Çin’den gelen son makroekonomik veriler, dünyanın ikinci büyük ekonomisinde yavaşlamanın 2025’in son yarısına doğru daha da belirginleşeceği yönünde. Yılın ikinci çeyreğinde büyüme oranı %4.7 beklenirken %3.7 seviyesinde kaldı. İlk bakışta beklentiye yakın görünse de, piyasalar bu sonucu “olumsuz” yorumladı. Ancak bu olumsuzluk Çin’de teşvik fikrinin fitilini ateşliyor. Doğal olarak kötü veri yeni teşvik heyecanı yarattığından hisse senedi piyasalarına da olumlu yansımaları oluyor.
Tüketim Daralıyor, Tasarruflar Patladı
Ülke içi talep zayıf kalmaya devam ediyor. Perakende satışlar geriledi, hanehalkı harcama yapmaktan kaçınıyor. Resmi olmayan hesaplamalara göre Çinlilerin banka mevduatlarındaki tasarruf toplamı 20 trilyon dolara ulaşmış durumda. Bu eğilim, iç tüketimi canlandırmayı hedefleyen Pekin’in en büyük açmazlarından biri. Kültür yapısı ve 2018-2022 arasındaki iç politika yapısının yansımaları nedeniyle Çin halkı hala harcamalarda son derece temkinli.
İmalat ve Emlak Sektörü Alarmda
Sanayi üretimi yılın ilk yarısında %5.6 büyüdü, ancak önceki döneme kıyasla ivme kaybı dikkat çekiyor. Daha kritik olan tablo ise gayrimenkul sektöründe:
- Emlak yatırımları yıllık bazda %12 daraldı.
- Yeni konut fiyatları %0.31 gerilerken, ikinci el konutlarda düşüş %9’a ulaştı.
- Ortalama bir 2+1 daire fiyatı 1 milyon dolar seviyelerinde olsa da, fiyatların dört yıldır kesintisiz gerilemesi ekonomiyi baskılıyor.
Gayrimenkul, Çinli hanehalkı için temel yatırım aracıydı. Bu kanalda yaşanan değer kaybı, güven kaybını artırıyor ve tüketim yerine tasarruf eğilimini pekiştiriyor.
Piyasalarda Teşvik Beklentisi
Verilerin ardından yatırımcılar, “kötü veri = yeni teşvik” beklentisiyle hisse senetlerine yöneldi. Ekim ayında yapılması öngörülen teşvik beklentisi endeksi hareketlendirdi. Ancak Çin’in siyasal yapısı, Batı’daki mekanizmalar gibi işlemiyor. Karar organı Çin Komünist Partisi, yürütme üzerinde belirleyici konumda. Süreci kapalı kapılar ardında yönetiyor. Bu nedenle piyasaların beklediği türden hızlı ve şeffaf teşvik adımları, bazen gecikmeli veya sınırlı olabiliyor.
İhracatta Güçlü Başlangıç Ama…
Çin bu yıla ihracat tarafında güçlü bir başlangıç yaptı ve %5 büyüme hedefi için rekor açıklamalar geldi. Ancak son veriler, ikinci yarıda ivme kaybına işaret ediyor. Eğer mevcut tempo sürerse, yıl sonu hedefini aşma ihtimali olsa da, Pekin yönetiminin büyümeyi bilinçli şekilde soğutması muhtemel görünüyor.
Sonuç
Çin ekonomisinde yavaşlayan büyüme, tüketimde kırılganlık ve derinleşen emlak krizi üçlü baskı oluşturuyor. Hanehalkı tasarruflarının rekor seviyeye ulaşması, iç talep dinamiklerini zayıflatırken; ihracattaki güçlü performans tek başına dengeyi sağlamaya yetmeyebilir.
Küresel piyasalarda ise tablo net: Çin’den gelen her olumsuz veri, yeni teşvik beklentisiyle hisse senetlerini besliyor. Ancak Pekin’in karar alma mekanizmalarının kapalı yapısı, bu beklentinin ne zaman karşılanacağını belirsiz bırakıyor.
