Çin’in Borsadaki Gizli Gücü: Hisse Senedi Alım Yetkisine Sahip Devlet Takımı Kimlerden Oluşuyor ve Ne Yapabilir?
ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergilerinin dünya çapında borsa piyasalarını sarsmasının ardından Çin’in yatırımcılardan oluşan “milli ekibi” devreye girdi. Bu yatırımcılar devleti desteklemek ve daha da önemlisi istikrarı sağlamak için şimdi piyasadalar. Çin’in yalnızca üretim ve altyapı değil, sermaye piyasalarında da nasıl sistematik hareket ettiğini daha görünür kılan bu şirketleri inceleyeceğimiz bu haberimizde detaylar şöyle;
Pekin, kritik anlarda devreye girerek piyasayı istikrara kavuşturan ve stratejik şirketlerde hisse sahibi olan özel bir devlet yatırım ekibine sahip. Bu yapı, hem Çin iç piyasasında hem de yurt dışında şirket hisselerine yatırım yapabiliyor.
Peki bu milli yatırım takımı kimlerden oluşuyor ve hangi yetkilere sahip?
1. Central Huijin Investment Ltd.
- Statü: Çin Yatırım Şirketi’nin (CIC) %100 iştiraki
- Görevi: Çin’in büyük bankaları ve finans kurumlarında devlet hisselerini temsil etmek
- Yetki ve Güç:
- Çin borsasında büyük ölçekli hisse alım-satım yapabilir
- Kriz anlarında borsa çöküşünü engellemek için piyasaya müdahale eder
- Bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde yönetişim yetkisi vardır
- Ne Yapar?:
- Piyasa paniği anında devlet eliyle hisse alımı yaparak fiyatları dengeler
- Kamuoyuna “devlet borsayı terk etmiyor” mesajı verir
- Kritik sektörlerde kontrolü Çin devleti adına korur
📈 2. China Investment Corporation (CIC)
- Statü: Çin’in egemen varlık fonu (sovereign wealth fund)
- Sermaye: ~1,35 trilyon USD
- Yetki:
- Uluslararası borsalarda (ABD, AB, Asya) doğrudan hisse alımı yapabilir
- Teknoloji, enerji, altyapı gibi stratejik sektörlerde uzun vadeli pozisyonlar alabilir
- Ne Yapar?:
- Blackstone, Morgan Stanley gibi Batılı finans devlerinde hisse sahibi olmuştur
- Çin’in yurtdışı ekonomik etkisini hisse ortaklıklarıyla büyütür
- Krizlerde piyasalardan düşük fiyattan stratejik alım yapar
📊 3. SAFE (State Administration of Foreign Exchange) üzerinden bağlı fonlar
- Görev: Çin’in döviz rezervlerini yöneten ve borsa işlemleri yapan yapılar
- Yetki:
- Hem yurtiçi hem yurtdışında devlet kontrolünde menkul kıymet alım-satımı
- Borsa yatırım fonları (ETF), devlet tahvili ve hisse senetlerine yatırım
- Ne Yapar?:
- Hisse senedi ve tahvil piyasalarında istikrarı destekler
- Döviz rezervlerinin bir kısmını global hisse senetlerine aktarır
Bu Yapının Stratejik Rolü Nedir?
- Finansal istikrarı korumak
- Stratejik sektörleri yabancı kontrolünden korumak
- Düşük fiyatlardan uzun vadeli devlet pozisyonu almak
- Çin’in küresel şirketlerde “sessiz ortak” olmasını sağlamak
Çin finans politikaları uzmanı Victor Shih “Çin’in hisse alım takımı, klasik bir yatırım fonu gibi değil; finansal güvenlik aracı olarak çalışır. Hem iç piyasada hem yurtdışında sessiz ama etkili bir kontrol mekanizmasıdır.” ifadesiyle konunun önemini etkisini anlamamıza yardımcı oluyor.
Bu yapı sayesinde Çin, piyasadaki dalgalanmaları sadece izleyen değil, gerektiğinde yönlendiren bir süper güç haline geldiği anlaşılıyor.
