Çin Neden Trump ile Bir Ticaret Savaşını Kazanabileceğini Düşünüyor?

Ülke yetkilileri “sonuna kadar mücadele” sözü verdi

Ticaret savaşı hızla tırmanıyor. 8 Nisan’da Çinli yetkililer Donald Trump’ın yeni tehditleri karşısında “sonuna kadar savaşma” sözü verdi. Trump birkaç saat önce yaptığı açıklamada %34’lük Amerikan gümrük vergilerini karşılama sözü vermişti. Böyle bir artışla birlikte Çin’in Amerikan ithalatına uyguladığı gümrük vergisi oranı %70’e ulaşacak. Aynı günün ilerleyen saatlerinde Beyaz Saray, 9 Nisan’dan itibaren Çin mallarına %104 oranında gümrük vergisi uygulayarak karşılık vereceğini doğruladı.

Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ayrışmayı engelleyecek çok az şey var. Trump’ın ticarette modern tarihin en büyük kesintisini başlatmaktaki niyeti tam olarak belli olmasa da, Çin ile bir anlaşma yapmakla her zamankinden daha az ilgileniyor gibi görünüyor. Trump son önlemleri açıklarken sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Çin’in %34’lük vergiyi uygulamaya koyması halinde tüm müzakerelerin sona ereceğini söyledi. Çinli yetkililer bunu “hata üstüne hata” olarak nitelendirdi ve görüşmeleri reddetmedi. Yine de verdikleri sert yanıt muhtemelen bu olasılığı ortadan kaldırıyor.

Son tırmanışa kadar Trump’ın Çin’e yönelik gümrük vergileri hızlı ama köreltilmiş bir tepkiyle karşılanmıştı. Çinli yetkililer itilip kakılmayacaklarını göstermeye hevesliydiler; aynı zamanda kendilerine zarar vermemek ve gerilimin daha da tırmanmasını önlemek için yumruklarını seçmekten de memnundular. Bu sayede, zamanı geldiğinde daha kolay müzakere edilebileceği düşünülüyordu ki şimdi bu hesaptan vazgeçilmiş gibi görünüyor.

Bu değişimin bir nedeni de Çin liderlerinin ticaret savaşını kazanabileceklerini düşünmeleri olabilir. Trump jeopolitik rakibinden, fentanil öncüllerinin akışını durdurmak ve Rusya’nın Ukrayna’daki savaşını sona erdirmesine yardım etmek gibi pek çok şey istiyor. Amerikan Başkanı ayrıca genç Amerikalılar arasında popüler olan Çin’e ait kısa video uygulaması TikTok’un kapatılmasından sorumlu olmak istemediğini de açıkladı. Trump’ın danışmanı Elon Musk’ın sahibi olduğu elektrikli araç firması Tesla, işlerinin yaklaşık beşte birini Çin’de yaptığı için misillemeye karşı savunmasız durumda. Bir Fransız bankası olan Natixis’ten Alicia Garcia Herrero, “Elon’dan gitmesi istenmediği sürece bu ABD hükümeti için büyük bir kozdur” diyor.

Çinli yetkililer de Amerika’nın Trump’ın gümrük vergilerinin yol açacağı enflasyon ve ekonomik hoşnutsuzluğu kaldıramayacağına inanıyor olabilir. “Sonuna kadar savaşmak” yerine, sadece Amerikan tüketici fiyatları yükselmeye veya istihdam düşmeye başlayana kadar savaşmaları gerekebilir. Üst düzey danışmanlar, hükümet araştırmacıları ve ekonomistler Trump’ı masaya oturtmanın en kolay yolunun bu olduğuna işaret ediyor. Bazıları, belki de yuanı güçlendirerek durumu daha da kötüleştirmenin yollarını bulmaktan bahsediyor. Bu oldukça büyük bir kumar olacaktır. Amerika’da enflasyon yükselişe geçtiğinde Çin sanayisi ve tedarik zincirleri zarar görüyor olacaktı.

Tırmanan bir ticaret savaşı Xi Jinping’in Çin ekonomisini desteklemek için daha fazlasını yapması gerektiği anlamına geliyor. Potansiyel şok, 4 trilyon yuanlık (590 milyar dolar) bir teşvik paketini ortaya çıkaran 2007-09 küresel mali kriziyle karşılaştırılıyor. Xi’nin yardımcısı Li Qiang Mart ayında yaptığı açıklamada ülkenin “beklenenden daha büyük dış şoklara” hazırlandığını ve ekonomik istikrarı sağlamak için politikalar uygulamaya istekli olduğunu söyledi. Bunun pratikte ne anlama geldiği belirsizliğini koruyor. Bir devlet gazetesi olan People’s Daily 6 Nisan’da faiz oranlarında ve banka rezerv oranlarında her an kesintiye gidilebileceğini söyledi. Gazete ayrıca yerel hükümetlerin zor durumdaki ihracatçılara yurt içinde ve Amerika dışındaki pazarlarda yeni talep kaynakları bulmaları için yardım edeceğini söyledi. Çinli bir broker olan Soochow Securities, Çin’in ihracat sübvansiyonlarını arttırırken dünyanın geri kalanına yönelik gümrük tarifelerini düşürebileceğini öne sürdü.

Dünyanın dört bir yanındaki piyasalar sarsılırken, Çin desteğini arttırmakta gecikmedi. 7 ve 8 Nisan’da devlet firmaları hisse senedi satın almak üzere Çin piyasasına girdi. Bu destek sayesinde Şanghay borsasının CSI 300 endeksi 8 Nisan’da %1.7 oranında yükseldi. Ekonomistler reel ekonomiye yönelik teşviklerin çok daha yavaş geleceğinden, müdahalelerin parça parça ve tepkisel nitelikte olacağından ve ancak keskin bir yavaşlamanın ardından gerçekleşeceğinden endişe ediyor. Bir banka olan Macquarie’den Larry Hu’ya göre işler iyiye gitmeden önce daha da kötüleşecek.

Xi’nin ayrıca Çin ekonomisinin Amerika’dan tamamen ayrışmasını isteyip istemediğini de düşünmesi gerekecek. Çin teknolojik açıdan kendine yeterlilik peşinde olmasına rağmen, Batı’nın Çin’i cezalandırmasının bir yolu olarak gördüğü “ayrışma” kavramını büyük ölçüde reddetti. Ancak şimdi bu fikre destek giderek artıyor. İyi bağlantıları olan çeşitli yorumcular tarafından 8 Nisan’da internette yayınlanan, planlanan yanıtların kısa bir listesi, Çin’in fentanil konusunda Amerika ile tüm işbirliğini askıya almayı düşündüğünü gösteriyor. Bir başka fikir de Amerikan kümes hayvanlarının ve çoğunlukla Cumhuriyetçi eyaletlerden gelen soya fasulyesi ve sorgum gibi diğer tarım ürünlerinin ithalatının yasaklanması.

Çin, Sam Amca’nın hala ticaret fazlası verdiği Amerikan hizmetlerine de kısıtlamalar getirebilir. Bu, ülkede halen faaliyet gösteren Amerikan danışmanlık ve hukuk firmalarına yönelik kısıtlamaları da kapsayacaktır. Ayrıca Amerikan firmalarının sahip olduğu fikri mülkiyet haklarını da araştırabilir. Etkili bir blog yazarı, Çin’in “Ne Zha 2” adlı animasyon filmiyle elde ettiği başarının ve “Pamuk Prenses ”in Amerika’daki kötü performansının, Amerikan filmlerinin ithalatının azaltılmasını ya da tamamen yasaklanmasını haklı çıkarmaya yardımcı olabileceğini söyleyerek, bu fikri mülkiyetlerin tekel oluşturabileceğini ve aşırı kar getirebileceğini belirtiyor. Eğer “sonuna kadar savaşmak” yeni Amerikan tarifelerine uymak anlamına geliyorsa, Bay Xi’nin ayrıştırma elmasını ısırması gerekecektir.

Kaynak:The Economist