BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Trump’tan AB ve Apple’a Gümrük Darbesi: Piyasalar Sarsıldı
Eski ABD Başkanı Donald Trump, 1 Haziran’dan itibaren Avrupa Birliği’nden ithal ürünlere %50 oranında gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı. Trump, AB ile yürütülen ticaret görüşmelerinin “hiçbir yere varmadığını” söyledi. Ayrıca, Amerika dışında üretilen iPhone’lara %25 ek vergi getirme tehdidinde bulunarak Apple’a Çin ve Hindistan’daki üretimini ABD’ye taşıması yönünde baskı yaptı. Bu açıklamalar piyasalarda dalgalanmaya neden oldu: Apple hisseleri %4 değer kaybetti, Avrupa’nın Stoxx 600 endeksi ise yaklaşık %2 düştü.
Harvard’dan Trump Yönetimine Dava: “Anayasal Haklar İhlal Edildi”
Harvard Üniversitesi, uluslararası öğrenci alım yetkisi iptal edilince Trump yönetimine dava açtı. Üniversite, bu kararın hem anayasa ihlali hem de siyasi bir hamle olduğunu belirterek, hükümeti müfredatına müdahale etmeye çalışmakla suçladı. İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem, bu kararın Harvard’ın yabancı öğrencilerin suistimaline ilişkin belgeleri sunmaması nedeniyle alındığını savundu. Harvard ise bu iddiaları reddetti.
İstanbul’da Anlaşma: Rusya ve Ukrayna’dan En Büyük Esir Takası
Rusya ile Ukrayna, savaşın başlangıcından bu yana en büyük esir değişimini başlattı. Karşılıklı 1.000 askerin üç gün içinde iade edilmesi planlanıyor. Taraflar bu değişimi, yaklaşık üç yıl aradan sonra İstanbul’da yapılan ilk doğrudan müzakerelerde kararlaştırdı. Donald Trump ise, anlaşmanın henüz tamamlanmamasına rağmen erken bir şekilde tamamlandığını duyurdu ve taraflara ateşkes çağrısını yineledi.
Gazze’de Hava Saldırıları: 16 Kişi Hayatını Kaybetti, Açlık Alarmı Sürüyor
İsrail’in Gazze’ye düzenlediği hava saldırılarında, Filistinli yetkililere göre 16 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Aylardır süren ablukaya rağmen sınırlı miktarda yardım bölgeye ulaşmaya devam ederken, yetkililer çocuk ölümlerinin artan açlık nedeniyle gerçekleştiğini belirtti. Öncesinde, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Fransa, İngiltere ve Kanada’yı, İsrail’in askeri operasyonlarına yönelik yaptırım tehdidi nedeniyle Hamas’a destek vermekle suçlamıştı. Netanyahu, bu ülkelerin tutumunun İsrail’in güvenliğini zayıflattığını söyledi.
Telegraph El Değiştiriyor: RedBird Capital, 500 Milyon Sterline Satın Alıyor
Amerikan özel sermaye şirketi RedBird Capital, The Telegraph gazetesini bünyesinde barındıran grubu 500 milyon sterlin (673 milyon dolar) karşılığında satın alarak, iki yıldır süren sahiplik krizine son verdi. Daha önce gazetenin sahibi olan Barclay ailesinin kredi borçlarını ödeyememesi sonrası, Lloyds Bankası mülkiyete el koymuştu. Abu Dabi devletine bağlı yatırım fonu, grupta azınlık hissedar olarak kalacak. İngiltere, yabancı devletlerin ulusal gazetelerde tam kontrol sahibi olmasını engelleyen bir yasa çıkardığı için Abu Dabi fonu çoğunluk hissesi alamayacak.
Japonya’da Enflasyon 2 Yılın Zirvesinde: BoJ İkilemde
Japonya’nın çekirdek enflasyonu Nisan ayında %3,5 seviyesine çıkarak son iki yılın en yüksek oranına ulaştı. Artışın en büyük nedeni işlenmiş gıda fiyatlarındaki yükseliş oldu. Endeks, taze gıda dışındaki ürünleri içeriyor ve pirinç ile çikolata gibi temel kalemleri kapsıyor. Japonya Merkez Bankası (BoJ), bu noktada faiz artırarak enflasyonu dizginleme ya da Donald Trump’ın ticaret savaşının etkilediği kırılgan ekonomiyi korumak için faizleri sabit tutma arasında bir tercihle karşı karşıya.
Almanya’dan Litvanya’ya Askerî Hamle: II. Dünya Savaşı’ndan Bu Yana Bir İlk
Almanya, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez yurt dışına kalıcı askerî konuşlanma gerçekleştirdi. Yaklaşık 5.000 askerden oluşan Panzerbrigade 45, Rusya sınırına yakın bir noktada Litvanya’ya konuşlandırıldı. Bu adım, NATO’nun doğu kanadını güçlendirme stratejisinin bir parçası. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, törende yaptığı açıklamada, “Baltık müttefiklerimizin güvenliği bizim güvenliğimizdir,” dedi.
NATO’ya Talepleri Yüksek Bir Ev Sahibi: ABD
NATO Parlamenter Asamblesi, Cuma günü Amerika’nın Ohio eyaletine bağlı Dayton kentinde toplanıyor. Bu toplantı, üyelerden milletvekillerinin ABD’de ilk kez 2003 yılından bu yana bir araya geldiği organizasyon olacak. Toplantı, bir ay sonra Hollanda’da düzenlenecek NATO zirvesi öncesi gerçekleşiyor. Avrupalı üyeler, Donald Trump’ın 76 yıldır süregelen Amerikan güvenlik taahhüdünü sona erdirip erdirmeyeceğine dair güvence arayışında olacak.
Toplantıya katılacak isimler arasında, ABD’nin NATO nezdindeki büyükelçisi Matt Whitaker da yer alacak. Eski geçici adalet bakanı olan Whitaker’ın, Trump üzerinde etkili olduğu düşünülüyor. Kısa süre önce yaptığı açıklamada, Amerikan askerlerinin Avrupa’dan çekilmesine dair henüz bir karar alınmadığını, ancak “güvenlikte herhangi bir boşluk oluşmayacağını” söyledi. Ayrıca müttefiklerle görüşmeler yapılacağını da belirtti.
Asamblede ayrıca Donald Trump’ın Avrupalı ülkelerin savunma harcamalarını artırma talepleri de gündeme gelecek. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, iddialara göre, üye ülkelerden önümüzdeki yedi yıl içinde “sert” askeri harcamalar için GSYH’nin %3,5’ine, altyapı ve siber güvenlik gibi destekleyici kalemler için ise %1,5’ine ulaşmalarını istedi.
Sudan Semalarında Hakimiyet Mücadelesi
Sudan Ulusal Ordusu’na göre, başkent Hartum nihayet Rapid Support Forces (RSF) adlı isyancı milislerden tamamen kurtarıldı. 2023 yılının başlarında iç savaşın patlak vermesinden kısa bir süre sonra, Sudan’ın başkentinin büyük bölümü soykırım ve başka vahşet suçlarıyla itham edilen bu grup tarafından ele geçirilmişti. Ancak Mart 2025’te Sudan Silahlı Kuvvetleri’nin (SAF) başkente zaferle dönüşü, çatışmada yeni bir dönemin başlangıcı olarak değerlendirildi. O tarihten bu yana SAF, başkentin batısında yer alan Omdurman bölgesindeki direniş kalıntılarını temizlemekle meşgul.
Şimdi SAF, başkenti geri alarak ülkenin kontrolünü yeniden ele geçirdiğini dünyaya göstermek istiyor. Bu kapsamda, 19 Mayıs’ta ordunun üst kademesi sivil bir başbakan atadı. Ancak aynı ayın başlarında, RSF ilk kez SAF’ın doğudaki kalesi olan Port Sudan’a insansız hava aracı (İHA) saldırıları düzenledi. Bu saldırılar açık bir mesaj içeriyordu: Sudan’daki iç savaş sona ermiyor, gökyüzüne taşınıyor.
Bütçe Tasarısında Sıradaki Adım: “One Big Beautiful Bill” Senato Yolunda
Amerikan Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler, Cuma günü başlayacak Memorial Day (Anma Günü) tatiline büyük bir zaferle giriyor. Donald Trump’ın önceliklerini finanse etmeyi amaçlayan “One Big Beautiful Bill” (Tek Büyük ve Güzel Yasa Tasarısı), Perşembe günü gece boyunca süren oturumun ardından 215’e karşı 214 oyla kabul edildi. Oylamada hiçbir Demokrat lehte oy kullanmazken, iki Cumhuriyetçi tasarıya karşı çıktı, biri ise “çekimser” kaldı.
Tasarıyı partinin farklı kanatları arasında kabul ettirmek, son dakika değişikliklerini, çok sayıda tavizi ve hatta Donald Trump’tan gelen bazı tehditleri gerektirdi. Ancak sonuçta uyum (reconciliation) yasası, kıl payı da olsa Meclis’ten geçmiş oldu.
Tasarı şimdi Senato’ya gidiyor. Senato’daki üyelerin, özellikle sosyal güvenlik ağına ilişkin kesintiler başta olmak üzere, birçok maddeye kırmızı kalemle müdahale etmesi bekleniyor. Senato’dan geçen versiyon, daha sonra yeniden Temsilciler Meclisi’ne dönecek ve orada ikinci kez oylamaya sunulacak – bu da yine zorlu bir sürece işaret ediyor.
Meclis Başkanı Cumhuriyetçi Mike Johnson, tüm bu sürecin 4 Temmuz’a kadar tamamlanmasını istiyor. Ancak bu tasarının resmî adı olan “One Big Beautiful Bill Act” haline gelmesi, tek kelimeyle büyük ve çetin bir mücadeleye dönüşebilir.
Trump’ın Gümrük Tarifeleri Konut Piyasasını Sarsıyor
Nisan ayına ilişkin yeni konut satış verileri, Cuma günü açıklanacak ve Donald Trump’ın ekonomi politikalarının Amerikan konut piyasasını nasıl şekillendirdiğine dair önemli ipuçları sunacak. Mart ayında yeni konut satışları yıllık bazda %7,4 artmıştı, ancak ekonomistler bu ivmenin yavaşlamasını bekliyor. İlkbahar, konut satın alımları için en hareketli dönemlerden biri. Ancak bu yıl, ev almayı düşünenler daha karmaşık ve maliyetli tercihlerle karşı karşıya.
Trump yönetiminin Çin mallarına uyguladığı gümrük tarifeleri, inşaat maliyetlerini önemli ölçüde artırdı. Amerika’daki inşaatçılar birliğine göre (National Association of Home Builders), bu tarifeler her yeni konutun maliyetine 10.000 dolardan fazla ek yük getiriyor. Mobilya ve dekorasyon ürünlerine uygulanan vergiler ise iç mekân maliyetlerini daha da yukarı çekiyor.
Ev alıcıları, bu artan maliyetleri değerlendirirken aynı zamanda Nisan başından bu yana yeniden yükselişe geçen mortgage (konut kredisi) faiz oranlarını da göz önünde bulundurmak zorunda. Bu nedenle birçok kişi alımı erteliyor: Mortgage başvuruları düşerken, mevcut konut satışları Mart ayında yıllık bazda yaklaşık %6 gerileyerek 2022’den bu yana en sert düşüşünü yaşadı. Şimdi gözler Nisan verilerinde olacak — bakalım yeni konut satışlarında da benzer bir yavaşlama başlayacak mı?
Kaynak: The Economist
