Teknoloji Savaşları Patladı: Hollanda Çinli Nexperia’ya El Koydu

• Hollanda hükümeti, “ulusal güvenlik” gerekçesiyle Çinli Nexperia’nın yönetimine resmen el koydu, karara “son derece sıra dışı” denildi.
• Karar, Avrupa’nın çip bağımsızlığı stratejisinin Çin’e karşı sertleştiğini gösterirken Pekin’den tepki sinyalleri geldi.
• Bu hamle, küresel teknoloji savaşında yeni cephe olarak görülüyor: AB, ABD’nin CHIPS stratejisine benzer şekilde yüksek teknoloji güvenliği hattını sertleştiriyor.

Hollanda’dan Çin’e Teknoloji Freni: Nexperia’ya Devlet Müdahalesi

Hollanda hükümeti, dünya çip pazarının kritik oyuncularından Nexperia üzerinde kontrol yetkisini resmen devreye aldı. Şirket, Çin merkezli Wingtech Technology tarafından kontrol ediliyordu; ancak Hollanda Ekonomi Bakanlığı “Goods Availability Act” (Stratejik Ürün Güvenliği Yasası) kapsamında şirkete yönetsel denetim süreci başlattı.

Bu yasa, savaş, kriz veya kritik sanayi güvenliği durumlarında çok nadiren kullanılıyor. Hükümetin açıklaması netti:

“Bu hamle gerekliydi çünkü şirket içinde ulusal çıkarları tehdit eden ciddi yönetişim sorunları tespit edildi.”

Kararın Kalbi: Teknoloji Güvenliği ve Endüstriyel Egemenlik

Nexperia sıradan bir şirket değil. O günlük 100 milyondan fazla çip üreten, özellikle otomotiv ve sanayi elektroniği için stratejik öneme sahip bir üretici. Yani mesele yalnız ticaret değil, teknolojik egemenlik.

Hollanda’nın hamlesinin ardındaki temel gerekçeler:

Çin–Hollanda Arasında Yükselen Çip Gerilimi

Hollanda zaten ASML üzerinden Pekin ile gergindi. ASML’nin EUV litografi makinelerini Çin’e satması ABD baskısıyla yasaklanmıştı. Şimdi ikinci dalga geldi: Nexperia’nın fiili kontrolü devlete geçti.

Çin’in ilk tepkisi sert oldu. Nexperia’nın Çinli ana ortağı Wingtech:

“Bu siyasi bir karar, ekonomik değil. Uluslararası hukuka aykırı.”

Aynı gün Çin Dışişleri Bakanlığı da “yatırım ortamını bozacak” uyarısı yaptı.

Peki Bu Ne Anlama Geliyor?

Bu müdahale, Avrupa’nın teknoloji stratejisinde yeni doktrini resmileştirdi:

“Kritik teknoloji – ulusal güvenlik alanıdır. Çin’e stratejik bağımlılık azaltılmalı.”

Bu sadece Hollanda’nın değil, tüm Avrupa’nın yeni çizgisi. Almanya geçen ay Çin’den elektrikli araç ithalatına vergi incelemesi başlattı. Fransa “stratejik sektörlerde Çin birleşmelerine blokaj” kararı aldı.

Neden Nexperia Kritikti?

• Avrupa otomotiv devleri (BMW, Mercedes, Stellantis) gümrük vergileriyle boğuşurken çip krizi tekrarlansın istenmiyor.
• Nexperia’nın özellikle güç yönetim çipleri, endüstri ve savunma sanayii için kritik.
• Hollanda, tedarik zinciri baskısına karşı ASML + Nexperia ekseninde stratejik çip hattı kuruyor.

Sonuç: Bu Sadece Başlangıç

Bu adım bir kamulaştırma değil, stratejik gözetim. Ama görülmemiş sertlikte. Avrupa’daki tüm Çin yatırımları için emsal oluşturacak. Jeopolitik sonuçları olacak.

Üç büyük başlıkta yeni dönem başladı:

1. Teknoloji Savaşları 2.0 – Avrupa sahaya indi
2. Çip milliyetçiliği – Tedarik zincirleri yeniden çiziliyor
3. Devlet kapitalizmi yükseliyor – Stratejik sektörlerde “ekonomiye devlet müdahalesi” meşrulaşıyor

Şirket cephesi

• CEO Zhang Xuezheng mahkeme kararıyla görevden alındı.
• Yönetim kurulu devlet gözetimi altına girdi.
• Stratejik kararlar Bakanlık onayı olmadan alınamayacak.

Financial Times Ne Dedi?

“Bu hamle, Avrupa’da devletin teknoloji şirketleri üzerinde artan kontrolünün sinyalidir. Hollanda, ABD’nin CHIPS stratejisini Avrupa topraklarına taşıdı.”
— FT Analizi

Peki Piyasalara Etkisi?

Bu kararın zincirleme etkileri olacak:

- Golden Swan Abone Ayrıcalıkları -