BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
2024 Ocak ayı başında teknoloji ağırlıklı Nasdaq endeksine yatırılan 100 dolar, bugün 154 dolar değerinde olurdu. Eğer Amerikan tütün şirketlerine yatırım yapsaydınız, kazancınız daha da yüksek olurdu — 165 dolara ulaşırdı. Hisse senedi patlaması, kısmen garip bir ekonomik olguyu yansıtıyor. Son yıllarda Amerika’da satılan bir sigaranın işletme kâr marjı yaklaşık %50’den %60’a yükseldi. Bu yıl, sigara ve puro üreticilerinin dünyanın en büyük ekonomisinde toplam 22 milyar dolar işletme kârı elde etmesi bekleniyor.
Ölmekte olan bir sektör için fena değil. Son on yılda Amerika’daki yetişkin sigara içicilerinin sayısı yaklaşık 20 milyon azaldı. Satılan sigara adedi ise üçte birden fazla düştü. Sektör içindekiler, önümüzdeki on yıldaki düşüşün daha da sert olmasını bekliyor. Normalde müşteriler ortadan kaybolduğunda bir sektör çöker — Blockbuster ya da yerel gazetelere bakın. Peki tütün sektörü nasıl hâlâ ayakta kalabiliyor? Kısmen de olsa sebebi şu: sigara üreticileri ders kitaplarını iyi okudular. Fiyat esnekliğini çok iyi anlıyorlar.
Çok sayıda insan sigara içtiği dönemde, “fiyat esnekliği yüksek” yani sigaranın fiyat artışlarına duyarlı çok sayıda tüketici vardı. Ancak zamanla birçok kişi sigarayı bıraktıkça, geriye yalnızca en kararlı tiryakiler kaldı. Şirketler buna giderek daha hızlı fiyat artışlarıyla karşılık verdi. Resmî verilerin analizine göre, zaman içinde Amerika’da tütün ürünlerindeki fiyat enflasyonu genel enflasyonun üzerine çıktı. 2017’de bir paket Marlboro’nun fiyatı genel fiyat artışının biraz üzerinde yükselmişti (%2,9’a karşı %2,1). Ancak geçen yıl genel enflasyon %3 iken, Marlboro fiyatları %7’nin üzerinde arttı.
Şirketler ne yaptıklarını çok iyi biliyor. Davidoff sigaralarından Rizla sarma kâğıtlarına kadar geniş bir yelpazede üretim yapan Imperial Brands, “hacim düşüşlerini dengelemek için fiyat artışlarına devam edebiliriz” diyor. Philip Morris International, “yanabilir ürün modelimizin dayanıklılığından” söz ediyor. British American Tobacco ise son finansal raporlarında, Amerika’da “fiyat ve ürün karmasındaki iyileşmenin hacim düşüşünü fazlasıyla telafi ettiğini” belirtti.
Elbette üreticiler bu numarayı sonsuza kadar sürdüremez: bir noktada en sadık tiryakiler bile ya ölecek, ya bırakacak, ya da kaçak sigaralara yönelecek. Ancak şimdilik sektörün geleceği, Davidoff dumanı kadar yoğun ve kârlı görünüyor.
