Ukrayna, Sibirya’daki bir hava üssü dahil olmak üzere en az 41 Rus uçağını imha ettiğini iddia etti.
İki ülkenin sınırından binlerce kilometre ötede gerçekleşen bu saldırının yanı sıra, Ukrayna Rusya’nın gece boyunca ülkeye 472 insansız hava aracı ve yedi balistik ve seyir füzesiyle saldırdığını duyurdu. Bu, savaşın başlangıcından bu yana gerçekleşen en büyük Rus İHA saldırısı oldu. Ukraynalı ve Rus heyetler, Pazartesi günü Türkiye’de barış görüşmeleri için bir araya gelecek.
📸 Gazze’de yardım noktasında silahlı saldırı
Filistinli yetkililer ve görgü tanıkları, İsrail askerlerinin Gazze’deki bir yardım dağıtım noktası yakınında kalabalığa ateş açması sonucu onlarca kişinin hayatını kaybettiğini söyledi. Yardım dağıtımından sorumlu olan ve İsrail’in desteklediği Gazze İnsani Yardım Vakfı bu iddiaları reddetti. İsrail Savunma Kuvvetleri, olay yerinde IDF ateşi sonucu yaralananlara dair bilgi sahibi olmadıklarını açıkladı.
📉 İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stokları hızla artıyor
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, İran’ın son üç ayda yüksek derecede zenginleştirilmiş uranyum stoklarını yarı yarıya artırdığını bildirdi. Bazı yayın organlarının ulaştığı gizli rapora göre, İran’ın şu anda yaklaşık 400 kg silah üretimine yakın saflıkta uranyumu bulunuyor. Bu miktarın sivil amaçla kullanımı neredeyse imkânsız. İsrail, bu bulguların İran’ın nükleer silah üretme kararlılığını ortaya koyduğunu savundu.
Macaristan’da LGBT festivaline yönelik polis yasağı iptal edildi
Macaristan Anayasa Mahkemesi, Pazar günü düzenlenmesi planlanan bir LGBT festivaline getirilen polis yasağını iptal etti. Mahkeme, Nisan ayında kabul edilen ve hükümetin kamusal yaşamdan eşcinselliği dışlamayı amaçlayan anayasa değişikliğinin bu etkinliğe uygulanıp uygulanamayacağının açık olmadığını belirtti. Avrupa Birliği’nden yirmi ülke, Macaristan’a baskıcı yasaları geri çekmesi çağrısında bulundu.
📸 Bangladeş’te eski başbakanın yargılanması başladı
Bangladeş’in Uluslararası Suçlar Mahkemesi’nde eski başbakan Şeyh Hasina’nın yargılanmasına başlandı. Hasina, geçen yıl muhaliflerini susturma kampanyası kapsamında 1.400 kişiye kadar insanın öldürülmesiyle ilgili suçlandı. 2009–2024 yılları arasında ülkeyi yöneten Hasina, Ağustos ayında görevden alındıktan sonra Hindistan’a kaçtı ve hâlâ orada bulunuyor.
Britanya savunma harcamalarını artırıyor
Britanya, on yıllık Stratejik Savunma Değerlendirmesi kapsamında savunma harcamalarını artıracak. 1,5 milyar sterlin (2 milyar dolar) maliyetle altı yeni silah fabrikası kurulacak. Savunma Bakanlığı ayrıca 7.000 uzun menzilli füze tedarik etmeyi planlıyor.
🇫🇷 PSG şampiyonluğu kutlamalarında can kayıpları yaşandı
Fransa’nın futbol kulübü Paris Saint-Germain’in Inter Milan’ı 5-0 mağlup ederek ilk Şampiyonlar Ligi şampiyonluğunu kazanmasının ardından kutlamalarda iki kişi hayatını kaybetti, yaklaşık iki yüz kişi yaralandı. 17 yaşındaki bir çocuk bıçaklanarak öldü; bir adam ise trafik kazasında yaşamını yitirdi. Polis, çoğu Paris’te olmak üzere yaklaşık 600 kişiyi gözaltına aldı. Havai fişekler ateşlendi, otobüs durakları parçalandı ve arabalar yakıldı.
💰 Petrol fiyatı, bütçe dengesi için Suudi Arabistan’da 90$, BAE’de 50$
Suudi Arabistan’ın bütçesini dengelemesi için ihtiyaç duyduğu petrol fiyatı varil başına 90 dolarken, Birleşik Arap Emirlikleri için bu seviye sadece 50 dolar.
Hindistan’ın küresel diplomasi atağı: Pakistan’a karşı destek arayışı
Hindistan’dan yedi heyet şu anda 33 başkentte temaslarda bulunuyor. Amaçları: Dünyayı, son Hindistan-Pakistan geriliminde kendi yanlarına çekmek. 22 Nisan’da Hindistan yönetimindeki Keşmir’de militanlar 26 sivili katletti. Hindistan, saldırının arkasında Pakistan’ın olduğunu iddia etti. 23 Nisan’da, iki savaş ve sayısız sınır çatışmasına rağmen ayakta kalmış olan su paylaşım anlaşmasını askıya aldı. 7 Mayıs’ta askeri tırmanış yaşandı, ancak 10 Mayıs’ta Amerika’nın arabuluculuğuyla ateşkes sağlandı.
Dünya kamuoyunu ikna edip edemeyeceği bir yana, Hindistan’ın Pakistan’la ilişkileri kırılgan kalmaya devam edecek. Hindistan su anlaşmasını yeniden başlatma konusunda aceleci davranmayacak; çünkü Pakistan’ın nehir sistemine olan bağımlılığı Hindistan’a ciddi bir koz veriyor. Hindistan, Pakistan topraklarında teröristlerin barındığına dair iddiaları nedeniyle, kendi topraklarındaki karşı saldırılar da dâhil olmak üzere terörle mücadele operasyonlarına devam edeceğini söylüyor. Yeni bir diyalog ancak Pakistan’ın topraklarında teröristleri temizlemeye başlamasıyla mümkün olacak.
Endonezya’nın çelişkili ekonomi politikası
Endonezya Devlet Başkanı Prabowo Subianto, görevdeki ilk sekiz ayında oldukça hareketli bir ekonomi gündemi oluşturdu. Pahalı bir okul yemeği programı başlattı, bir devlet varlık fonu kurdu ve ekonomik teşvikler açıkladı. Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisi gerçekten de bir canlanmaya ihtiyaç duyuyor. Yılın ilk çeyreğinde GSYH büyümesi, 2021’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Prabowo, Pazartesi günü açıklanacak olan enflasyon ve ticaret verilerinin daha iyi haberler getirmesini umuyor.
Ancak görünüm pek iç açıcı değil. Endonezya, vergi toplama konusunda zayıf kalıyor ve bu durum ülkeyi dış sermayeye bağımlı kılıyor. Yatırımcılar, özellikle okul yemeği programına yapılan harcamalar nedeniyle Prabowo’nun aşırı harcadığından endişe ediyor. Ayrıca Donald Trump’ın Endonezya’dan ithal edilen ürünlere %32 oranında gümrük vergisi koyması durumunda daha fazla sıkıntı yaşanacak. Yine de bu Amerikan baskısı, Prabowo’yu daha fazla yabancı yatırımı caydıran korumacı politikalardan vazgeçmeye zorlayabilir.
İstanbul’da ateşkes görüşmeleri
Ukraynalı ve Rus müzakereciler, Pazartesi günü İstanbul’da ateşkes görüşmeleri için bir araya gelecek. Bu, iki hafta içinde yapılan ikinci toplantı olacak. Görüşmelerden bir gün önce, Ukrayna Rusya’nın stratejik bombardıman filosuna yönelik cesur bir saldırı gerçekleştirdi. Ukrayna, insansız hava araçlarıyla 40’tan fazla uçağı imha ettiğini iddia etti. Bu, savaşın başlangıcından bu yana Rus hava kuvvetlerine yönelik en büyük saldırıydı. Ayrı olarak, Ukrayna Rusya’nın Cumartesi gecesi yaklaşık 500 drone gönderdiğini ve bunların %80’inin düşürüldüğünü bildirdi.
Daha önceki Türkiye görüşmeleri sonuç vermemişti. Bunun önemli bir nedeni, Rusya lideri Vladimir Putin’in uzlaşmaz tavrıydı. Ukrayna’nın uzun zaman önce reddettiği taleplerde ısrar etti ve görüşmelere katılmayı da reddetti. Bu yeni tur görüşmeler için beklentiler düşük olsa da, hafta sonu yaşanan saldırılar sonrasında iki taraf da karşı tarafın ne kadar ileri gidebileceğine dair fikirlerini yeniden gözden geçirebilir.
Suriye borsası için yeni bir başlangıç
Şam Menkul Kıymetler Borsası, altı aylık aranın ardından Pazartesi günü yeniden açılıyor. İşlemler, Suriye’nin eski diktatörü Beşar Esad’ın iktidarının son günlerinde, 5 Aralık’ta durdurulmuştu. Yaklaşık 14 yıl süren iç savaş, siyasi istikrarsızlık, Batı yaptırımları ve kamusal mali şeffaflığın yokluğu nedeniyle yatırımcılar, halk gibi kaçıp gitmişti. Piyasanın toplam değeri 2010’da 3 milyar dolarken, 2023’te 750 milyon dolara düşmüştü.
DSE artık yeni bir döneme giriyor. Amerika ve AB, Suriye’nin yeni hükümetine bazı yaptırım muafiyetleri sundu; bu da ülkenin uluslararası piyasalara yeniden entegre olmasına olanak tanıyor. Hükümet, diasporadaki Suriyeliler ve Körfez yatırımcılarının yerel firmalara yatırım yaparak piyasaya likidite kazandırmasını umuyor. Maliye Bakanı Yisr Barnieh, kara para aklamayı ve diğer usulsüzlükleri önlemeye yönelik önlemler alındığını söylüyor. Ancak yatırımcı güvenini yeniden kazanmak için daha güçlü temellere—istikrarlı bir Suriye lirasına ve sağlam bir bankacılık sektörüne—ihtiyaç var.
Barrick ile Mali arasındaki altın madeni kavgası
Mali’de bir mahkeme, ülkenin askeri yönetimi ile Kanadalı maden şirketi Barrick Gold arasındaki davada Pazartesi günü karar verecek. Ocak ayında Barrick, hükümetin üç ton altını vergi borcu gerekçesiyle el koymasının ardından altın madenini kapattı. Şirket, herhangi bir borcunun olmadığını savunuyor. Şimdi hükümet, madenin geçici yönetime devredilmesini istiyor—bu da fiilen kontrolün devlete geçmesi anlamına geliyor.
Mali’nin askeri yöneticileri uzun süredir ülkenin doğal kaynaklarını çıkaran yabancı maden şirketlerinin gelirlerini kontrol etmek istiyor. 2023’te madencilik yasasında değişiklik yaptılar. Çoğu şirket bu değişikliklere boyun eğdi, ancak Barrick direniyor. Şirket, hükümeti şantaja varan mantıksız ve giderek artan taleplerde bulunmakla suçluyor. Birkaç Malili yöneticisi tutuklandı. 28 Mayıs’ta şirketin, Dünya Bankası tahkim mahkemesinden müdahale talep ettiği ortaya çıktı. Malili mahkemenin kararı ne olursa olsun, bu kavga kolay kolay bitmeyecek.
Kaynak: The Economist
