BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Çinli diplomatlar yoğun bir mesai harcıyor. 31 Ağustos’ta yirmiden fazla dünya lideri, Devlet Başkanı Şi Cinping ile birlikte kuzeydeki Tianjin kentinde yapılacak iki günlük Şanghay İşbirliği Örgütü güvenlik forumuna katılacak. Katılımcılar arasında Rusya’dan Vladimir Putin (sık gelen bir konuk), Hindistan’dan Narendra Modi (nadir gelenlerden) ve yurt dışına çok az çıkan Kuzey Kore lideri Kim Jong Un da olacak. Son günlerde Donald Trump da “muhtemelen bu yıl içinde ya da hemen sonrasında” Çin’i ziyaret edeceğini açıkladı. Bu, bir Amerikan başkanının 2017’den, yani Trump’ın son ziyaretinden bu yana yapacağı ilk seyahat olacak. Büyük güçler arasındaki ilişkiler değişim içinde.
Ne gariptir ki, Çin’in en üst düzey dış ilişkiler yetkililerinden biri olan Liu Jianchao ortalarda görünmüyor. Liu, Komünist Parti’nin Uluslararası İlişkiler Dairesi’nin başında ve yakın zamana kadar yeni dışişleri bakanı olmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Dairenin internet sitesinde hâlâ Liu’nun başkan olduğu yazıyor. Ancak 30 Temmuz’dan bu yana hiçbir faaliyeti listelenmemiş durumda. O gün Cezayir’de üst düzey bir siyasetçiyle görüşmüştü (dairenin görevi yabancı siyasi partilerle bağ kurmak). Bu durum olağandışı. Siteye göre, Liu yalnızca Ağustos 2024’te 30’dan fazla görüşme yapmıştı. Bu onun için tipik, yoğun bir aydı.
Liu’nun ortadan kaybolduğu haberi ilk olarak 10 Ağustos’ta Wall Street Journal tarafından duyuruldu. Gazete, Liu’nun sorgulanmak üzere gözaltına alındığını yazdı. Reuters da “konuya aşina beş kişiye” dayandırarak aynı haberi verdi. İki kaynak da gerekçenin bilinmediğini belirtti. Reuters daha sonra, Liu’nun yardımcılarından Sun Haiyan’ın da sorgulandığını yazdı. Ancak Sun 15 Ağustos’ta bir etkinlikte yeniden ortaya çıktı ve sonrasında da yabancılarla başka toplantılar yaptı; bu da onun yaşadığı sorunların varsa bile patronununkinden daha hafif olduğunu gösteriyor.
Eğer Liu yeniden ortaya çıkmazsa, bu durum Çin dış politika yönetiminin zirvesinde bir başka tasfiyeyi işaret edecek. Haziran 2023’te dönemin dışişleri bakanı Qin Gang’ın ortadan kaybolmasının ardından yaşananlar gibi. Qin, ertesi ay selefi Wang Yi tarafından değiştirildi. Yetkililer hâlâ gerekçe açıklamadı, ancak özel hayatına dair pek çok söylenti dolaşıyor. Geçen yıl Qin, partinin Merkez Komitesi’nden de çıkarılmıştı.
Batılı yetkililer Liu’nun düşüşünü sevinçle karşılamayacaktır. Akıcı İngilizce konuşan ve Oxford Üniversitesi’nde eğitim görmüş Liu, son yıllarda geri plana düşen saldırgan “kurt savaşçısı” diplomasi tarzından uzak durmuştu. Kaybolmasından birkaç gün önce “Çin ile Amerika’nın silahlı bir çatışmaya girmesi düşünülemez,” demişti. Ancak yabancıları etkileme becerisi, parti müfettişlerini etkilemeyecektir.
