“Tam Yasak Değil, Savunma Hamlesi”
Çin, son haftalarda küresel tedarik zincirlerini sarsan nadir toprak elementleri ihracat kontrolleri konusunda tonunu yumuşatan yeni bir açıklama yaptı. Pekin yönetimi, alınan kararların “tam bir ihracat yasağı olmadığını” vurgularken, ABD’nin tarifeleri artırmaya devam etmesi halinde karşı önlemlerin süreceği mesajını verdi.
Çin Ne Dedi?
Çin Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:
✅ Son düzenleme ihracat yasağı değil, lisanslı kontrol sistemi
✅ Kurallara uygun başvurular onaylanacak
✅ Daha derin iş birliği ve diyaloga açık oldukları belirtildi
✅ Küresel tedarik zinciri istikrarının korunmak istendiği söylendi
✅ İhracat kontrollerinin “sınırlı etkisi” olacağı iddia edildi
✅ Bu adımların “gerekli savunma tedbiri” olduğu savunuldu
Açıklamada ayrıca, “Eğer ABD yeni tarife artışlarında ısrar ederse Çin karşı önlemleri artıracaktır” uyarısı yer aldı.
Küresel Arka Plan
Nadir toprak elementleri, savunma sanayii, yarı iletkenler, elektrikli araç motorları, füze sistemleri ve radar teknolojisi için kritik öneme sahip. Çin bu alanda:
- Küresel üretimin %70’ini
- Tedarik işleme kapasitesinin %90’ını
- Manyetik mıknatıs üretiminin %92’sini
kontrol ediyor. Bu yüzden Pekin’in attığı her adım küresel teknoloji rekabetini ve savunma dengelerini etkiliyor.
Neden Geri Adım Attı?
Çin’in ton düşürmesi üç ihtimale işaret ediyor:
| Olası Neden | Açıklama |
|---|---|
| Piyasa paniği büyüdü | ABD, AB ve Japonya alternatif tedarik arayışına girdi |
| Sermaye çıkışı baskısı | Kontrol korkusu Çin’e yönelik yatırım iştahını azalttı |
| Jeopolitik manevra | ABD ile ticaret ve teknoloji müzakerelerinde koz saklıyor |
Bu açıklama gerçek bir geri adım değil, taktiksel bir yumuşatma. Mesaj net:
“Kapıyı kapatmadık ama anahtar bizim elimizde.”
Çin hem küresel tedarik zincirlerini kontrol altında tutmak, hem de ABD’ye karşı jeoekonomik baskıyı artırmak istiyor.
Kritik soru şu: Bu hamle yeni bir ticaret savaşı mı yoksa enerji-metal endüstrilerinde “stratejik bağımsızlık” yarışının başlangıcı mı?
