Giriş (Özet)
Meta’nın kurucusu Mark Zuckerberg, ABD Federal Ticaret Komisyonu’nun (FTC) açtığı antitröst davasında, şirketin Instagram ve WhatsApp gibi rakipleri satın alarak yasa dışı bir tekel oluşturduğu iddialarına karşı kendini savunuyor. Davanın en çarpıcı delilleri ise Zuckerberg’in yıllar önce gönderdiği “rakipleri etkisizleştirme” amacını ima eden eski e-postalar.
Gelişmelerin Ayrıntıları
TikTok Vurgusu
Mark Zuckerberg, üç gün süren mahkeme ifadelerinde TikTok’un “muazzam bir rakip” haline geldiğini vurguladı. Savunmanın temel amacı, Meta’nın tekel konumunda olmadığını ve güçlü rakiplerle karşı karşıya olduğunu göstermekti.
“TikTok’un hızlı yükselişi, Meta’nın pazar hakimiyetinin kırıldığını gösteriyor.” görüşü, Zuckerberg ve eski COO Sheryl Sandberg tarafından sıkça dile getirildi.
FTC’nin İddiaları
FTC, Meta’nın Instagram’ı 1 milyar dolar ve WhatsApp’ı 19 milyar dolar karşılığında satın alarak rekabeti ortadan kaldırdığı stratejiyi delillendiriyor.
Öne çıkan kanıtlardan biri, Zuckerberg’in 2012’de gönderdiği bir e-posta:
“Instagram’ı satın alarak bir rakibi etkisiz hale getirebiliriz.”
FTC ayrıca, Meta’nın mobil ve reklam piyasasında bir “rekabet hendeği” oluşturmak amacıyla birleşme ve satın alma (M&A) stratejilerini kullandığını ileri sürüyor.
Mahkeme Süreci ve Stratejiler
Geçmiş ve Bugün Arasındaki Çelişki
Meta tarafı, geçmişteki ifadelerin günümüz piyasa dinamikleriyle doğrudan ilgili olmadığını savunuyor.
Holland & Hart’tan Paul Swanson bu konuda şöyle diyor:
“Zuckerberg ve Sandberg, TikTok ile Meta’nın birbirinin yerine geçebilecek ürünler sunduğunu etkili şekilde açıkladı.”
FTC’nin İspat Yükü
FTC’nin, Meta’nın rekabeti bozarak tüketici zararına yol açtığını kanıtlaması gerekiyor. Ancak Meta’nın hizmetlerini ücretsiz sunması nedeniyle, zarar iddiası fiyatlar üzerinden değil, kullanıcı deneyiminin kötüleşmesi (reklam yoğunluğu, gizlilik ihlalleri) üzerinden kuruluyor.
Önemli bir diğer tartışma, FTC’nin “kişisel sosyal ağ pazarı” tanımı. TikTok ve YouTube gibi platformların bu pazara dahil edilmediği savunuluyor.
Yargıç James Boasberg daha önce bu tanımı destekleyebileceğine dair işaretler vermişti.
Eski E-postalar ve Kritik Kanıtlar
Zuckerberg’in Açık İtirafları
Meta’nın savunmasını zorlaştıran belgelerden biri, Zuckerberg’in 2013’te WhatsApp satın alım sürecinde yazdığı e-posta:
“En büyük tehdit, küçük gruplar için iletişim sağlayan bir mesajlaşma uygulamasının zamanla geniş bir sosyal ağa dönüşmesidir.”
Ayrıca 2018 yılında Zuckerberg, antitröst baskısına karşı Instagram ve WhatsApp’ı spin-off yapma ihtimalinden açıkça bahsetmişti:
“Büyük teknoloji şirketlerini bölme çağrıları artıyor; Instagram ve belki WhatsApp’ı önümüzdeki 5-10 yıl içinde ayırmak zorunda kalabiliriz.”
Bu ifadeler, FTC’nin iddialarını güçlendiriyor.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
Bu dava, sadece Meta için değil, genel olarak Big Tech şirketleri için de bir dönüm noktası olabilir. Eğer FTC kazanırsa, Meta’nın 1,5 trilyon dolarlık yapısının parçalanması gündeme gelebilir.
Eğer Meta kazanırsa, büyük teknoloji şirketlerine yönelik antitröst baskıları ciddi bir darbe alabilir.
Mahkemenin nihai kararı, dijital platformlar arasındaki rekabet tanımının geleceği açısından belirleyici olacak.
