Küresel Plastik Anlaşması kapsamında gerçekleştirilecek müzakereler, 5 Ağustos Salı günü İsviçre’nin Cenevre kentinde yeniden başlayacak. INC 5,2 olarak adlandırılan bu yeni oturumda, önceki yıl üzerinde mutabakata varılamayan anlaşmazlıkların üstesinden gelinmeye çalışılacağı bildirildi. Önümüzdeki iki haftalık süreçte ülkelerin, plastik kirliliğine dair yasal bağlayıcılığı olan uluslararası bir anlaşma konusunu görüşmeleri bekleniyor.
Geçtiğimiz yıl Güney Kore’nin Busan kentinde gerçekleştirilen görüşmeler sonuçsuz kalmıştı. Plastik krizinin ve çevre ile sağlık üzerindeki etkilerinin artan derecede fark edilmesiyle, sorunun büyüklüğüne uygun bir anlaşmanın gerekliliğine yönelik baskı giderek artıyor. Bir önceki ay gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı’nda 95’ten fazla ülke temsilcisi, plastik üretimi ve tehlikeli kimyasalların aşamalı olarak ortadan kaldırılmasını öngören bir yaklaşımı benimsemek için anlaşma sağladı.
Dünya çapında önde gelen 60’tan fazla bilim insanı, Cenevre’deki hükümetlerden plastiklerin tüm yaşam döngüsünü ele alan iddialı ve uygulanabilir bir anlaşma geliştirmelerini talep etti. Revolution Plastics Institute Yönetici Direktörü ve Cambridge Prisms dergisi Baş Editörü Profesör Steve Fletcher, bu çağrının bilim dünyasının tanıklığını temsil ettiğini belirterek, “Bu anlaşma, plastik krizinin ölçeğini ve aciliyetini yansıtacak bir yönetim biçiminin gerekliliğini test edecek” dedi.
Greenpeace tarafından yayımlanan son rapor, liderlerin endüstriyel lobicilik ve kararsız ülkeler ile karşı karşıya kaldığını gözler önüne seriyor. Araştırmalar, bağlayıcı bir anlaşmaya ulaşmanın aciliyetine işaret ederken, başta bazı büyük petrol ülkeleri olmak üzere taraflar plastiğin son ürün olarak ele alınmasını savunuyor. Ancak müzakerecileri plastik üretiminin sınırlandırılması ve tüm tedarik zincirini kapsayan kanıta dayalı bir plan ortaya koymaya davet eden çağrılar dikkat çekiyor.
Nano ve mikroplastiklerin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle, küresel sağlık güvencelerinin oluşturulabilmesi için çeşitli önlemler öneriliyor. Portsmouth Üniversitesi Devrim Plastikleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Cressida Bowyer, plastiğin insan sağlığı için ciddi riskler teşkil ettiğine dair kanıtların artmakta olduğunu ifade etti. Bowyer, “Anlaşmanın temel yükümlülüklerinde sağlığın korunmasına yönelik doğrudan tedbirler yer almalıdır” ifadesini kullandı.
Ticaretin de anlaşmanın bir parçası yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, plastiklerin %99’unun fosil yakıtlardan üretildiğini ve bu ürünlerin global taşımacılık sırasında biçimlendirildiğini vurguluyor. Northeastern Üniversitesi’nden Profesör Maria Ivanova, ticaretin plastik ekonomisini etkili bir şekilde çözmek amacıyla yeniden düşünülmesi gerektiğini belirtti. Ivanova, “Küresel plastik anlaşmasının ticaretin bağlayıcı yapı taşı olduğu bu mimaride başarılı olabilmesi için, endüstriyel lobicilik ile yeşil aklamanın bağımsız bilimsel denetimle ayrıştırılması gereklidir,” şeklinde konuştu.
Aralık ayında Busan’da gerçekleştirilen önceki müzakerelerde lobicilerin yoğun katılımı dikkat çekerken, Greenpeace UK’in son raporu petrokimya endüstrisinin çözüm odaklı düzenlemeleri baltalama çabalarını göz önüne serdi. Anlaşmanın başlamasıyla birlikte 7 büyük şirketin devasa plastik üretimi yaptığı belirtilirken, Greenpeace’in kıdemli plastik kampanyacısı Anna Diski, plastik kirliliğinden elde edilen karların kuralları yazmasına müsaade edilemeyeceğine dikkat çekti.
Bilimsel uzlaşı üzerine hareket edilmesinin önemine işaret eden Profesör Fletcher, hükümetlerin bu konuda kararlılıkla yanıt vermesi gerektiğini vurguladı. Fletcher, “Bu anlaşma, ancak gönüllülük yerine zorunlulukları tanımlayarak ve teknolojik kısayol tuzaklarına düşmeyerek dönüştürücü olabilir. Bu dünyanın plastik kirliliğine karşı son şansıdır,” dedi.
