BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Donald Trump, Sayılarla Savaşını Tırmandırıyor
Sadece dört ay önce Donald Trump, Amerikan Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun (BLS) hazırladığı istihdam raporunun parıltısı altında keyifleniyordu. Truth Social’da “HARİKA İSTİHDAM RAKAMLARI, BEKLENENDEN ÇOK DAHA İYİ” paylaşımı yapmıştı. Ancak 1 Ağustos’ta BLS, Temmuz ayında işverenlerin beklentilerin altında istihdam yarattığını duyurdu; ayrıca önceki iki aya ait veriler de aşağı yönlü revize edildi. Bu kez Trump haberciye savaş açtı. (Kanıt sunmadan) verilerin “hileli” olduğunu iddia ederek, geçen yıl iki partinin onayıyla göreve gelen BLS Başkanı Erika McEntarfer’i görevden aldı.
Trump, yerine “çok daha yetkin ve nitelikli” birini atayacağını, böylece BLS verilerinin “adil, doğru ve siyasi amaçlarla manipüle edilemez” hale geleceğini söyledi. Ancak bu kişisel hassasiyet ve normları çiğneyen müdahale, yeni atamanın güven inşa etmesini zorlaştıracak. BLS’de görevli bir çalışan, “Ne yazık ki bu olay sonucunda hükümetin yayımladığı her şeyin algısı değişecek” dedi. Olay ayrıca, artan işgücü çeşitliliğini ölçmekte zorlanan ve kamuoyu yoklamalarına katılımın azaldığı bir dönemde gerçekleşti.
BLS’nin hazırladığı veriler, Amerika’nın 30 trilyon dolarlık ekonomisini izleyen en önemli göstergeler arasında. Her ayın ilk cuma günü piyasalardan önce yayımlanan istihdam raporu, gazeteciler, yatırımcılar ve Fed başkanları tarafından dikkatle inceleniyor. Rapor iki anketten oluşur: İlki, bireylere çalışıp çalışmadıklarını ya da iş arayıp aramadıklarını sorar ve işsizlik oranını belirler. İkincisi, işletmelerden ve kamu kurumlarından bordro verileri toplayarak ücretli pozisyon sayısını belirler. Bu iki veri birlikte, ekonominin gidişatına dair bir anlık görüntü sunar.
Trump’ı asıl öfkelendiren ise “revizyon” olarak bilinen teknik güncellemelerin büyüklüğüydü. BLS, ilk verileri eksik bilgilerle yayımlar çünkü Fed ve yatırımcılar için istihdamdaki değişimi hızlıca bilmek önemlidir. Daha fazla veri geldikçe tahminler revize edilir. Bu revizyonlar genellikle 40.000 iş civarındadır. Ancak son verilerde bu üç katına çıkmıştı. Goldman Sachs’ın araştırma birimi, bunu “1968’den bu yana resesyonlar hariç en büyük iki aylık revizyon” olarak niteledi.
Trump, bu revizyonların kasıtlı olduğunu ve kendisini kötü göstermek için manipüle edildiğini öne sürdü. Ancak bunun doğru olabilmesi için, çok sayıda memurun koordine ettiği büyük bir komplo olması gerekir. BLS çalışanları, rapor hazırlama sürecinin müdahaleye karşı korumalı olduğunu belirtiyor. Süreç kasıtlı olarak merkezi değildir, sıkı dijital güvenlik protokolleri, verilerin yayımlanmasından önceki hafta boyunca fiziksel karantina ve bölünmüş iş akışları içerir. Protokollere göre, başkan veri toplamaz veya analiz etmez.
Revizyonların neden bu kadar büyük olduğu ise hâlâ bilinmiyor. Tarihsel olarak, ekonomi bir kırılma noktasındayken revizyonlar büyük olur çünkü BLS’nin tahmin yöntemleri geçmiş veriye dayalıdır ve bu dönemlerde güvenilirliğini kaybeder. Bazı uzmanlar, aşağı yönlü revizyonların özellikle eyalet ve yerel yönetim bordrolarından kaynaklandığını belirtiyor.
Devlet anketlerine katılım oranlarının düşmesi de rol oynamış olabilir. On yıl önceye göre bu oran %20 daha yüksekti. Katılım azaldıkça tahminlerin güvenilirliği de azalıyor. Ayrıca personel ve bütçe kısıtlamaları da söz konusu. Aynı dönemde BLS’nin bütçesi reel olarak %12 düştü ve Beyaz Saray bu yıl bir %8’lik kesinti daha önermekte. Sebep belki de daha sıradan: Rastlantı.
Ancak sebep ne olursa olsun, Trump bu çıkışıyla BLS verilerinin güvenilirliğine zarar verdi. Özel sektör alternatifleri, BLS’nin sunduğu derinliği sağlayamıyor. Oysa bu alanda trilyonlarca dolarlık finansal teşvik var; çünkü BLS verileri açıklandığı anda küresel varlık fiyatları değişiyor. Özel kaynaklarla bu veriler önceden tahmin edilebilseydi, yatırımcılar bunu çoktan kullanırdı. Ancak örneğin ADP’nin istihdam raporu gibi alternatifler hâlâ dar kapsamlı ve gürültülü kabul ediliyor.
Ayrıca özel sektör tahminleri de, BLS anketlerini karşılaştırma standardı (ground truth) olarak kullanmak zorunda. Diyelim ki özel bir firma başlık verileri tahmin etmeyi başardı; yine de coğrafya, sektör ve meslek bazlı detaylı içgörülerde eksik kalır. Faiz oranları ve yatırımlarla ilgili kararlar, hâlihazırda güvenilir kabul edilen BLS verileriyle bile zorken, alternatiflerin sunduğu karanlık verilerle daha da zorlaşacaktır. ■
