Polonya’da iktidardaki Donald Tusk hükümeti ile aşırı muhafazakâr muhalefet arasındaki gerilim, yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde tırmanıyor. Muhalefet, hükümeti seçimlere müdahale etmekle suçlarken, iktidar kanadı yargının seçim sonuçlarını geçersiz kılma girişiminde bulunabileceğini öne sürüyor.
Seçim Öncesi Suçlamalar ve Siyasi Kutuplaşma
Polonya’da yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri, iktidardaki Avrupa Birliği yanlısı Donald Tusk hükümeti ile aşırı muhafazakâr Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) arasındaki gerilimi artırdı. PiS yetkilileri, hükümeti seçimlere müdahale etmeye yönelik bir darbe planlamakla suçlarken, Tusk yönetimi ise PiS’e bağlı yargıçların seçim sonuçlarını iptal etme girişiminde bulunabileceğini öne sürüyor.
Tusk’un partisi Sivil Platform’un (Civic Platform) cumhurbaşkanı adayı olan Varşova Belediye Başkanı Rafał Trzaskowski, kamuoyu yoklamalarında önde görünse de bazı anketler PiS adayı Karol Nawrocki’nin ikinci turda ipi göğüsleyebileceğini gösteriyor.
Anayasa Mahkemesi Soruşturması ve Hükümetin Tepkisi
Polonya Anayasa Mahkemesi Başkanı Bogdan Święczkowski, Tusk ve hükümet yetkilileri hakkında “darbe girişimi” iddiasıyla bir soruşturma başlattığını açıkladı. Daha önce PiS hükümeti döneminde üst düzey savcı olarak görev yapan Święczkowski, herhangi bir somut kanıt sunmazken, iktidar kanadı bu suçlamaları “absürt ve tehlikeli” olarak nitelendirdi.
Adalet Bakanı, söz konusu soruşturmayı yürütecek savcıyı görevden alarak hükümetin bu iddiaları ciddiye almadığını ortaya koydu.
Romanya Örneği ve Seçim Güvenliği Endişesi
Polonya Dışişleri Bakanı Radosław Sikorski, Romanya’daki benzer bir durumun Polonya’da da yaşanabileceğini belirterek, yargının seçim sonuçlarını iptal etme yetkisini kötüye kullanabileceğini dile getirdi. Romanya’da anayasa mahkemesi, Aralık ayında yapılan seçimlerin ilk turunu iptal etmiş ve Rusya destekli aşırı sağ bir adayın yükselişini engellemişti.
Sikorski, “Polonya bu tür müdahalelere karşı hazırlıksız” diyerek, benzer bir senaryonun ülkede de yaşanabileceği konusunda uyarıda bulundu.
PiS ve ABD’den Gelen Destek
PiS’in son dönemde ABD’deki muhafazakâr çevrelerden destek aldığı gözlemleniyor. ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Avrupa’nın sağcı siyasi aktörlere baskı yaptığını öne sürerek Romanya’daki seçim iptalini eleştirdi ve benzer bir durumun Polonya’da yaşanabileceğini ima etti. Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda da seçimlerin “Brüksel’in onay verdiği isimlerce kazanılması gerektiği” yönünde bir algı oluştuğunu savundu.
Duda, halkın gerekirse seçim sonuçlarına karşı sokak protestoları düzenlemesi gerektiğini belirterek gerilimi daha da artırdı.
Tusk’un Reform Planları Tehlikede mi?
Donald Tusk’un hükümeti, AB fonlarının serbest bırakılması için yargı reformlarını hayata geçirmeyi planlıyor. Ancak PiS’in elindeki Cumhurbaşkanlığı ve yargı mekanizması bu reformları engelleme konusunda güçlü bir konumda bulunuyor.
Buna ek olarak, hükümet, PiS’in geçmiş kampanya harcamalarındaki usulsüzlükler nedeniyle partinin devlet fonlarını kestiğini açıklamıştı. PiS ise bunun Nawrocki’nin kampanyasını baltalamaya yönelik yasa dışı bir müdahale olduğunu savunuyor.
Seçime giden süreçte Polonya’nın siber saldırılara ve dezenformasyon kampanyalarına en açık Avrupa ülkelerinden biri olduğu uyarısında bulunan yetkililer, ülkede demokratik süreçlerin ciddi risk altında olduğunu belirtiyor.
Sonuç: Seçim Süreci Belirsizlik İçinde
Polonya’da yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri, sadece bir siyasi yarış değil, aynı zamanda ülkenin hukuk devleti ilkeleri açısından kritik bir test olarak görülüyor. Muhalefet ve hükümet arasındaki sertleşen söylem, seçim sürecine olan güveni zedeleyebilir.
Uzmanlar, hukukun siyasallaştırılmasının demokratik süreçler için büyük bir risk oluşturduğunu vurgularken, mevcut belirsizliklerin seçim sürecinin meşruiyetine gölge düşürebileceği endişesi büyüyor.
