- Trump, Blair’i yeni Gazze barış kuruluna dahil etti
- Blair, 10 yıl boyunca İngiltere Başbakanı ve eski Ortadoğu özel temsilcisiydi
- Irak savaşı nedeniyle hâlâ popüler değil
- Destekçileri, diplomatik ilişkilerde köprü kurabileceğini savunuyor
Tony Blair, 2007’de İsrail ile Filistinliler arasında kalıcı barış sağlamakla görevlendirildiğinde, Beyaz Saray eski İngiltere başbakanının “süpermen olmadığını” ve “pelerinin bulunmadığını” söyleyerek beklentileri düşürmüştü.
Bu rolde kayda değer bir başarı elde edemeyen Blair, şimdi ABD Başkanı Donald Trump liderliğinde Gazze’yi yönetmek için kurulacak bir komitede yer almayı kabul ederek dünyanın en zorlu çatışmalarından birini yeniden üstlenmeye hazırlanıyor.
Blair’in bu plana dahil edilmesi, Filistinli siyasetçiler ve analistler arasında, hatta kendi İşçi Partisi’nin yıllık konferansına katılan pek çok kişi arasında şaşkınlık yarattı. Blair’in itibarı, George W. Bush’un 2003’teki Irak işgaline verdiği destek nedeniyle hâlâ gölgeleniyor.
Ancak plan ilerlerse, bazı eski diplomatlar ve meslektaşları bu adımı memnuniyetle karşılıyor. Onlara göre Blair, ABD, İsrail ve birçok Körfez ülkesi tarafından güvenilen bir isim ve tüm tarafları bir araya getirecek başka birini bulmak çok zor. Blair’i destekleyenler ayrıca, başbakan olarak 30 yıl süren mezhep çatışmalarından sonra Kuzey İrlanda’ya barış getirilmesinde oynadığı rolü de hatırlatıyor.
HAMAS BLAIR’İ REDDETTİ
Hamas yetkilisi Taher El-Nono, Blair’in herhangi bir rolünü reddederek grubun “halkımıza yabancı vesayetin dayatılmasını kabul etmeyeceğini” söyledi.
“Halkımız kendi işlerini yönetmeye daha fazlasıyla muktedirdir,” dedi.
Blair, Trump’ın Gazze’de savaşı sona erdirmeyi hedefleyen 20 maddelik barış planına dahil edildi. Plan, İsrail ile Hamas arasındaki savaşı sona erdirecek ve Trump’ın liderliğinde, içinde Blair’in de yer aldığı uluslararası bir “Barış Kurulu” oluşturacak.
Trump, Blair’in bu kurula katılmak istediğini kendisine ilettiğini söyleyerek onu “çok iyi bir adam” diye tanımladı. Blair’in ofisi ise ayrıntılı yorum yapmadı ancak planı “cesur ve akıllıca bir girişim” olarak nitelendirdi ve savaşın sona ermesi için en iyi şansı sunduğunu belirtti.
72 yaşındaki Blair, İngiltere’de 10 yıl başbakanlık yaptıktan sadece saatler sonra, 2007’de ABD, Rusya, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği adına Ortadoğu özel temsilcisi olarak atandı. Görevi Filistin kurumlarını inşa etmek ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmekti. Ancak iki devletli çözüm hedefi ilerleme kaydetmedi ve barış görüşmeleri 2014’te çöktü. Pek çok Filistinli, bu süreçte İsrail’i kayırdığına inanarak Blair’e hâlâ şüpheyle yaklaşıyor.
2015’te istifa ettikten sonra Tony Blair Enstitüsü’nü kurdu; Oracle kurucusu Larry Ellison finansal destekçiler arasında yer aldı. Ayrıca 2008’den beri JPMorgan’ın uluslararası konseyinde jeopolitik danışman olarak görev yapıyor.
IRAK VE İSRAİL ELEŞTİRİLERİ
Blair’in geçmişi, onu ABD ve İsrail’e fazla yakın gören Filistinlileri kızdırabilir. Birçok Arap gibi, Irak işgalini de bir savaş suçu olarak görüyorlar. Filistinli siyaset yorumcusu Hani El-Masri, “Tony Blair gülünç bir şey,” dedi. “Filistinliler arasındaki itibarı kapkaradır.”
İşçi Partisi konferansına katılan bir Ortadoğu ülkesi diplomatı, Blair’in katılımı sorulduğunda kahkaha attı ve “çok toksik” dedi.
Ancak bölgede Blair’le çalışan eski bir İngiliz büyükelçi, onun İsrail’e taraflı olduğunu söylemenin yanlış olduğunu, sadece çözümün İsrail’in seçilmiş liderlerince kabul edilmesi gerektiğini anladığını belirtti. “Tüm hatalarına rağmen İsrail bir demokrasidir. Daha iyisi ya da kötüsüyle İsrail’le çalışmanız gerekir – son yıllarda daha çok kötüsüyle – ama Blair bunu yapmaya hazır,” dedi.
DESTEKÇİLER ‘KÖPRÜ KURMA’ YETENEĞİNİ VURGULUYOR
Blair’in başbakanlığı döneminde sözcüsü olan Tom Kelly, Ortadoğu’da evrensel olarak popüler bir figür arayanların “çok, çok uzun süre araması gerekeceğini” belirtti. Blair’in tüm bakış açılarını anlamaya ve daha iyi bir geleceğin resmini çizmeye muktedir olduğunu söyledi.
1999’da Irak’tan mülteci olarak İngiltere’ye gelen İşçi Partisi Ortadoğu Konseyi direktörü Miran Hassan da, çok popüler olmayacağını bilmesine rağmen Blair’in yine de iyi bir seçim olabileceğini söyledi.
“Kararların alındığı en üst düzeyde diplomatik ilişkiler kurma yeteneğine sahip,” dedi. “Bunun faydalı olacağını düşünüyorum.”
Ancak Blair’in bir zamanlar liderlik ettiği merkez sol partinin pek çok milletvekili ve destekçisi, Irak’taki rolünün ötesini göremiyor. İşçi Partisi milletvekili Kim Johnson, Reuters’a “Onun dahil olmasını son derece yanlış ve mide bulandırıcı buluyorum. Barışı bulmaya yönelik bir iş için kesinlikle yanlış kişi,” dedi.
