BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Amerikan mahkemesi Trump’ın gümrük vergilerini engelledi
Amerikan mahkemesi, Donald Trump’ın gümrük tarifelerini engelleyerek başkanın bu konuda yetkisini aştığına hükmetti. Karar, Beyaz Saray’ın temel politikalarından biri için büyük bir darbe olabilir. Genellikle tarifeleri uygulama yetkisi Başkan’a değil, Kongre’ye aittir. Amerikan Uluslararası Ticaret Mahkemesi, Trump’ın bu yetkiyi aşmak için ulusal acil durum ilan etmesini federal hukuka aykırı buldu. Hükümet karara hemen itiraz edeceğini bildirdi. Bir sözcü, “Bir ulusal acil durumun nasıl ele alınması gerektiğine seçilmemiş yargıçlar karar veremez,” dedi.
Elon Musk, hükümetle olan görevinden ayrılıyor
Elon Musk, Trump yönetiminde “özel hükümet çalışanı” statüsünden ayrılacağını açıkladı. Milyarder iş insanı, Amerikan devletini yeniden yapılandırmaya yönelik radikal bir çabanın öncülüğünü yapmıştı. Ancak Trump’ın trilyonlarca dolarlık borç ekleyecek bütçe tasarısını eleştirdi. Son olarak, şirketlerine daha fazla zaman ayırmak istediğini belirtti—ki bu şirketler de kamuoyunda tepki toplamıştı.
Rubio, Çinli öğrencilere yönelik vize kısıtlamalarını artıracaklarını açıkladı
Amerika Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Çinli öğrencilerin ülkeleri adına casusluk yaptığı gerekçesiyle vizelerinin “agresif biçimde” iptal edileceğini açıkladı. Ayrıca Çinli öğrenci adaylarına yönelik vize başvurularında “arttırılmış denetim” uygulanacağını söyledi. Bu açıklama, bir gün önce yaptığı öğrenci vizesi başvurularını durdurma önerisinin ardından geldi.
Portekiz’de Chega ikinciliğe yükseldi
Aşırı sağcı Chega partisi, Portekiz’de yapılan erken seçimde ikinci olarak ülkenin 50 yıllık iki partili siyasi düzenini sarstı. İktidardaki merkez sağ Demokratik İttifak en çok sandalyeyi kazansa da yine çoğunluğu sağlayamadı. Geleneksel rakibi Sosyalist Parti ise, sadece altı yıl önce kurulan ve hızla popülerleşen Chega’nın gerisinde kaldı.
İsrail, Hamas lideri Mohammed Sinwar’ı öldürdü
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail güçlerinin Gazze’deki Hamas lideri Mohammed Sinwar’ı öldürdüğünü doğruladı. Sinwar, 13 Mayıs’ta Han Yunus’taki Avrupa Hastanesi’ne düzenlenen füze saldırısıyla hedef alındı. Kendisi, geçen ekim ayında öldürülen eski lider Yahya Sinwar’ın küçük kardeşiydi. Hamas, Mohammed Sinwar’ın ölümünü ne doğruladı ne de yalanladı.
Arjantin 1 milyar dolarlık borçlanmayla piyasalara döndü
Arjantin, yerel para cinsinden borçlanarak küresel sermaye piyasalarına yedi yıl aradan sonra dönüş yaptı ve yabancı yatırımcılardan 1 milyar dolar topladı. Peso cinsinden tahvilin kupon faizi %29,5 olarak belirlendi. Bu hamle, ülkenin döviz rezervlerini artırma stratejisinin bir parçası. Yatırımcılar, libertaryen başkan Javier Milei’nin ekonomi reformlarına temkinli bir iyimserlikle yaklaşıyor.
Almanya, göç politikasında sertleşiyor
Almanya’nın kabinesi, göçü kısıtlayacak bir dizi teklifi onayladı. Bu, yeni Başbakan Friedrich Merz döneminde politika değişikliğine işaret ediyor. Tam mülteci statüsü alamayan göçmenler artık Almanya’ya çocuklarını ve eşlerini getiremeyecek. Bu önlemlerin yasalaşması için Bundestag’ın da onayı gerekiyor.
Günün rakamı: Yedi
İngiltere’de her yıl düzenlenen peynir yuvarlama yarışmasında kullanılan Double Gloucester peynirinin ağırlığı, pound cinsinden. Hükümet bu etkinliği resmî spor ilan etmeyi değerlendiriyor.
Güney Kore ekonomisi zorluklarla boğuşuyor
Güney Kore siyaseti, eski başkan Yoon Suk Yeol’un Aralık ayında sıkıyönetim ilan etmesinden bu yana çalkantılı. Yoon görevden alındı ve 3 Haziran’da erken seçim yapılacak. Bu arada Trump’ın tarifeleri, dış ticarete bağımlı Güney Kore ekonomisi için tehdit oluşturuyor; ticaretin GSYİH içindeki payı neredeyse %90. 2025’in ilk çeyreğinde ekonomi bir önceki çeyreğe göre %0,2 küçüldü. Kore Merkez Bankası, yılın başında 2025 büyüme tahminini %1,9’dan %1,5’e düşürmüştü. Perşembe günü, faiz oranını %2,75’ten %2,5’e indirdi.
Bunun sebebi kısmen de olsa enflasyonun artık gündemi meşgul etmemesi. Geçen yıl Başkan Yoon, sübvanse edilen bir pazarda “makul” soğan fiyatlarına övgüde bulununca ülkede “soğan protestoları” başlamıştı. Ancak Nisan ayında tüketici fiyatları sadece %2,1 arttı—bu, merkez bankasının %2 hedefiyle uyumlu. Bu da büyümeyi desteklemek için faiz indirimi alanı sağlıyor.
Dell’in yapay zekâ başarısı çelişkili sonuçlar doğuruyor
Donanım üreticisi Dell, Perşembe günü çeyrek dönem sonuçlarını açıklayacak. Şirket, yapay zekâ patlamasından faydalandı. Dell’in yapay zekâ sunucuları, dünyanın en değerli yarı iletken firması Nvidia’nın ürettiği çipleri kullanıyor. Bu ortaklık satışları artırdı. Yatırım bankası Morgan Stanley, Dell’in bu yıl yalnızca yapay zekâ sunucularından 15 milyar dolardan fazla gelir elde edebileceğini—bu, toplam satışlarının %15’i—tahmin ediyor.
Ancak bu cihazların kâr marjı Dell’in diğer ürünlerinden daha düşük. Nvidia’nın son çiplerinin tedarikindeki sıkıntılar, sipariş yığılmasına yol açtı. Dış ticaret gerilimleri de risk teşkil ediyor: Dell, sunucularını yurtdışında monte ettiriyor ve tarifeler baskıyı artırabilir. Bu arada, Dell’in bir diğer temel ürünü olan kişisel bilgisayarlara olan talebin zayıf kalması bekleniyor. Yine de Dell, yapay zekâ altyapısına yatırım yapmayı sürdürüyor. Nvidia ile “yapay zekâ fabrikaları” kurma anlaşması imzaladı—bu veri merkezleri, en gelişmiş yapay zekâ modellerini eğitmek ve çalıştırmak için tasarlandı.
Trump ve Harvard arasındaki gerilim tırmanıyor
Amerika’nın en eski üniversitesi Harvard ile Donald Trump arasındaki sert çekişme dinmek bilmiyor. Trump, elit üniversiteleri “woke liberalizmin kalesi” olarak gördüğü için Harvard’ın tüm federal araştırma hibelerini ve sözleşmelerini iptal etti, vergi muafiyetini geri almak istedi ve yabancı öğrenci kabulünü yasaklamaya çalıştı. Harvard hükümete dava açtı ve bazı geçici kazanımlar elde etti. Perşembe günü bir mahkeme, uluslararası öğrenci yasağının yürürlüğe girip girmeyeceğine karar verecek.
Yasa yürürlüğe girmese bile Harvard için zor günler kapıda. Milyarlarca dolarlık federal fonlar olmadan, üniversitenin dünya çapındaki araştırmacıları laboratuvarları normal şekilde çalıştırmakta zorlanacak. Mevcut hibeler geri verilse dahi, yeni kaynaklar için yine hükümete başvurmaları gerekecek. Benzer durumdaki diğer üniversiteler de Trump’ın başka bir hedef bulmasını umuyor. Ama umutlanmak için pek neden yok.
Wes Anderson tam anlamıyla “Wes Anderson” oluyor
“The Phoenician Scheme”, bu hafta Amerika’da sınırlı sayıda sinemada gösterime giriyor; 6 Haziran’da ise genel vizyona girecek. Wes Anderson’un 12. uzun metrajlı filminde Benicio Del Toro acımasız bir milyarder, Kate Winslet’ın en büyük çocuğu Mia Threapleton ise onun manastırda yetişmiş, yabancılaşmış kızı rolünde. Filmin oyuncu kadrosunda Willem Dafoe gibi Anderson’un müdavimleri de yer alıyor.
Anderson’un filmleri gişede devasa başarılar elde etmese de; derli toplu, karmaşık hikâyeleri, keskin diyalogları, hüzünlü atmosferi ve takıntılı (biraz boğucu) estetiğiyle sadık bir izleyici kitlesi oluşturdu. Bu filmde neredeyse tüm sahneler, Almanya Potsdam’daki bir stüdyoda, cennet dahil, sıfırdan inşa edildi.
Fragmanlar bu filmin Anderson’un en iyi eseri olmayabileceğini gösteriyor. Ancak kesinlikle en “Wes Anderson” olanı. Yönetmenin önceki işlerine alışkın olmayanlar, aşırı şirinlik ve benmerkezcilik dozuna hazırlıklı olmalı.
Kaynak: The Economist
