BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
27 Ağustos’ta Nvidia, artık neredeyse üç ayda bir tekrarlanan bir ritüeli yerine getirerek beklentileri aştı. Analistler, çip üreticisinin Temmuz’a kadar olan üç aylık dönemde 46 milyar dolarlık yarı iletken satacağını öngörüyordu. Gerçek rakam ise 47 milyar dolara yaklaştı. Yapay zekâ modellerini etkileyen eşsiz hesaplama gücüyle öne çıkan en yeni Blackwell grafik işlemcileri (GPU’lar) adeta yok satıyor. Aynı şekilde, iki Blackwell ile genel amaçlı bir işlemciyi birleştiren GB serisi yapay zekâ süper çipleri de büyük talep görüyor. Nvidia’nın 600.000’den fazla Blackwell ve neredeyse aynı sayıda GB sattığı tahmin ediliyor; bu, geçen çeyreğe göre yaklaşık %20 artış demek ve toplam gelirlerin neredeyse %60’ını oluşturuyor. Şirket, bu yıl 2,7 milyon Blackwell ve 2,4 milyon GB satma yolunda ilerliyor.
Wall Street’teki Nvidia iyimserleri, Amerika’nın çip şampiyonunun kısa süre içinde 5 trilyon dolarlık bir değere ulaşabileceğini düşünüyor; şirket, sadece Temmuz ayında dünyanın ilk 4 trilyon dolarlık şirketi olmuştu. Pek çok heyecanlı yorumcunun ifadesiyle durdurulamaz görünüyor. Ancak durdurulamaz bir güç için uygun bir şekilde, Nvidia şimdi onlarca yıldır pek değişmeyen hareketsiz bir cisimle karşı karşıya: Amerika’nın elektrik şebekesi.
Tarihsel olarak enerji, bilişim için bir sınırlayıcı olmamıştı. 2010 ile 2020 arasında dünya veri merkezlerinin iş yükleri dokuz kat artarken, toplam enerji tüketimi sabit kalmıştı. Çünkü her yeni nesil çip bir öncekinden daha verimliydi. Yapay zekâ bu dengeyi tersine çevirdi. Yapay zekâ dışı bir veri merkezi ünitesi (rack) çalışmak için yaklaşık 12 kilovat (kW) enerjiye ihtiyaç duyarken, büyük dil modellerini (örneğin ChatGPT) eğiten bir yapay zekâ modülü 80kW, kullanıcıya yanıt verirken ise 40kW enerji harcıyor. Daha hızlı çipler ise bundan çok daha fazlasını tüketebiliyor.
Nvidia’nın çipleri, doğal olarak, hepsinden daha hızlı. Tek bir Blackwell çipi 1kW tüketiyor; bu, selefi Hopper’ın üç katı. Raflarda bunlardan onlarcası bulunuyor. Nvidia, 36 GB süper çipten oluşan modüller satıyor; yani 72 Blackwell ve üç düzine genel amaçlı işlemci. Bu modüller 132kW güce göre tasarlanmış durumda. Yonga setlerinin aşırı ısınmasını önlemek için gereken ikincil soğutma sistemleri ise raf başına 160kW daha ekleyebiliyor.
Toplamda enerji talebi dudak uçuklatıyor. Analistler, Şubat 2024 ile Şubat 2026 arasında Nvidia’nın yaklaşık 6 milyon Blackwell ve 5,5 milyon GB satacağını öngörüyor. Tarihsel gelir payına uygun şekilde bunların yarısının Amerika’da kalacağını varsayarsak, bu çiplerin tam kapasite çalıştırılması Amerika’nın enerji talebini 25 gigavat (GW) artırır. Bu, 2022’de Amerika’nın tüm büyük ölçekli enerji üreticilerinin eklediği kapasitenin neredeyse iki katı ve 2023’te eklenen 27GW’ye oldukça yakın. Buna Nvidia’nın gelecek yıl çıkarmayı planladığı Rubin çipleri, AMD gibi rakiplerin sattığı yapay zekâ rafları ya da elektrikli araçlar gibi diğer enerji tüketicileri dâhil değil.
Enerji yönetim ekipmanları üreten Fransız şirketi Schneider Electric’in yaptığı küresel bir veri merkezi yöneticileri anketinde, mevcut enerji ve iletim kapasitesi neredeyse evrensel bir endişe kaynağı olarak öne çıktı. Yöneticiler için bu, revaçtaki GPU’lara erişimden bile daha önemli. Aracı kurum Bernstein, 2030’a kadar Amerika’da 17GW’lik potansiyel enerji açığı olacağını tahmin ediyor (çipler daha verimli olursa), verim artmazsa bu rakam 62GW’ye çıkabilir. Morgan Stanley ise açığın 2028’e kadar 45GW olacağını öngörüyor.
Başka bir deyişle, Amerikan enerji şirketleri hızlanmazsa çip satışları durabilir ya da satılan çipler atıl kalabilir. Bu durum, GPU’lara milyarlarca dolar yatıran Alphabet ve Microsoft gibi yapay zekâ devlerinin kârlarını aşağı çekebilir. İlk senaryo Nvidia’yı, ikincisi ise teknoloji devlerini vurur. Bu ihtimallerin hiçbiri, şirketlerin şişkin değerlemelerine yansımış görünmüyor. Zımni varsayım, Amerikan elektrik sağlayıcılarının devreye gireceği yönünde.
Enerji sektörü, yıllardır düşük tek haneli oranlarda büyüyen durağanlıktan çıkmaya başlıyor. ChatGPT’nin 2022’de yapay zekâ patlamasını tetiklemesinden bu yıl Haziran’a kadarki 12 aylık süreçte, Amerika’daki en büyük 50 halka açık elektrik sağlayıcısının toplam sermaye harcamaları %30 artarak 188 milyar dolara çıktı; bu, enflasyona göre düzeltilmiş yıllık bileşik %7 büyümeye denk geliyor. Veri sağlayıcı S&P Global’e göre, bu firmalar 565GW’lık mevcut kapasitenin üzerine 123GW’lık yeni santral eklemeyi planlıyor. Schneider Electric gibi enerji ekipmanı tedarikçileri, Amerika’daki satışlarının hızlandığını bildiriyor.
Güncel endişeler
Yine de temkinli olmak için pek çok neden var. Sektör yöneticileri büyüyen bir işi yönetmeye alışkın değil ve tökezleyebilirler. İddialı planlara rağmen, gerçekten inşa aşamasında olan yeni kapasite yalnızca 21GW. Daha fazla santral kurmaya kalksalar bile donanım sıkıntısı yaşayabilirler. Üreticiler kapasiteyi artırmaya hevesli değil. Dünyanın en büyük 100 elektrik ekipmanı üreticisi, 2022’den bu yana sermaye harcamalarını enflasyona göre düzeltilmiş şekilde yıllık %3 azalttı. Bu da daha pahalı ekipman anlamına geliyor; üstüne bir de gümrük tarifeleri eklenirse fiyatlar daha da artabilir.
Analistler, halka açık enerji şirketlerinin satışlarının 2025–2028 arasında nominal yıllık %6 büyüyeceğini öngörüyor; bu, 2022’den bu yana %4’lük nominal büyümenin biraz üzerinde ama bir patlama sayılmaz. “Kanonik temettü hisseleri” olarak bilinen bu şirketler, 2023 başından bu yana hissedarlara 87 milyar dolar ödediler; bu da yatırımlar için daha az nakit bırakıyor. Üstelik çoğu yasal olarak düzenlenmiş tekel; yani sermaye harcamalarını daha yüksek faturalara yansıtmak zorundalar. Bu, enflasyondan endişeli Amerikalıları ve daha da önemlisi Beyaz Saray’daki “iş dünyasına baskı yapan başkanı” kızdırabilir.
Bazı veri merkezi işletmecileri kendi çözümlerini geliştiriyor. Alphabet, bazı veri merkezlerine güneş panelleri ve batarya depolama sistemleri kuruyor. Meta’nın Louisiana’daki projesi ise kısmen sahada çıkarılan doğal gazla çalışacak. Yine de Amerika’daki elektriğin neredeyse tamamını üretenler enerji şirketleri. Onların desteği olmadan, Nvidia’nın destansı yükselişi er ya da geç duracaktır. ■
