İşte Fitch Ratings’in Türkiye Kredi Notu Değerlendirmesi (Rating Action Commentary) metninin tam metin çevirisi:
Not Eylemi Açıklaması
Fitch, Türkiye’nin ‘BB-‘ olan notunu teyit etti; görünüm Durağan
Cuma, 25 Temmuz 2025 – 17:03 ET
Fitch Ratings – Londra – 25 Temmuz 2025: Fitch Ratings, Türkiye’nin Uzun Vadeli Yabancı Para Cinsinden (LTFC) İhraççı Temerrüt Notunu (IDR) ‘BB-‘ olarak teyit etti, görünüm ise “Durağan” olarak korundu.
Not eyleminin tam listesi bu açıklamanın sonunda yer almaktadır.
Temel Not Gerekçeleri
Kredi Gücüne İlişkin Temel Unsurlar:
Türkiye’nin notları, yüksek enflasyon geçmişi ve para politikasına siyasi müdahale, yüksek finansman ihtiyaçlarına kıyasla düşük dış likidite ve benzer ülkelere göre daha zayıf yönetişim gibi faktörleri yansıtmaktadır. Bu olumsuzluklara karşılık olarak, düşük kamu borcu, dış finansmana erişimin sürdürülebilirliği, dirençli bankacılık sektörü ve ‘BB’ eş grubunun ortalamasına göre yüksek kişi başına GSYH olumlu unsurlar olarak öne çıkmaktadır.
Siyasi Şoka Karşı Politika Tepkisi:
Mart ayında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve muhalefetin en önde gelen figürlerinden Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından artan dış baskılara karşı para politikasındaki sıkılaşma dış kaynaklı sermaye çıkışlarını sınırlamaya yardımcı oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini 350 baz puan artırarak %46’ya çıkardı. Ayrıca lirayı istikrara kavuşturmak için yaklaşık 50 milyar dolarlık döviz müdahalesi gerçekleştirildi. Bu önlemler, otoritelerin kısa vadede dezenflasyon sürecine bağlılığını desteklemektedir.
2026’dan Sonra Daha Fazla Politika Riski:
Para politikası çerçevesi, bağımsızlık eksikliği ve son yıllarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın faiz politikasına yönelik görüşlerinin etkisiyle uygulanan alışılmadık ve istikrarsız politikalar nedeniyle kredi notunda temel bir zayıflık olmaya devam etmektedir.
Fitch’in temel senaryosu, 2026’ya kadar nispeten sıkı bir para politikası duruşunun sürmesi yönündedir. Bu, 2025 sonu itibarıyla %7 reel faiz oranı, kredi büyümesine yönelik makroihtiyati önlemlerin devamı, daha kademeli bir reel kur değerlenmesi ve ılımlı bir mali konsolidasyonu içermektedir. 2028 Mayıs’ında yapılması planlanan başkanlık seçimleri öncesinde para politikasında gevşeme beklenmekle birlikte, yüksek negatif reel faiz oranlarına dönüş beklenmemektedir. Ancak, gelecek yılın ardından politika çerçevesine ilişkin belirsizlik ve riskler belirgin biçimde artmaktadır.
Enflasyon Hâlâ Çok Yüksek:
Haziran ayı itibarıyla yıllık enflasyon %35’e gerileyerek yarıdan fazla düştü. Ancak 2025 sonunda %28’e, 2026 sonunda ise %21’e düşeceği öngörülüyor. Bu seviyeler Fitch’in not verdiği tüm ülkeler arasında hâlâ en yüksek oranlardır. 1 yıl sonrası enflasyon beklentileri gerilemiş olsa da, özellikle hanehalkı tarafında yüksek kalmaktadır. Buna hâlâ dalgalı olan piyasa duyarlılığı da eklenince, belirgin bir politika gevşemesi durumunda yeniden enflasyon baskısı ve buna bağlı makro-finansal ve dış kaynaklı stres yaşanması riski artmaktadır.
Rezervlerde Mayıs Sonrası Kısmi Toparlanma:
Swap hariç net uluslararası rezervler, Mart ortasından Mayıs başına kadar 48,8 milyar dolar azalarak 13,7 milyar dolara geriledi, ardından Temmuz başında 40,9 milyar dolara yükseldi. Bu rakam, Mart 2024’teki dip seviyeye göre 106,5 milyar dolar daha yüksektir. Yerel bankalarla yapılan döviz swaplarının çözülmesiyle brüt rezervlerin kalitesi iyileşmiş, rezervler 43,1 milyar dolar artarak 166,2 milyar dolara ulaşmıştır. 2024 ilk çeyreğine göre daha güçlü dış pozisyon, dolarizasyonda azalma, sermaye girişleri ve dış finansmana erişimdeki iyileşmeden kaynaklanmaktadır.
Uluslararası Rezervler Genel Olarak Korundu:
Fitch, cari açığın 2025’te GSYH’nin %1,2’sine ve 2026’da %1,5’ine yükselmesini bekliyor. Bu artış, ithalatın artması ve reel kur değerlenmesinin ihracat üzerindeki etkilerinden kaynaklanacaktır. Orta düzeyde sermaye girişleri öngörülmekte olup, brüt uluslararası rezervlerin 2027’de mevcut dış ödemelerin yaklaşık 4,4 aylık karşılığı olması beklenmektedir. Bu, 2024 sonundaki pozisyonun ve ‘BB’ ortalamasının (%4,7) biraz altındadır.
Dış Finansman İhtiyacı Hâlâ Yüksek:
Mayıs sonu itibarıyla önümüzdeki 12 ayda vadesi gelen dış borç (ticari krediler dâhil) 222 milyar dolar seviyesindedir. Bu miktar, döviz rezervlerine göre yüksektir. Uluslararası likidite oranı %80 olup, ‘BB’ medyanı olan %154’ün oldukça altındadır. Ancak, bankaların ve özel sektörün dış finansmana uzun süredir erişim sağlayabilmesi bu riski hafifletmektedir. Mayıs sonu itibarıyla, banka ve şirket dış borçlarının çevirme oranları sırasıyla %115 ve %157 düzeyindedir ve bu oranların güçlü kalması beklenmektedir.
Zayıf Yönetişim:
Dünya Bankası göstergelerine göre Türkiye’nin yönetişim sıralaması son on yılda düşmeye devam etmiş ve %32’lik dilime gerilemiştir. Bu oran ‘BB’ grubunun ortalaması olan %44’ün altındadır. Mart ayından bu yana bazı CHP’li belediye başkanları yolsuzluk suçlamasıyla tutuklanmıştır, parti lideri hakkında dava açılmıştır ve yüksek profilli başka bir başkan adayının tutuklanması hâlinde kamu protestolarının ve piyasa oynaklığının yeniden artabileceği yönünde risk bulunmaktadır.
Jeopolitik Risklerde Azalma:
PKK’nın Mayıs ayında dağılacağını açıklaması ve Suriye’de Beşar Esad hükümetinin düşmesi, güvenlik risklerini azaltabilir ve özellikle ABD ile ilişkileri bir miktar iyileştirebilir. Bununla birlikte, bölgedeki güvenlik ortamı hâlâ dalgalı ve Türkiye’nin aktif dış politikası jeopolitik zorluklara neden olmaktadır. Uzlaşma çabaları, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın erken seçim araması durumunda parlamentodaki 360 sandalyeye ulaşmak için Kürt partisi DEM ile bir anlaşmanın yolunu açabilir.
Kur Korumalı Mevduatlarda Düşüş:
Kur korumalı TL mevduatların oranı Haziran 2025 itibarıyla 14 milyar dolara (%2,4) düşmüştür. Bu rakam Ağustos 2023’te 144 milyar dolar (%26,2) idi. Banka mevduatlarında dolarizasyon oranı da %38’e gerilemiş ve 2021 sonundaki %62’lik zirveden düşmüştür. Bu oran, ‘BB’ medyanı olan %33’e yaklaşmıştır.
Düşük Kamu Borcu, Daralan Açık:
Genel kamu açığının 2025’te yaklaşık 1 puan azalarak GSYH’nin %4’üne düşmesi beklenmektedir. Bu iyileşme, deprem harcamalarındaki 0,9 puanlık düşüşe rağmen bütçelenen gelirlerin altında kalınması ve faiz giderlerinin yüksek olmasıyla gerçekleşecektir. Açığın 2026’da %3,5’e inmesi öngörülmektedir. 2025’te faiz giderlerinin gelire oranının 2,4 puan artarak %11,9’a çıkması beklenmektedir. Bu oran, ‘BB’ ortalaması olan %11,1’in üzerindedir. Genel kamu borcunun GSYH’ye oranı 2025’te %0,7 artarak %25,4’e, 2027’de ise %26,4’e çıkacaktır. Bu oranlar, ‘BB’ ortalaması olan %53,9’un yaklaşık yarısıdır. Merkezi hükümetin döviz cinsinden borcunun payı Mayıs 2025 itibarıyla %55’e düşmüştür (2023 sonu: %64).
Büyüme Bu Yıl Yavaşlıyor:
Fitch, GSYH büyümesinin 2025’te %2,9, 2026’da %3,5 ve 2027’de %4,2 olmasını beklemektedir. Bu toparlanma, para ve kredi koşullarının kademeli gevşemesiyle ilişkilidir. Türkiye’nin ABD tarifelerine karşı düşük bir maruziyeti vardır. Başkanlık seçimlerine kadar önemli yapısal reformlar öngörülmemektedir.
ESG – Çevresel, Sosyal ve Yönetişim Göstergeleri
Türkiye’nin siyasi istikrar ve haklar, hukukun üstünlüğü, kurumsal kalite ve yolsuzlukla mücadele göstergelerine ilişkin ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişim) puanı ‘5’tir. Bu göstergeler, Fitch’in kredi derecelendirme modelinde yüksek ağırlığa sahiptir ve kredi profili üzerinde olumsuz etkisi vardır.
İfade özgürlüğü ve siyasi haklar göstergesi için ESG puanı ‘4’ olarak verilmiştir.
Alacaklı hakları göstergesi için ESG puanı ‘4+’ olup, Türkiye’nin 20 yılı aşkın süredir kamu borcunu yapılandırmamış olması nedeniyle bu kredi profiline olumlu katkı sunmaktadır.
Notun Yükselmesine Yol Açabilecek Faktörler
- Enflasyonun sürdürülebilir şekilde düşmesi ve politika kredibilitesinin artması
- Dış tamponların belirgin şekilde güçlenmesi ve dış finansman ihtiyacının azalması
- Siyasal istikrarın artması, yönetişim ve kurumsal kalite göstergelerinde iyileşme
Notun Düşmesine Yol Açabilecek Faktörler
- Enflasyonun yeniden yükselmesi, dış ödemelerde dengesizlik, politikaların gevşemesi
- Rezervlerin hızla erimesi, rezerv kalitesinin bozulması, cari açığın genişlemesi
- İç siyasi veya güvenlik durumunun bozulması, uluslararası ilişkilerde ciddi gerilim
Ülke Tavan Notu (Country Ceiling)
Türkiye’nin ülke tavan notu ‘BB-‘ seviyesindedir ve IDR ile aynıdır. Bu durum, sermaye hareketlerini veya borç ödemelerini engelleyecek sermaye kontrolleri uygulama yönünde belirgin bir riskin olmadığı anlamına gelmektedir.
Not eyleminin tamamı ve metodolojiler için Fitch Ratings’in resmi internet sitesi ziyaret edilebilir: www.fitchratings.com
