Washington, Kaçak Ağını Hedef Aldı
ABD yönetimi, İran petrolünü Irak menşeli gibi göstererek pazarlayan bir nakliye ve gemi ağını yaptırım listesine aldı. Hazine Bakanlığı’na bağlı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (OFAC), söz konusu ağın İran petrolünü Irak petrolüyle gizlice karıştırarak piyasaya sürdüğünü ve bunun sonucunda hem İran’a hem de ağın liderine yüz milyonlarca dolarlık gelir sağlandığını açıkladı.
İran Petrolüne “Irak Etiketi”
ABD’nin duyurduğu bilgilere göre, yaptırımların merkezinde Irak ve Saint Kitts & Nevis çifte vatandaşı iş insanı Waleed al-Samarra bulunuyor. Al-Samarra’nın kontrolündeki ağın, İran petrolünü “Irak menşeli” etiketiyle piyasaya sürerek yaptırımları deldiği belirtiliyor. Bu yöntem, İran’ın resmi ihracat kısıtlamalarına rağmen enerji gelirlerini artırmasına imkân tanıyor.
ABD, İran’ın bu mekanizma sayesinde yüz milyonlarca dolarlık ek gelir elde ettiğini, söz konusu gelirin bölgedeki vekil güçlerin finansmanında kullanıldığına dikkat çekiyor.
Washington’dan Sert Mesaj
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, yaptırımların amacını şu sözlerle açıkladı:
“Irak’ın teröristler için güvenli bir sığınak haline gelmesine izin veremeyiz. İran’ın bu ülkedeki etkisini sınırlamak için adımlar atıyoruz. Petrol gelirlerini hedef alarak Tahran’ın ABD ve müttefiklerine karşı saldırı düzenleme kapasitesini daha da zayıflatacağız.”
Bessent ayrıca, İran’dan bağımsız petrol tedarikine bağlılıklarının devam ettiğini ve Tahran’ın yaptırımlardan kaçma girişimlerinin engellenmesi için uluslararası koordinasyonun artırılacağını vurguladı.
Enerji Piyasaları ve Jeopolitik Etkiler
Bu adım, küresel enerji piyasalarında özellikle Orta Doğu kaynaklı arz güvenliği tartışmalarını yeniden alevlendirebilir. İran’ın resmi olmayan kanallar üzerinden piyasaya sürdüğü petrolün, fiyatların dengelenmesinde “görünmez bir arz” rolü oynadığı biliniyor. Bu kanalın daralması, Brent petrol fiyatlarında yukarı yönlü baskı yaratabilir.
Diğer yandan, Washington’un Irak üzerinden yürüyen ticareti hedef alması, Bağdat’ın ABD ile ilişkilerini de zorlayabilir. Irak, bir yandan Tahran’a bağımlı enerji ilişkilerini sürdürürken, diğer yandan ABD güvenlik şemsiyesi altında kalmaya çalışıyor. Bu ikili denge, yeni yaptırımların ardından daha da kırılgan hale gelebilir.
Sonuç: İran’ın Manevra Alanı Daralıyor
ABD’nin son hamlesi, yalnızca İran’ın petrol gelirlerini değil, aynı zamanda yaptırımları aşmak için geliştirdiği alternatif finansman mekanizmalarını da baskılamayı amaçlıyor. Ancak Tahran’ın geçmişte olduğu gibi farklı rotalar ve aracılar üzerinden yeni yollar bulmaya çalışacağı öngörülüyor.
Küresel enerji piyasaları açısından kritik olan soru şu: Washington’un yaptırım zincirini sıkılaştırması, arz üzerinde somut bir daralma yaratacak mı, yoksa İran “gri piyasalar” aracılığıyla varlığını korumayı sürdürecek mi?
Bu belirsizlik, önümüzdeki haftalarda petrol fiyatları üzerinde yeni dalgalanmalara zemin hazırlayabilir.
