Gazze Gölgesinde Türkiye ile Yeni Fay Hattı
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yıllardır kaçındığı bir ifadeyi kullandı: 1915 olaylarını “Ermeni soykırımı” olarak tanıdığını açıkladı. İsrail Hayom’un aktardığına göre, Amerikalı yayıncı Patrick Bet-David’in programında soruya doğrudan yanıt veren Netanyahu, “Knesset bu yönde karar aldı, ama ben de şahsen bunu söylemeye hazırım” diyerek bu tarihi adımı kamuoyu önünde dillendirdi.
Tarihî Yük, Güncel Krizle Kesişti
Bu çıkış, tesadüfi değil. İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının uluslararası ölçekte sert eleştirilere hedef olduğu, Türkiye’nin de Tel Aviv’le ticareti kesme ve çeşitli kısıtlamaları gündeme aldığı günlerde geldi. Yani Netanyahu’nun “soykırım” ifadesi, yalnızca bir tarih tartışması değil, aynı zamanda Türkiye-İsrail hattındaki diplomatik fay hatlarını daha da derinleştirecek bir siyasi mesaj niteliğinde.
Gazze’nin Gölgesi
Buradaki ironiyi göz ardı etmek mümkün değil:
- Gazze’deki tablo: Un için kuyrukta bekleyen sivillerin üzerine ateş açıldığı, hastane ve okulların hedef alındığı, gazetecilerin susturulduğu bir savaş ortamı…
- İstatistikler: Uluslararası gözlemcilere göre ölenlerin %87’si sivil.
- Algı: Netanyahu yönetiminin, savaşın yazılı olmayan en temel insani kurallarını dahi hiçe saydığı yönünde ağır suçlamalar var.
Netanyahu’nun “soykırım” kavramını 1915 için kullanması tarihsel açıdan tartışmalı bir iddia. Zira akademik ve hukuki zeminde bu olayların tanımı konusunda farklı görüşler olsa da, bu döneme dair “soykırım” nitelemesi uluslararası hukukta genel kabul görmüş bir gerçek değil. Buna karşın Gazze’de bugün yaşananlar, yani sivillerin kitlesel şekilde hedef alınması, yaşam alanlarının yok edilmesi ve temel ihtiyaçlara erişimin engellenmesi, tam da çağdaş uluslararası hukukta tanımlanan soykırımın canlı bir örneği olarak kayda geçiyor.
Nobel Soykırım Ödülü’nün Güçlü Adayı
Bu nedenle Netanyahu, uluslararası kamuoyunda kara bir ironiyle “Nobel Soykırım Ödülü’nün güçlü adayı” olarak anılıyor. Bir yandan tarihe dair siyasi bir tanımlama yaparken, diğer yandan Filistinlilere ve Gazzelilere yönelik yürüttüğü askeri operasyonlarla gerçek bir soykırımın faili konumunda.
Türkiye-İsrail İlişkilerinde Yeni Fay
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “ticaret kapatma” açıklamalarının hemen ardından gelen bu sözler, ilişkilerde yeni bir kırılmanın işareti.
- Türkiye için: “Soykırım” ifadesi kırmızı çizgi.
- İsrail için: Gazze’deki izolasyonu kırmak adına iç siyasete oynayan, dışarıda ise baskıyı dağıtmayı hedefleyen bir hamle.
Sonuç: Tarih ve Bugün İç İçe
Netanyahu’nun bu açıklaması, 1915 olaylarına dair uluslararası tanınırlık dosyasına yeni bir sayfa eklemedi. Ancak Gazze’deki savaşın gölgesinde atılmış olması, bu ifadeyi tarihten çok bugünün politik hesaplarıyla ilgili hale getiriyor.
Bir yanda tarihî bir olaya dair “soykırım” tanımıyla Türkiye’ye meydan okuyan Netanyahu, diğer yanda Gazze’de sivillere yönelik topyekûn saldırılarıyla uluslararası hukukun soykırım tanımına birebir uyan bir pratiği sürdürüyor.
