Japonya Merkez Bankası (BOJ) Başkanı Kazuo Ueda, Mayıs ayında faiz artırımı olasılığını açık bırakarak, enflasyonda olası bir yükseliş riskine dikkat çekti ve “geride kalmamak” için adım atacaklarını belirtti.
İki gün süren para politikası toplantısının ardından konuşan Ueda, kurulun teminatsız gecelik faiz oranını %0,5 seviyesinde sabit tutma kararı aldığını açıkladı. Ancak, en büyük endişesinin küresel ekonomi ve özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın nisan ayında devreye almayı planladığı “karşılıklı tarifeler” olduğunu vurguladı.
“Trump tarifelerinin etkilerini ancak Nisan ayında görebileceğiz. Bu nedenle belirsizlikler devam ediyor,” diyen Ueda, ancak BOJ’un Mayıs toplantısına kadar durumu değerlendirme fırsatı bulacağını belirtti.
Piyasalar Faiz Artışı Olasılığını Değerlendiriyor
Nomura Securities Japonya faiz stratejisti Tomoaki Shishido, Mayıs toplantısında faiz artırım ihtimalinin %20 ila %30 arasında olduğunu söyledi. Shishido’ya göre, Ueda piyasaların nisan ayında faiz artışı olmayacağına dair kesin bir kanıya varmasını istemedi.
Öte yandan BOJ, toplantı sonrası yayımladığı politika açıklamasında, önceki metinlerden farklı olarak faiz artırımlarına devam edileceğine dair bir ifade kullanmadı. Bu durum, bazı ekonomistler tarafından 30 Nisan – 1 Mayıs’taki toplantıda faiz artışı olmayacağı şeklinde yorumlandı.
Japonya Merkez Bankası, Ocak ayındaki toplantısında “faiz oranlarını artırmaya ve parasal genişleme derecesini ayarlamaya devam edeceğini” belirtmişti. Ancak, Trump’ın 2 Nisan’da yürürlüğe girecek karşılıklı tarifeleri ve küresel ekonomide artan belirsizlikler, bankanın kararlarını zorlaştırıyor.
Trump Tarifeleri ve BOJ’un Para Politikası Üzerindeki Etkisi
ABD Başkanı Trump, Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata %25, Çin’den gelen ürünlere %20 ve tüm ülkelerden ithal edilen çelik ve alüminyuma %25 ek gümrük vergisi getirdi. Ayrıca, diğer ülkelere yönelik “karşılıklı tarifeler” tehdidinde bulunarak küresel ticaret savaşına yönelik endişeleri artırdı.
Daiwa Araştırma Enstitüsü kıdemli ekonomisti Shotaro Kugo’ya göre, Trump gerçekten de karşılıklı tarifeleri devreye alırsa, bunun küresel ekonomiye büyük bir olumsuz etkisi olacak. Bu senaryoda, BOJ’un yalnızca faiz artırımlarıyla değil, aynı zamanda geleneksel olmayan para politikalarına geri dönme ihtimaliyle de karşı karşıya kalabileceğini belirtti.
BOJ, politika açıklamasında ticaret savaşları ve küresel fiyat dalgalanmaları gibi “yüksek belirsizliklere” dikkat çekerek, dış gelişmelerin Japon ekonomisi üzerindeki risklerine vurgu yaptı.
Enflasyon Yükseliyor, Ücret Artışları BOJ’un Planlarını Güçlendiriyor
BOJ toplantısı, Japon işçi sendikaları ile işverenler arasındaki yıllık shunto maaş müzakereleri sürerken gerçekleşti. İlk verilere göre, sendikalar ortalama %5,46 oranında maaş artışı sağladı. Bu, son 34 yılın en yüksek zam oranı olarak kayıtlara geçti ve BOJ’un sürdürülebilir enflasyon yaratma çabalarını destekledi.
Ancak, uzun vadeli faiz oranlarının 16 yılın en yüksek seviyesine çıkması piyasada tedirginlik yarattı. Dai-ichi Life Research Institute baş ekonomisti Hideo Kumano, BOJ’un temkinli tutumunu koruyarak, tahvil getirilerindeki ani yükselişi önlemeye çalıştığını belirtti.
Ocak ayında Japonya’da manşet enflasyon %4 seviyesine çıkarak son iki yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Özellikle pirinç fiyatlarındaki artış, tüketicileri endişelendirirken, işlenmiş gıda ve restoran fiyatlarında da yükselişler gözlendi.
Japonya, on yıllardır süren deflasyonun ardından enflasyonist bir döneme girdi. Japon yeni, 2022’den bu yana dolar karşısında ciddi değer kaybetti. 2024’ün başında 160 seviyesine kadar gerileyen yen, şu sıralar 149 seviyesinde işlem görüyor. BOJ, 2022 ve 2024 yıllarında piyasaya müdahale ederek yenin değerini korumaya çalışmıştı.
Ekonomistler, BOJ’un bu yıl en az bir kez daha faiz artırmasını ve 30-31 Temmuz toplantısında faizi %0,75 seviyesine çıkarmasını bekliyor.
Ancak, BOJ’un nihai faiz oranını nereye kadar artıracağı konusunda görüş ayrılıkları bulunuyor. QUICK’in anketine göre, ekonomistlerin üçte biri BOJ’un faizi %1’e çıkaracağını öngörürken, diğer üçte biri %1,25 veya %1,5 seviyelerini bekliyor.
BOJ, faiz artırımlarını “politika normalleşmesi” olarak tanımlıyor ve hâlâ genişleyici bir politika izlediğini vurguluyor. Ancak, ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) bu yıl içinde en az iki faiz indirimi yapmaya hazırlanırken, BOJ’un faiz artırımları bu trendin tersine bir yön izliyor.
Öte yandan, küresel ticaret savaşları ve ABD’nin agresif tarifeleri, Japonya’nın ekonomik görünümünü daha da karmaşık hale getiriyor. Kanada ve Avrupa Birliği gibi ülkeler, ABD’ye karşı misilleme tedbirleri açıkladı. Bu gelişmeler, küresel ticarette keskin bir yavaşlama ve durgunluk endişelerini artırıyor.
