Hazine ve Maliye Bakanlığı, döviz cinsi ve dövize endeksli menkul satış sözleşmelerinde Türk lirası ödeme zorunluluğunu kaldırdı. Yeni düzenlemeyle, dış ticaret işlemleri bulunan firmaların döviz alım satım maliyetlerinin düşürülmesi, ticari hayatın rahatlatılması ve enflasyonist baskının hafifletilmesi hedefleniyor. Ancak, dövizle sözleşmeye dönüşün enflasyon ve kur üzerindeki etkileri tartışma konusu.
Dövizle Sözleşme Yasağı Neden Kaldırıldı?
2018’de yürürlüğe giren düzenleme, Türkiye’de yerleşik kişilerin belirli sözleşmelerde döviz cinsinden ödeme yapmasını yasaklamıştı. Bu karar, döviz kurlarındaki dalgalanmaların ekonomik istikrarı bozmasını önlemek amacıyla alınmıştı. Ancak özellikle ihracat yapan firmalar, döviz gelirleriyle yerel ödemelerini TL cinsinden yapmak zorunda kaldıkları için ek maliyetlere ve fiyatlama davranışlarında bozulmalara yol açtığını savunuyordu.
Bakanlığın yaptığı açıklamaya göre, TL’ye olan güvenin artması, döviz piyasasında sağlanan dengelenme ve makroekonomik sadeleşme politikaları doğrultusunda, 6 Mart 2025 itibarıyla bu zorunluluk kaldırıldı. Bundan böyle, taşıt satış sözleşmeleri hariç olmak üzere, menkul satış sözleşmelerinde dövizle ödeme yapılabilecek.
Yeni Düzenleme Ekonomiyi Nasıl Etkileyecek?
Hazine’nin açıklamasında, kararın enflasyon üzerindeki olumsuz etkileri azaltacağı vurgulansa da, bazı ekonomistler dövizle sözleşmelere dönüşün TL’nin istikrarı ve enflasyon üzerindeki etkilerini sorguluyor.
Muhtemel etkiler şöyle sıralanıyor:
- Enflasyonda Gerileme Beklentisi
- Firmaların döviz alım satım maliyetlerinin düşmesi, maliyet enflasyonunu hafifletebilir.
- Kur beklentilerine bağlı fiyatlama davranışındaki bozulmalar azalabilir.
- Kur Üzerindeki Etkiler
- Döviz talebinin artması, TL üzerinde baskı yaratabilir.
- Ancak dövizle ödeme esnekliği, özellikle dış ticaret yapan firmalar için kur riskini yönetmeyi kolaylaştırabilir.
- Makroekonomik Politika ile Uyum
- Son dönemde Merkez Bankası’nın sadeleşme adımları ve faiz artırımlarıyla döviz piyasasında stabilizasyon sağlanmıştı.
- Döviz piyasasına olan güvenin artmasıyla birlikte, kurda ani sıçramalar yaşanmayabilir.
Ekonomistler, kararın ilk etapta ticari hayatı rahatlatabileceğini ancak uzun vadeli etkilerin kur dalgalanmalarına bağlı olacağını vurguluyor.
Gayrimenkul ve Hizmet Sektörü İçin Yasak Devam Ediyor
Önemli bir detay ise dövizle sözleşme yasağının tamamen kaldırılmamış olması.
Buna göre:
- Gayrimenkul kiralama, gayrimenkul satış, iş, hizmet ve finansal kiralama sözleşmelerinde döviz cinsinden ödeme halen yasak.
- Yalnızca menkul satış sözleşmeleri bu kapsama alınarak dövizle ödeme yapılmasına izin verildi.
Bu durum, konut ve ticari gayrimenkul sektöründe dövize dönüşün önlenmesi amacı taşıyor. Özellikle kiralarda aşırı artışı engellemek için mevcut düzenlemeler korunuyor.
