Çinli gençler ve “xiexiu”

Kendinizi bir Çin dövüş sanatları romanının kahramanı olarak hayal edin. Amacınız güçlerinizi geliştirmek ya da belki ölümsüzlüğe ulaşmaktır. Önünüzde iki yol vardır. Zhengxiu, yani geleneksel yol, genellikle bir mağarada onlarca yıl meditasyon yapmayı gerektirir. Ya da xiexiu, yani sapkın yolu seçebilirsiniz. Daha hızlıdır. Ama aynı zamanda ahlaki tavizler içerir. Romanlarda bu yolu seçenler genellikle yozlaşır ya da ölür. Geleneksel değerler, yerleşik sistemleri kandıranlara karşı uyarıda bulunur.

Ama xiexiu, bazı gençler arasında yeni bir hayat buldu. Edebi kökenlerinden koparak artık doğru yoldan sapmayı, yani daha verimli, daha yaratıcı ya da sadece daha az geleneksel olmayı ifade ediyor. Son aylarda bu etiketle paylaşılan videolar Douyin ve Xiaohongshu adlı iki sosyal platformda milyarlarca kez izlendi. İşletmeler de bu eğlenceye katılarak garip ürün kombinasyonları satmaya başladı. Bazı sapmalar aslında yeniden paketlenmiş yaşam tüyoları: mikrodalgada iç yağı eritmek ya da fan fiction üzerinden İngilizce öğrenmek gibi. Diğerleri ise saçmalığa varıyor: uykusuzluğa çare olarak ileri matematik okumak, form tutmak için çıplak halde yemek yiyerek kendini utandırmak ya da dondurmayı eritip carbonara sosu yapmak.

Bu akıma katılanların çoğu genç yetişkinler. Xiexiu’yu, sıkı çalışmanın (“996” ofis kültürü Çin’de çalışanları sabah 9’dan akşam 9’a, haftada altı gün çalıştırıyor) ve “yere uzanmanın” (katlanılmaz stresten kaçınmak için vasat bir işe razı olma) arasında bir orta yol olarak görüyorlar. Xiexiu, yalnızca bir kestirme değil; aynı zamanda bir hayal kırıklığının işareti. Kırılgan ekonomi, yükselen konut maliyetleri ve belirsiz iş imkanları, yetişkinlik yolunu zaten daha da kaygan hale getirdi. Temmuz ayında şehirlerde 16-24 yaş arasındaki gençlerin işsizlik oranı %17,8’e ulaştı. Öyleyse neden xiexiu’ya yönelmesinler?

Geçen ay, partinin önde gelen yayın organlarından Guangming Daily’nin sosyal medya hesabı bu akımı gençlerin belirsizliğe karşı koyup inisiyatif kazanmalarının neşeli bir yolu olarak nitelendirdi. Yorum, bunun bir isyan olduğunu söylemekten kaçınarak “kendini geliştirme yolu” diye tanımladı. Belki de gençlerin öfkesini garip tüyolarla kanalize etmelerine izin vermek, onların gelecekleriyle ilgili zor gerçeği kabullenmekten daha kolaydır. Ama xiexiu’ya eğilimi göz ardı etmemek gerekir. “Sapkın pratik aslında sana yemek yapmayı öğretmiyor—nasıl yeniden düşüneceğini öğretiyor” diye yazıyor berrak bir yorum.