• Irak merkezi hükümeti, Kürdistan Bölgesi ve uluslararası şirketler Türkiye üzerinden petrol akışını yeniden başlatma konusunda anlaştı.
• ABD Dışişleri Bakanı Rubio, anlaşmanın hem ABD’ye hem Irak halkına fayda sağlayacağını açıkladı.
• Türkiye, Ceyhan hattını yeniden devreye sokarak hem transit gelir elde edecek hem de enerji merkezi rolünü güçlendirecek.
Uzun süredir kapalı olan Kuzey Irak–Türkiye petrol hattı, yeniden açılma yolunda. Irak merkezi hükümeti, Kürdistan Bölgesi yönetimi (KRG) ve uluslararası enerji şirketleri arasında yapılan anlaşma, yaklaşık iki yıldır durdurulan petrol akışını canlandırmayı hedefliyor. Irak Başbakanı Şii el-Sudani’nin Bağdat ile Kürt bölgesel hükümeti arasında varılan tarihi anlaşmanın ardından, Irak, iki yıldan uzun bir aradan sonra Kürt bölgesinden Türkiye’ye petrol ihracatını yeniden başlatacak.Anlaşmaya göre, Irak’ın devlet petrol pazarlamacısı SOMO, Kürt petrol sahalarından elde ettiği ham petrolü boru hattıyla Türkiye’ye ihraç edecek.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, anlaşmaya ilişkin yaptığı açıklamada, “Bu adımı memnuniyetle karşılıyoruz. ABD’nin de teşvik ettiği bu süreç hem Irak halkına hem de ABD’ye katkı sağlayacak” dedi. Washington’un enerji stratejisi için Ortadoğu’dan gelecek ek petrol akışının önemine dikkat çeken Rubio, anlaşmanın küresel arz istikrarını destekleyeceğini vurguladı.
ABD’nin Kazancı
ABD açısından anlaşma iki boyutta kazanç getiriyor:
- Enerji Güvenliği: Dünya piyasalarına daha fazla Irak petrolü girmesi, fiyat dalgalanmalarını azaltıyor. Bu, ABD’nin enflasyonla mücadelesine dolaylı katkı sunuyor.
- Jeopolitik Etki: Washington, Bağdat–Erbil–Ankara hattında yeniden oyun kurucu rol üstleniyor. Rubio’nun “teşvik ettik” vurgusu, ABD’nin masadaki ağırlığını gösteriyor.
ABD böylece hem enerji fiyatlarını dengede tutmaya hem de bölgedeki nüfuzunu artırmaya çalışıyor.
Türkiye’nin Kazancı
Türkiye içinse anlaşmanın önemi farklı boyutlarda öne çıkıyor:
- Transit Gelirleri: Ceyhan hattından geçen petrol, Türkiye’ye her varilden belirli gelir sağlıyor. İki yıldır duran bu kazanç yeniden başlayacak.
- Enerji Merkezi Rolü: Ankara’nın son yıllarda hedeflediği “enerji hub” stratejisi, bu anlaşmayla güçleniyor. Petrolün dünya piyasalarına çıkışında Türkiye’nin kilit rolü pekişiyor.
- Diplomatik Kazanç: Türkiye, hem Irak merkezi hükümeti hem Kürdistan Bölgesi hem de ABD ile aynı anda iş birliği yapabilen nadir aktör konumuna geliyor.
Belirsiz Noktalar
Her ne kadar anlaşma imzalanmış olsa da ayrıntılar henüz netleşmedi. Petrol gelirlerinin Bağdat ile Erbil arasında nasıl paylaşılacağı, şirketlerin alacaklarının ne zaman ödeneceği ve Türkiye’nin tahkim davalarından doğan yükümlülüklerinin nasıl yönetileceği hâlâ masada. Bu noktalar çözüldükçe hattın sürdürülebilir şekilde çalışması mümkün olacak.
Sonuç
Kuzey Irak petrolünün yeniden Türkiye üzerinden dünya piyasalarına çıkması, ABD için fiyat istikrarı ve jeopolitik güç, Türkiye içinse transit gelir ve enerji merkezi rolü anlamına geliyor. Anlaşma, tarafların çıkarlarını kesiştiren nadir dosyalardan biri olarak öne çıkıyor. Ancak detaylar açıklığa kavuşmadan bu kazancın kalıcı olup olmayacağı belirsizliğini koruyor.
