📌 1
Sabah sabah BSEkonomi.com acil koduyla uyandık.
Dünya piyasaları KIRMIZI.
Sebepler net:
“ABD + İngiltere + İsrail => İran” haberleri, endeksleri dipten çağırıyor.
Borsalar savaş değil, belirsizlik sevmez.
#TehditEkonomisi
→ Asya borsalarındaki %2-3 düşüşler, piyasanın artık askeri retoriği değil, olası kinetik müdahaleyi fiyatlamaya başladığını gösteriyor.
→ Belirsizliğin temel kaynağı operasyonun olup olmayacağı değil, olup olmayacaksa bile “ne zaman ve nerede” olacağı.
→ Sadece borsa değil, CDS’lerde de yukarı yönlü hareket başladı: Türkiye +36bp, Suudi +42bp.
→ Bu, yatırımcıların bölgeyi teminatlı gördüğü portföylerde yeniden fiyatlama yaptığı anlamına geliyor.
→ VIX endeksi 15 seviyesinin üzerine çıktı, bu “volatilite” değil, “beklenen kırılma” refleksi.
→ ABD tahvillerine talep artarken, teknoloji hisselerinde kâr realizasyonu başladı.
→ Bitcoin ve altcoinler gibi riskli varlıklar, klasik “flight to safety” modunda satış yedi.
→ Swap piyasaları 25bp faiz indirimi fiyatlamasını geri çekmeye başladı.
→ Bu durum Fed’in savaş kaynaklı yeni bir “enerji bazlı” enflasyon dalgasına hazırlıklı olmasını gerektirebilir.
→ Özetle: savaş korkusu değil, belirsizliğin şekli fiyatlanıyor — ve bu, her zaman daha yıkıcıdır.
📌 2
Hafta sonu operasyon olur mu?
Olursa pazartesi açılışına “zafer ve müzakere” mesajıyla mı girilir?
Strateji: Kısa, vurucu ve diplomatik çıkış.
Ama işler planlandığı gibi gider mi?
Bölge jeopolitiği öyle işlemiyor.
#Ortadoğu
→ ABD’nin “hafta sonu operasyonu” takvimi geçmişte Libya, Suriye, Irak’ta sıkça denendi: hızlı, hedefli, sonra diplomasi.
→ Ancak İran, diğer örneklerden farklı olarak bir devlet, bölgesel vekilleri ve misilleme kapasitesi var.
→ Bu nedenle piyasa, yalnızca ilk vuruşu değil, onun ardından gelecek 3. ve 5. dalgayı da önceden düşünmek zorunda.
→ “Zafer–müzakere” kombinasyonu, kısa vadeli siyasi PR için ideal; fakat bölge matematiğinde işlemiyor.
→ İran’ın Hamaney sonrası geçiş süreci belirsizliği, Tahran’dan gelebilecek kararların öngörülemezliğini artırıyor.
→ İsrail’in sahadaki inisiyatifi ABD planlarına tam entegre değil; farklı ritimler oluşabilir.
→ Suudi ve Körfez ülkeleri için “kontrollü kriz” senaryosu kabul edilebilir ama “kontrolsüz tırmanış” değil.
→ Hürmüz Boğazı’nın fiziksel kapatılması değil, “geçici tehdit” dahi küresel ticareti etkiler.
→ Dolayısıyla bu, sadece bir askeri operasyon değil, finansal stres testi.
→ Pazartesi sabahı piyasalar operasyonu değil, mesajlarını fiyatlayacak.
📌 3
BBC canlı yayında İran’ın Londra Büyükelçisi:
“Her şey hesaplanıyor.”
Misilleme sorusuna ise diplomatik kaçış.
Ama piyasalar bu gri bölgeyi sevmez.
#RiskYönetimi
→ Büyükelçinin açıklamaları, İran’ın doğrudan misillemeden kaçınacağına değil, zamanlamayı ve alanı “seçeceğine” işaret ediyor.
→ Bu “hesaplı belirsizlik”, piyasalar açısından en kötü senaryo: riskin gerçekleşmesi değil, ne zaman olacağının bilinmemesi.
→ İran misillemeyi vekillerle mi yapacak? Lübnan, Yemen, Irak üzerinden mi? Yoksa siber veya diplomatik alanda mı?
→ Bu soruların hiçbirine net cevap verilmemesi, risk primini yukarıda tutuyor.
→ Kurumsal yatırımcılar, hedge fonlar bu gri alanda pozisyon açmaktan kaçınıyor.
→ Bu nedenle petrol ve altın gibi varlıklarda, reel gelişmeden çok “narrative risk” fiyatlanıyor.
→ Dışişleri açıklamaları ne kadar diplomatikse, piyasadaki pozisyonlar o kadar defansifleşiyor.
→ Bu aşamada hedge fonların pozisyon azaltmaları ve volatiliteye oynayan algoritmalar belirleyici.
→ “Gri alanlar”, algı bazlı kırılmalar için en elverişli ortamı yaratır.
→ Risk yönetiminde “net tehdit” değil, “belirsiz ihtimal” en maliyetli senaryodur.
📌 4
Petrolde fiyatlama başladı:
Polymarket: Hürmüz’ün kapanma olasılığı %40
JPM/DB: Olası kapanma = $120 varil
Şu an: $87
Yani fiyatlama “panik” değil, “olasılık” modunda.
Ama tetikte.
→ Brent petrol şu anda 87 dolar bandında tutunuyor, ancak implied volatility (beklenen oynaklık) hızla yükseliyor.
→ Bu, fiyatlamanın panik değil, “beklenen şok” üzerine kurulduğunu gösteriyor.
→ Polymarket gibi tahmin piyasaları %40’lık kapanma riski veriyor, bu azımsanacak bir ihtimal değil.
→ JP Morgan ve Deutsche Bank gibi kurumlar, Hürmüz’ün kapanması halinde Brent’in 120 doları görebileceğini belirtti.
→ Hürmüz’den geçen petrol miktarı: dünya arzının yaklaşık %20’si. Her saatlik kesinti fiyatlara yansır.
→ ABD Stratejik Rezervleri baskılayıcı olabilir ama bu, kısa vadeli bir frenleme sağlar.
→ Asıl endişe, nakliyat ve sigorta maliyetleri üzerinden global zincirlere yansıması.
→ Bu durumda Hindistan, Çin gibi büyük ithalatçıların döviz rezerv politikaları bile etkilenebilir.
→ Enerji ithalatçısı gelişen ülkeler için bu, hem enflasyon hem cari açık riski demektir.
→ Petrol “şok” değil, “beklenti” ile fiyatlanıyor — ama beklenti sertleşirse kırılma kaçınılmaz.
📌 5
Tehdit Ekonomisi dersi 101:
Jeopolitik stres = Varlık fiyatlamasında kırılganlık
Buradan sonrası algı, söylem ve gerçek sahadaki gelişmelere bağlı.
BŞ Ekonomi ekranları açık.
Takipteyiz.
→ Tehdit Ekonomisi, artık bir teoriden çok piyasanın günlük yaşamının parçası.
→ Jeopolitik stres, sadece askeri değil, finansal sistemde de mikro sarsıntılar yaratır.
→ CDS’lerden kredi temerrüt ihtimallerine, para politikası sinyallerinden döviz rezerv tercihlerine kadar her başlık etkilenir.
→ Algı ile gerçek arasında geniş bir boşluk varsa, piyasalar o boşluğu “hedge maliyeti” ile doldurur.
→ Söylemler (Beyaz Saray, Pentagon, Tahran, Tel Aviv) fiyatlamada %50’ye kadar etkili olabilir.
→ Gerçek saha gelişmeleriyle söylemler çakıştığında piyasa net yön alır.
→ Fakat çakışmazsa, belirsizlik sarmalı başlar ve yatırımcı defansifleşir.
→ Bu yüzden “haber” değil, “haber sonrası pozisyonlanma” belirleyicidir.
→ BSEkonomi’nin uyarı panelleri, kırılgan varlık sınıflarına (enerji, gelişen piyasalar, savunma hisseleri) odaklı.
→ Bu kriz teknik değil, psikolojik kırılganlığın fiyatlandığı bir dönem. O yüzden ekranlar açık. Ve alarmda.
