BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
İran Dışişleri Bakanı: Nükleer Görüşmelere “Yer Yok”, ABD “Suça Ortak”
İran Dışişleri Bakanı, İsrail saldırıları sürdüğü sürece nükleer müzakerelere “yer olmadığını” belirtti ve ABD’yi bu saldırılarda “suça ortak” olmakla suçladı. Açıklamalar, Avrupalı muhataplarının İranlı yetkililerle görüşmesi öncesinde geldi. Cumartesi sabahı İsrail ile İran arasında füze saldırıları karşılıklı olarak devam etti. Daha önce İsrail ordusu, halkı İran’a karşı “uzun sürecek bir harekâta” hazırlıklı olmaları konusunda uyarmıştı.
İngiltere’de Yardımlı Ölüm Oylaması: Meclis “Evet” Dedi
İngiliz milletvekilleri, İngiltere ve Galler’de bazı ölümcül hastalığı olan yetişkinler için yardımlı ölümü yasallaştıran teklifi kabul etti. Destekleyenler bu adımı merhametli bir seçenek olarak görürken, karşıtlar savunmasız kişiler için güvenlik önlemlerinin zayıflayabileceğini savundu. Yasa henüz yürürlüğe girmedi; Lordlar Kamarası’nda görüşülecek ve kabul edilirse uygulamaya 2029’dan önce geçmesi beklenmiyor.
ABD’de Gözaltındaki Filistinli Aktivist Serbest Bırakıldı
Pro-Filistin görüşleriyle bilinen Mahmoud Khalil, Louisiana’daki göçmen gözaltı merkezinde geçirdiği 104 günün ardından kefaletle serbest bırakıldı. Bir federal yargıç, Trump yönetiminin onu “Amerika’nın dış politikasına tehdit” gerekçesiyle sınır dışı etme çabasının tutukluluğunu haklı çıkaramayacağına karar vererek serbest bırakılmasını emretti.
Trump Yönetimi ile Harvard Arasında Anlaşma Yakın
Başka bir federal yargıç, Trump yönetiminin Harvard Üniversitesi’nin yabancı öğrencileri kabul etmesini engelleme girişimini süresiz olarak durdurdu. Beyaz Saray son dönemde üniversitede geniş kapsamlı reformlar talep etmiş ve birçok kamu fonunu iptal etmişti. Ancak Trump, Cuma günü yaptığı açıklamada, yönetimin Harvard ile anlaşmaya “çok yaklaştığını” ve müzakerelerde “son derece uygun davrandığını” söyledi.
Romanya’da Yeni Başbakan Adayı: Ilie Bolojan
Haftalar süren görüşmelerin ardından Romanya Cumhurbaşkanı Nicușor Dan, merkez sağ Ulusal Liberal Parti lideri Ilie Bolojan’ı başbakan olarak aday gösterdi. Bolojan, Dan’in Mayıs’taki sürpriz zaferine kadar geçici cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmişti. Kabinenin parlamentodan onay alması gerekiyor; dört AB yanlısı partinin hükümette yer alması bekleniyor.
ABD Baskısı Japonya ile Görüşmeleri Bozdu
Japonya, Trump yönetiminin savunma harcamalarını artırma talebine tepki olarak Amerikalı bakanlarla planlanan toplantıyı iptal etti. Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Savunma Bakanı Pete Hegseth’in 1 Temmuz’da Japon mevkidaşlarıyla görüşmesi bekleniyordu. Ancak Financial Times’a göre, Japonya’nın GSYİH’sinin %3,5’ine kadar savunma harcaması yapmasının istenmesi Tokyo’da rahatsızlık yarattı.
Ruanda’da Muhalif Lider Gözaltına Alındı
Ruanda yetkilileri, muhalif parti lideri Victoire Ingabire’i “kamu düzenini bozmaya teşebbüs” ve “suç örgütü kurmak” suçlamalarıyla gözaltına aldı. Ingabire’in avukatları iddiaları “asılsız ve siyasi güdümlü” olarak nitelendirdi. Daha önce Paul Kagame’nin hükümeti tarafından hapsedilen Ingabire, 2010 yılına kadar Hollanda’da sürgünde yaşamıştı.
OİC Zirvesi’nde Gazze ve İran Gündemde, Ancak Etki Sınırlı
İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (OİC) İstanbul’daki zirvesi Cumartesi günü başlıyor. Gündemin üst sıralarında İsrail’in İran’a yönelik saldırıları olacak. İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi toplantıya katılacak. 57 üye ülkenin dışişleri bakanlarının çoğu acil ateşkes çağrısı yapacak. Ancak 21. ayına giren Gazze savaşı ve İsrail’in kuşatma ve bombardımanının yol açtığı insani kriz de görüşülecek konular arasında.
Gazze’de tablo iç karartıcı. Yardım çalışanları, birçok Filistinlinin çatışmalarda değil, gıda yardımı almaya çalışırken öldüğünü bildiriyor. Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre yalnızca 17 Haziran’da en az 59 kişi hayatını kaybetti. İsrail destekli Gazze İnsani Vakfı’na ait bir yardım merkezinin yakınında İsrail tanklarının ateş açtığı bildirildi. İsrail ordusu olayın inceleneceğini açıkladı. OİC şimdiye kadar Gazze’deki kan dökümünü durdurmakta etkisiz kaldı. İran konusunda da farklı bir sonuç beklenmiyor.
Kansas’ta Kürtaj Karşıtlarının Toplantısı: Zafer mi, Hayal Kırıklığı mı?
Bu hafta sonu Kansas City yakınlarında Ulusal Yaşama Hakkı konferansı düzenleniyor. Toplantının havası karışık. ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtaj hakkını sona erdiren Dobbs v. Jackson Women’s Health kararının üçüncü yılı yaklaşırken, 16 eyalet gebeliğin altıncı haftasında veya öncesinde kürtajı yasakladı.
Ancak kürtaj sayısı artıyor. Son veriler ayda yaklaşık 98.000 kürtaj yapıldığını gösteriyor; bu sayı Dobbs kararından önce 81.000 civarındaydı. Bazı kampanyacılar daha ileri adımlar istiyor. En az 14 eyalette döllenmiş yumurtalara tam yasal statü tanınması ve kürtajın cinayet sayılması için yasa tasarısı sunuldu. Diğerleri federal düzeyde adım bekliyor. Donald Trump, aktivistlere af getirmiş olsa da, ilaçla kürtajın erişilebilirliğini sınırlamadı. Kansas’taki kürtaj karşıtları için bu yıl dönümü buruk geçecek.
Zombi Kıyameti Geri Dönüyor: “28 Years Later”
2002 tarihli “28 Days Later”, zombi türünde çığır açmıştı. Şimdi, senarist Alex Garland ve yönetmen Danny Boyle, “28 Years Later” ile yeniden bir araya geliyor. Brexit sonrası ilhamla kurgulanan yeni filmde, Rage virüsü dünyada kontrol altına alınmışken, Britanya hâlâ zombilerle dolu bir karantina adası.
Başrollerde Aaron Taylor-Johnson, Jodie Comer ve Ralph Fiennes yer alıyor. Filmin temposu yüksek, ölüm sahneleri bol. Ama aynı zamanda büyüme sancılarına, kırsal korkuya ve ülke durumuna dair zekice bir hiciv de içeriyor. Zombiler akılsız olabilir ama film öyle değil.
Kuzey Yarıkürede En Uzun Gün: Yaz Gündönümü Kutlanıyor
Yılın dört göksel olayı mevsimleri belirler. İki ekinoksta (ilkbahar ve sonbahar) Dünya’nın ekvator düzlemi Güneş’e en yakın noktadadır. İki gündönümünde ise (aralık ve haziran) Güneş en uzak noktadadır. Bu yıl yaz gündönümü Cumartesi günü gerçekleşiyor. Kuzey yarıkürede en uzun gün yaşanacak; güney yarıkürede ise kış başlayacak.
Gündönümleri yüzyıllardır kutlanıyor. Noel’in kökeni büyük ölçüde pagan kış kutlamalarına dayanıyor. Yaz gündönümü ise özellikle İskandinavya’da büyük öneme sahip. İsveç’te insanlar çiçekli direkler etrafında dans ederken, Finlandiya ve Norveç’te büyük ateşler yakılıyor. Kuzey halkları, bu özel günü güneş batmadan dışarıda kutluyor.
Haftanın Profili: Ayetullah Ali Hamaney – İran’ın Büyük Hayatta Kalıcısı
Geçen hafta ABD ile İran arasında diplomatik ilerleme beklentisi doğmuştu. Ancak 13 Haziran’da İsrail’in İran’daki nükleer tesisleri ve askeri liderlere yönelik hava saldırıları bu umutları gölgeledi. Rejim baskı altında. Artık Ayetullah Ali Hamaney, bir anlaşmadan çok rejiminin ayakta kalıp kalamayacağını düşünmek zorunda.
1939 doğumlu Hamaney, yoksul bir din adamının sekiz çocuğundan biri olarak Meşhed’de dünyaya geldi. Kum’da eğitim aldı. Kuran’ın yanında Batı romanları da okudu. 1979 devriminden sonra kısa sürede devrim muhafızları içinde yükseldi. 1981’de cumhurbaşkanı seçildi. 1989’da, Khomeini sonrası süper liderliğe Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin manevrasıyla getirildi. Görev süresi sınırsız olduğu için devlet içindeki tüm güçleri dengeleyerek mutlak otorite kurdu.
Zamanla çelişkileri büyüdü: Mütevazı yaşasa da milyarlarca dolarlık bir ekonomik imparatorluğun başında. Batı’yı eleştirse de halkı küresel entegrasyon istiyor. Kadınlar başörtüsü zorunluluğuna karşı. Protestolarda yalnızca Hamaney’in istifası değil, ölümü de isteniyor.
En büyük korkusu ise Şah’ın yaptığı gibi taviz verip devrilmek. O nedenle her ayakta kalış stratejisi daha çok baskı içeriyor. Oğlunu veliaht yapmak istediği konuşuluyor. Ancak hem savaş hem iç yapılar bu planı tehlikeye sokabilir. Bazı söylentilere göre Hamaney şu anda bir sığınakta korunuyor ve İslam Devrim Muhafızları içinde yeni bir konsey yönetimi devraldı. Yine de, onu hafife alanlar geçmişte hep yanıldı.
Kaynak: The Economist
