Çin’in Kritik Mineral Fermanı, Trump’ı Acil Çözüm Arayışına Zorluyor
Küresel Fabrikalar Durma Noktasında, Beyaz Saray’da Acil Durum Sinyalleri
Pekin’in sessiz sedasız attığı bir adım, dünyanın fabrikalarını titretiyor. Nisan ayında devreye sokulan nadir toprak elementleri, mıknatıslar ve stratejik mineral ihracat kısıtlaması, Detroit’ten Stuttgart’a, Bangalore’dan Tokyo’ya uzanan bir endüstriyel deprem yarattı. Otomobil devleri, savunma müteahhitleri ve yarı iletken üreticileri, Pekin’e gönderdikleri acil diplomatik çağrılarda aynı kabusu tekrarlıyor: “Tedarik kesilirse, üretim hatları DURUR.”
Bu, Çin’in dünyanın teknoloji ve yeşil dönüşüm can damarını nasıl avucunda tuttuğunun çarpıcı bir kanıtı. Ancak perde arkasında daha keskin bir siyasi bıçak sırtı yaşanıyor: ABD Başkanı Donald Trump, devam eden ticaret savaşında en kritik kozlarından birini kaybetmenin eşiğinde. Çin’in bu hamlesi, Washington’ın milyarlarca dolarlık gümrük duvarlarını stratejik bir kontratakla deldi.
Panik Sinyalleri, Diplomatik Koşuşturma
Geçtiğimiz hafta Hintli bir elektrikli otomobil üreticisinin çığlığı, Alman otomotiv devlerinin endişeli uyarılarıyla birleşti. BMW, Volkswagen ve Mercedes’in ortak mesajı net: “Çin mıknatısları ve alaşımları olmadan bantlar kilitlenir, yerel ekonomiler çöker.” Diplomatlar, Pekin’de kapı kapı dolaşarak “istisna” veya “geçici muafiyet” dileniyor. Tüm gözler, bu hafta beklenen Trump-Xi zirvesine çevrildi. Ancak Çin’in bu kozu kolayca bırakacağını düşünmek, nadir toprak piyasasındaki %80’lik küresel hakimiyetini hafife almak olur.
Trump’ın Daralan Sahası: Acil Yetki Arayışı
Beyaz Saray’da ise alarm zilleri çalıyor. Reuters’ın ulaştığı bir iç belge, Trump yönetiminin “kritik mineraller” krizini “ulusal güvenlik acil durumu” ilan etmeye hazırlandığını ortaya koydu. Plan, 1950’lerin Soğuk Savaş döneminden kalma “Savunma Üretim Yasası”nı devreye sokmak. Bu hamle, Başkan’a olağanüstü yetkiler vererek:
- – Kongre onayı gerektiren fonları atlatma,
- – ABD’li madencileri acilen seferber etme,
- – Nadir toprak arzını “millileştirme” yolunu açacak.
Ancak uzmanlar uyarıyor: “ABD madenleri 10 yılda Çin’in bugünkü kapasitesine ulaşamaz.” Trump’ın eli, Çin’in küresel endüstrinin nefes borusunu sıkmasıyla kritik ölçüde daraldı. Gümrük vergileri Çin’in bu silahını etkisiz kılamadı. Şimdi tek seçenek, Çin’in “ticaret savaşında kaldıraç” olarak kullandığı bu hamleyi masada çözmek… ya da dünya çapında bir endüstriyel krizin bedelini ödemek.
Son Perde: Ticaret Savaşının Yeni Cephesi
Pekin’in ihracat rötuşları, sadece bir “gümrük düzenlemesi” değil. ABD’nin teknoloji ve savunma sanayisinin can damarına yönelik hesaplı bir stratejik manevra. Trump’ın “Amerikan üretimini geri getirme” vaadi, şimdi Çin’in toprak altından çıkardığı bir duvara tosluyor. Diplomatların Pekin’deki sonuçsuz toplantıları, fabrikalardaki geri sayım saatini durduramıyor. Trump için zaman, nadir topraklar kadar kıymetli ve azalıyor.
