Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), yüksek tutarlı nakit işlemler için açıklama ve kaynak belirtme zorunluluğu getiren kapsamlı bir tebliğ taslağını kamuoyuyla paylaştı. Düzenleme, özellikle banka sisteminde dönen büyük montanlı nakit hareketlerinin denetimini güçlendirmeyi amaçlıyor.
Yeni Eşikler ve Yükümlülükler
Taslak düzenlemeye göre, artık bankalar ve finansal kuruluşlar, müşterilerinin gerçekleştirdiği yüksek tutarlı nakit işlemlerde aşağıdaki prosedürleri uygulamak zorunda olacak:
- 200.000 TL – 2.000.000 TL arası nakit işlemlerde en az 20 karakterlik açıklama yazılması gerekecek.
- 2.000.000 TL – 20.000.000 TL arası işlemlerde, “Nakit İşlem Beyan Formu” temin edilecek.
- 20.000.000 TL üzeri işlemlerde, fonun kaynağına ilişkin ek bilgi ve belge talep edilecek.
- Bankalar veya yükümlüler, gerekli belge ve açıklama sunulamayan işlemleri gerçekleştirmeme yetkisine sahip olacak.
Neden Önemli?
Bu adım, kara para aklama, vergi kaçırma ve kayıt dışı ekonomiye karşı daha sıkı denetim sağlama hedefinin bir parçası olarak öne çıkıyor. Özellikle seçim sonrası yeniden şekillenen mali disiplin politikaları ve sıkılaştırılan para politikası bağlamında, sistem içi para hareketlerinin takibi artık sadece bankacılık açısından değil, makroekonomik istikrar için de kritik hale geliyor.
BS Ekonomi Yorumu
Bu tebliğ taslağı, yüksek nakit işlemlerin anonimleşmesini zorlaştırarak şeffaflığı artıran yapısal bir adım. Ancak uygulamanın etkinliği, yalnızca bu eşiklerin belirlenmesiyle değil, bu formların ve belgelerin gerçek zamanlı analiz edilebilir bir veriye dönüştürülmesiyle sağlanabilecek.
Dahası, banka şubelerine yapılacak yüksek montanlı nakit yatırımların da benzer şekilde belgeyle desteklenmesi, bu düzenlemenin tamamlayıcı adımı olmalı. Aksi takdirde, sistem dışı paranın “içeriye sokulması” yönündeki açıklık sürebilir.
Küresel Bağlam
Benzer uygulamalar Avrupa’da ve ABD’de uzun süredir yürürlükte. Özellikle 10.000 EUR/USD üzeri nakit işlemlerin FinCEN ve AMLD düzenlemeleri kapsamında bildirim zorunluluğu, Türkiye’nin de bu doğrultuda hareket ettiğini gösteriyor. Bu adım, Türkiye’nin gri listeden çıkma sürecinde MASAK’ın atması beklenen önemli yapısal adımlardan biri olarak yorumlanabilir. Sistemin dışında dönen büyük nakit hareketlerinin kayıt altına alınması, yalnızca suçla mücadele değil, bütçe dengesi, gelir politikası ve kredi sistemi açısından da hayati önem taşıyor. MASAK’ın bu düzenlemesi, gölge ekonominin aydınlatılması ve finansal mimarinin kurumsallaşması yolunda kritik bir eşik olabilir.
