Pekin’den Sert Mesaj: “ABD Gümrük Vergilerini Silah Gibi Kullanıyor”
ABD ile Çin arasında tırmanan ticaret gerilimi yeni bir boyut kazandı. Çin Ticaret Bakanlığı, Pazartesi günü yaptığı açıklamada Washington’ı gümrük vergilerini kötüye kullanmakla suçladı ve diğer ülkelere “ABD ile kendi aleyhlerine olacak anlaşmalara girmemeleri” yönünde uyarıda bulundu. Bu çıkış, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki gerginliğin daha da tırmanacağını gösteriyor.
Çin’in açıklamasında, “ABD, sözde ‘eşdeğerlik’ adı altında tüm ticaret ortaklarına baskı yapıyor, gümrük tarifelerini keyfi biçimde kötüye kullanıyor ve karşılıklı müzakereler için baskı kuruyor” denildi. Ticaret Bakanlığı ayrıca, Çin’in kendi çıkarlarını koruma konusunda “kararlı ve muktedir” olduğunu vurgulayarak, gerektiğinde “karşı önlemleri kararlı ve eşit şekilde” alacaklarını belirtti.
Trump Yönetimi Baskıyı Artırıyor
Bloomberg’in aktardığına göre, Trump yönetimi yalnızca Çin’i değil, aynı zamanda Çin ile ticareti olan ülkelere de baskı yapıyor. Washington, Çin ile ticaret ilişkisini sürdüren ülkelere vergi muafiyetleri karşılığında yaptırım tehdidinde bulunuyor. Nisan ayı başında Başkan Trump, onlarca ülkeye uygulanan gümrük vergilerini durdurmuş ancak bu durumu Çin için geçerli kılmamıştı. Aksine, Çin’e yönelik tarifeler %145’e kadar çıkarılarak misillemeleri tetiklemişti. Pekin ise ABD ürünlerine %125’e varan oranlarda vergi uygulayarak yanıt vermişti.
Çin’den BM Hamlesi
Pekin, bu hafta içinde gayriresmi bir Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi toplantısı düzenleyerek, ABD’yi “gümrük vergilerini küresel barışa ve kalkınmaya tehdit unsuru olarak kullanmakla” suçlamayı planlıyor. Çin’in sert çıkışı, bu krizin yalnızca iki ülke arasında kalmayıp küresel düzleme taşındığını gösteriyor.
Güneydoğu Asya Çapraz Ateşte
Ticaret savaşı yalnızca Çin ile ABD’yi değil, Güneydoğu Asya’daki birçok ülkeyi de doğrudan etkiliyor. Özellikle ASEAN ülkeleri, iki dev arasında sıkışmış durumda. ASEAN, şu anda Çin’in en büyük ticaret ortağı konumunda. Çin Gümrük Ajansı’na göre 2025’in ilk çeyreğinde ASEAN ile toplam ticaret hacmi 234 milyar doları buldu. ABD ile ASEAN arasındaki ticaret ise 2024’te yaklaşık 476,8 milyar dolara ulaştı.
Ancak Trump’ın uyguladığı yeni tarifeler, Tayland, Endonezya ve Malezya gibi ülkeleri doğrudan hedef alıyor. Bu ülkelere %32 ile %49 arasında değişen oranlarda ek gümrük vergileri uygulanıyor. Bu durum, ABD’nin Çin’e karşı aldığı önlemlerden dolaylı olarak fayda sağlamaya çalışan bu ülkelerin ekonomilerini tehdit eder hale geldi.
Çin, Alternatif Arayışında
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping geçtiğimiz hafta üç Güneydoğu Asya ülkesini ziyaret ederek, ABD’nin “tek taraflı zorbalığına” karşı bölgesel dayanışma çağrısı yaptı. Şi, Vietnam medyasına verdiği demeçte, “Ticaret savaşlarının kazananı olmaz” diyerek, ABD’ye dolaylı bir mesaj gönderdi. Pekin, ASEAN ile olan bağlarını güçlendirmeyi hedefliyor ve bu sayede ABD’nin küresel ekonomik etkisini dengelemeyi amaçlıyor.
Çin merkezli danışmanlık şirketi Plenum’un ortağı Bo Zhengyuan, “Gerçek şu ki kimse taraf seçmek istemiyor. Ülkeler Çin’e yatırım, teknoloji ve tüketim açısından bağımlıysa, ABD’nin taleplerine boyun eğmeyeceklerdir” ifadelerini kullandı. Zhengyuan’a göre özellikle Güneydoğu Asya ülkeleri, Çin ile ekonomik bağlarını riske atmak istemiyor.
Piyasalarda Temkinli İyimserlik
Ticaret Bakanlığı’nın açıklamalarına rağmen, Pazartesi günü Çin borsalarında yükseliş gözlendi. Ancak analistler bu durumu kısa vadeli bir tepki olarak değerlendiriyor. Piyasalar, uzun vadede ticaret savaşının ekonomik büyümeyi zedeleyebileceği endişesiyle temkinli kalmaya devam ediyor.
Washington’un yalnızca tarifelerle değil, teknoloji alanında da Çin’i hedef aldığı dikkat çekiyor. ABD, askeri kullanımı olabileceği gerekçesiyle gelişmiş yarı iletken çiplerin Çin’e ihracatına sınırlamalar getiriyor. Nvidia, bu kısıtlamalar nedeniyle geçtiğimiz hafta 5,5 milyar dolarlık zarar açıklamıştı. Ayrıca Çin yapımı gemilere ABD limanlarında ek ücretler uygulanmaya başlandı.
Sonuç: Giderek Derinleşen Bir Savaş
Çin ile ABD arasındaki ticaret savaşı, artık ikili bir anlaşmazlık olmaktan çıkıp, küresel ekonomik dengeleri tehdit eden bir yapıya büründü. Güneydoğu Asya ülkeleri başta olmak üzere birçok ülke, bu çatışmanın “çapraz ateşi”nde kalma riski taşıyor. Çin’in dayanışma çağrıları ve ABD’nin agresif politikaları, önümüzdeki aylarda dünya ticaretinde büyük kırılmalara yol açabilir.
