BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
İsrail’in İran’a karşı yürüttüğü savaş kısa sürdü; hedefleri netti, hassas saldırılarla gerçekleşti ve İsrail’in askeri itibarını artırdı. Ancak Hamas’a karşı Gazze’de yürüttüğü savaş ise sonu gelmeyen, ayrım gözetmeyen ve askeri anlamda anlamsız bir hal aldı. Bu savaş, İsrail’i uluslararası arenada dışlanan bir ülkeye dönüştürüyor. Gazetemiz 2024’ten beri ateşkes çağrısı yapıyor. Artık, Katar’da haftalardır süren görüşmelerin ardından, Amerika’nın tüm gücünü kullanarak müzakere yoluyla çatışmayı sona erdirmesi gerektiği bir noktaya gelindi. Bu, kitlesel açlığı önlemek için hayati önem taşıyor. Aynı zamanda İsrail’in ulusal çıkarına hizmet eder ve Hamas’ın kalıntılarını dışlayan bir Gazze yönetimi inşa etmek için gerçek bir fırsat yaratır.
Durum son derece vahim. Binaların %60’ından fazlası hasar gördü, 2 milyon insan yerinden edildi ve bunların çoğu Gazze Şeridi’nin merkezine sıkıştı. 2024 yılında yardım kuruluşları ve Birleşmiş Milletler tarafından yapılan kıtlık tahminleri gerçekleşmemiş olsa da, bugün açlık tehdidi gerçek ve acildir. İsrail, yardımın Hamas’ın kâr ettiği BM sistemini bypass ederek ulaştırılması için koridorlar açmaya çalıştı. Ancak Gazze’ye ulaşan gıda miktarı utanç verici düzeyde düşük. Daha fazla konvoy gelse bile, ateşkes olmadan insanlar yine de açlıktan ölecek. İsrail askerleri, çeteler ve Hamas tarafından kuşatılmış bir cehennemde insanlar, yardım malzemelerini almak için yürümeye bile cesaret edemiyor.
Bu savaşın artık bir askeri mantığı kalmamış durumda. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) şeridin yaklaşık %70’ini kontrol ediyor. Hamas yenilmiş durumda. Liderleri öldürüldü, askeri kapasitesi 7 Ekim 2023’teki seviyenin çok altında ve savaşçılar yalnızca %10–20’lik küçük bölgelerde izole durumda. Hamas’ın destekçisi İran etkisizleştirildi. IDF’nin mevcut operasyonları ise artık anlamlı sonuçlar üretmiyor. Fiilen işgal altındaki bir bölgede sivillere yeterli yardım sağlanamaması savaş suçudur. İsrail hükümetindeki radikallerin Gazelileri kalıcı bir “insani şehirde” toplamayı hedefleyen planı ise etnik temizlik anlamına gelir.
Birçok İsrailli de ateşkese ihtiyaç olduğunu kabul ediyor. Her ne kadar sadece %21’i iki devletli çözümü desteklese de, %70’ten fazlası rehinelerin serbest bırakılmasını ve savaşın bitmesini istiyor. IDF generalleri de aynı fikirde; üstelik “insani şehir” planının yasadışı olduğunu düşünüyorlar. İktidar koalisyonunun dışındaki siyasetçilerin büyük çoğunluğu da ateşkesi destekliyor ve İsrail’in küresel imajının büyük zarar gördüğünü kabul ediyor. Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyon artık Knesset’te çoğunluğu kaybetmiş durumda ve önümüzdeki 15 ay içinde seçim yapılması bekleniyor. Netanyahu, radikal ortaklarının koalisyonu yıkmasını önlemek için Gazze savaşını uzattı ancak bu stratejinin sonuna gelindi. Şimdi yön değiştirmesi gerekiyor.
Katar’daki müzakerelerde iki taraf arasındaki farklar azaldı; zayıflayan Hamas bazı tavizler verdi. Geriye kalan anlaşmazlıklar arasında, ateşkesin ilk 60 günü boyunca İsrail askerlerinin Gazze’de bulunup bulunmayacağı gibi çözülebilir teknik konular var. Hamas’ın güçsüzlüğü, bu 60 günlük dönemin Filistin Yönetimi destekli yeni bir idari yapının kurulması için kullanılmasına olanak tanıyor. Bu yapı, ikinci aşamada Gazze’nin kontrolünü devralabilir; Batılı ve Arap ülkelerin desteğiyle. Hamas’ın son iki yılda sergilediği beceriksizlik, ikiyüzlülük ve Filistinlilerin hayatına karşı duyarsızlık, birçok Gazelinin bu yeni yapıyı desteklemesine neden olabilir.
İki şeyin gerçekleşmesi gerekiyor:
- Katar, Doha’da yaşayan Hamas liderlerini sürgün etme ve fonları kesme tehdidiyle ateşkesi imzalamaya zorlamalı.
- Donald Trump, İsrail’in müttefiki olan Amerika’nın tüm nüfuzunu kullanarak Netanyahu’yu savaşı sona erdirmeye zorlamalı.
Beyaz Saray baskısı, 1948’den bu yana İsrail’in çoğu savaşını sonlandırdı. Bu çatışmada İsrail’e aşırı özgürlük tanınması, Amerika’nın hâlâ belirleyici olduğunu gösterdi. Trump’ın Haziran’daki öfkeli müdahalesi İsrail–İran savaşını bitirmişti. Aynı gücü şimdi Gazze için kullanması gerekiyor.■
