Elon Musk’ın sahibi olduğu sosyal medya platformu X, Türkiye’deki geniş çaplı protestolar sırasında muhalif hesapları askıya aldı. Askıya alma kararları, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından başlayan gösterilerle bağlantılı olarak, protestolar hakkında bilgi paylaşan hesapları etkiledi.
Musk, X’i satın almasının temel sebebinin platformda ifade özgürlüğünü yeniden tesis etmek olduğunu açıklamıştı. Ancak son dönemdeki hesap askıya almalar, bu taahhüdün sorgulanmasına neden oldu.
Muhalif Hesaplar Hedefte
Gösteriler, İmamoğlu’nun ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tarafından cumhurbaşkanı adayı olarak gösterilmesinden sadece saatler önce gözaltına alınmasıyla tetiklendi. Hükümet, protestoları kontrol altına almak için dört günlük bir toplanma yasağı getirirken, özellikle üniversitelerde yoğunlaşan protestolara katılan kişilerin X hesaplarının askıya alındığı bildiriliyor.
Wilson Center Orta Doğu Programı Koordinatörü Yusuf Can, askıya alınan hesapların çoğunun “üniversite bağlantılı aktivist hesaplar” olduğunu belirterek, “Bu hesaplar, protesto bilgilerini ve öğrencilerin toplanma noktalarını paylaşıyorlardı” dedi. Can, bu hesapların takipçi sayısının genellikle on binler seviyesinde olduğunu ekledi.
Bazı hesapların yalnızca Türkiye’de askıya alındığı, ancak dünya genelinde erişime açık olduğu gözlemlendi. Aktivist Ömer Faruk Aslan, hesabının mahkeme kararıyla askıya alındığını belirtirken, “Tweetlerim 6 milyon görüntülemeyi aşınca hesabım kapatıldı” dedi. Aslan, yeni bir hesap açarak bilgi paylaşmaya devam etti.
Hükümetten Müdahale
Türkiye İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, 326 hesabın nefret söylemi yaydığı tespit edildiğini ve bunlardan 72’sinin yurt dışı kaynaklı olduğunu belirtti. Yerlikaya, siber ve güvenlik birimlerinin koordineli çalışması sonucunda 54 şüphelinin gözaltına alındığını açıkladı.
Yetkililer, İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından üç gece üst üste süren gösterilerde toplamda 343 kişinin gözaltına alındığını duyurdu. Gözaltılar İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Antalya ve Konya’nın da aralarında olduğu birçok şehirde gerçekleşti.
Yasal Zemin ve Musk’ın Tutumu
Hesapların askıya alınmasının, Türkiye’nin 2022 yılında yürürlüğe giren sosyal medya yasasına dayanarak gerçekleştiği düşünülüyor. Bu yasa, hükümete sosyal medya platformlarındaki içerikleri kaldırma konusunda geniş yetkiler sağlıyor.
Bu durum, X’in Türkiye’de ilk kez içerik kaldırma kararı alması değil. 2023’te Erdoğan’ın yeniden seçilmesi sürecinde de platform, “Twitter’ın Türkiye’de erişime açık kalmasını sağlamak amacıyla” içerik kısıtlamasına gitmişti. Musk, o dönemde yaptığı açıklamada, “Seçeneklerimiz, Twitter’ın tamamen kapatılması veya bazı içeriklere sınırlama getirilmesi” diyerek hükümetin taleplerini kamuoyuna açıklayacağını belirtmişti.
Netblocks’a göre, Türkiye’de X’in yanı sıra TikTok, Instagram ve YouTube gibi sosyal medya platformlarına da erişim kısıtlamaları getirildi.
X’in şeffaflık raporuna göre, platformun Türkiye hükümetinden gelen içerik kaldırma taleplerine uyma oranı, 2024’ün ikinci yarısında %86 seviyesine çıktı. Bu oran, yılın ilk yarısındaki %68 seviyesinden belirgin şekilde yüksek. Türkiye’den gelen kaldırma talepleri, AB ortalamasının yaklaşık altı katı seviyesinde. Avrupa Birliği’nde X’in içerik kaldırma taleplerine uyma oranı ise %90 seviyesinde gerçekleşti.
Musk’ın ifade özgürlüğü konusundaki söylemleri ile platformun Türkiye’deki uygulamaları arasındaki çelişki, küresel ölçekte tartışmalara yol açmaya devam ediyor.
