Dünyaca ünlü Amerikalı ekonomist Prof. Dr. Jeffrey Sachs, Antalya Diplomasi Forumu’nda yaptığı açıklamalarda, Orta Doğu’daki çatışmaların arkasında ABD’nin olduğunu belirterek hem Amerika Birleşik Devletleri’ni hem de İsrail’i sert ifadelerle eleştirdi. Sachs, özellikle Gazze’de yaşananları “soykırım” olarak tanımladı ve bu süreçte ABD’nin aktif rol oynadığını vurguladı.
Columbia Üniversitesi’nde görev yapan ve Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kalkınma programlarında da önemli danışmanlık görevleri üstlenen Sachs, konuşmasında şu ifadelere yer verdi: “Eğer dış emperyal güçler, özellikle ABD, bu coğrafyanın kaderini belirlemeye devam ederse, Orta Doğu’da barış asla mümkün olmayacak.”
Sachs’a göre İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarını bu kadar geniş çaplı ve uzun süreli sürdürebilmesi ABD desteği olmadan mümkün değil. “İsrail bu savaşları kendi başına yürütemez. Bunlar Amerikan savaşlarıdır,” diyen Sachs, askeri ve finansal desteğin neredeyse tamamının Washington tarafından sağlandığını ifade etti.
ABD’nin Rolü Eleştiri Altında
Sachs, özellikle ABD’nin İsrail’e sağladığı güvenlik desteğinin altını çizdi. “İsrail, ABD desteği olmadan bir gün bile savaşamaz. Bu operasyonlar, yalnızca ABD’nin verdiği kaynaklarla mümkün oluyor,” dedi.
ABD’nin askeri yardım politikaları uzun süredir tartışma konusu. Washington yönetimi, her yıl İsrail’e yaklaşık 3,8 milyar dolarlık doğrudan yardım sağlıyor. Buna ek olarak, ortak savunma projeleri, istihbarat paylaşımı ve gelişmiş silah sistemleri desteği de veriliyor. Sachs, bu yardımların yalnızca savunma amacıyla değil, aynı zamanda Gazze’deki sivillere yönelik saldırıların da altyapısını oluşturduğunu iddia etti.
“Gazze’de Soykırım Yaşanıyor”
Sachs’ın en dikkat çekici ifadelerinden biri ise Gazze’de yaşananlar için “soykırım” terimini kullanması oldu. “Bugün Gazze’de bir soykırım yaşanıyor ve bu, ABD’nin tam operasyonel desteği sayesinde mümkün hale geliyor,” diyen Sachs, bölgedeki insani krizin boyutlarına da dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler ve uluslararası insan hakları kuruluşları da Gazze’deki sivil kayıpların ve insani yardıma erişimin yetersizliğinin ciddi boyutlara ulaştığını belirtiyor. Ancak “soykırım” nitelendirmesi, hukuki ve politik açıdan son derece ağır bir iddia olarak kabul ediliyor ve tartışmalara açık.
Siyasi Etkiler ve Geleceğe Dair Uyarılar
Sachs, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Amerikan siyasetinde çok büyük bir etki alanına sahip olduğunu da ifade etti. Ona göre Netanyahu, Washington üzerindeki lobi gücü sayesinde istediği dış politikaları destekletebiliyor. “Amerikan halkı bu savaşlara sürükleniyor, ama kararlar birkaç güçlü siyasi aktör tarafından alınıyor,” diyerek bu denklemin tehlikelerine işaret etti.
Jeffrey Sachs’ın açıklamaları, hem ABD’nin hem de İsrail’in Orta Doğu politikasına yönelik yeni tartışmaları da beraberinde getirecek gibi görünüyor. Özellikle Filistin meselesinin uluslararası hukuk ve insan hakları çerçevesinde yeniden ele alınması gerektiğini düşünen çevreler, Sachs’ın sözlerini önemli bir uyarı olarak değerlendiriyor.
