar dolarlık mühimmat ihraç etti. Balkan ülkesi Rusya’nın işgalini kınadı, ancak Batı yaptırımlarına katılmadı.
Kanada’da yangın alarmı: Saskatchewan olağanüstü hal ilan etti
Kanada’nın batısındaki Saskatchewan eyaleti, hızla yayılan orman yangınları nedeniyle olağanüstü hal ilan etti. Bir gün önce komşu eyalet Manitoba’daki yetkililer, 17.000 kişiye tahliye çağrısı yapmıştı. İki eyalette toplam 1,5 milyon dönümlük alan yandı. Saskatchewan Başbakanı Scott Moe, “Durum uzun süredir, belki de hiç karşılaşmadığımız kadar ciddi,” dedi.
New York Times, Amazon’a içerik lisansı verdi
New York Times, Amazon ile bir lisans anlaşması yaptı. Bu, gazetenin ilk kez bir teknoloji şirketine, makalelerini yapay zekâ modellerinin eğitimi için kullanma izni verdiği anlamına geliyor. Amazon’un ürünlerinde habercilik ve yemek tarifi özetleri de yer alacak. 2023 yılında Times, içeriklerinin izinsiz şekilde yapay zekâ sohbet robotlarını eğitmek için kullanıldığını öne sürerek Microsoft ve OpenAI’ye dava açmıştı. Her iki şirket de bu iddiaları reddediyor.
Günün sayısı: %47
Son verilere göre, Kanada’nın Alberta eyaletindeki halkın %47’si bağımsızlığı destekliyor (Kaynak: Léger).
