Avrupa Birliği (AB), Elon Musk’ın sahibi olduğu Starlink’in Ukrayna’daki internet hizmetlerini kesme ihtimaline karşı, kendi uydu ağını kurmayı planlıyor. Bu doğrultuda, Eutelsat, SES ve İspanyol uydu şirketi Hispasat gibi Avrupa merkezli uydu sağlayıcılarından Ukrayna’ya sunabilecekleri hizmetlerin bir envanterini hazırlamaları istendi.
Starlink Neden Öne Çıkıyor?
Starlink, yaklaşık 7.000 uydu ile dünyanın en büyük uydu operatörü konumunda ve ABD, Avrupa ve diğer bölgelerde geniş çaplı internet hizmetleri sunuyor. Düşük Dünya Yörüngesi’nde (LEO – Low Earth Orbit) yaklaşık 550 km yükseklikte faaliyet gösteren Starlink, düşük gecikme süresi (latency) ve yüksek hız avantajları sunuyor. Özellikle askeri kullanımda büyük bir rol oynuyor; Ukrayna ordusu, Starlink terminallerini dronlara takarak gerçek zamanlı video yayınıyla saldırıları yönlendiriyor.
Buna karşın, Avrupa’nın mevcut uydu sistemleri daha çok 36.000 km yükseklikteki “jeostatik yörünge” (GEO – Geostationary Orbit) uydularına dayanıyor. Bu sistemler daha geniş kapsama alanı sunsa da, gecikme süresi daha yüksek ve internet hızları daha düşük.
Avrupa’nın Alternatif Uydu Çözümü
Avrupa’nın olası alternatifi, farklı yörüngelerde çalışan uyduların bir kombinasyonuna dayanacak:
- LEO (Düşük Dünya Yörüngesi): Eutelsat’ın OneWeb projesi gibi düşük irtifa uyduları daha hızlı internet sağlayabilir ancak şu an için kapasitesi sınırlı. OneWeb’in yalnızca 630 uydusu bulunuyor.
- MEO (Orta Dünya Yörüngesi – Medium Earth Orbit): SES’in O3b mPower ağı gibi sistemler, Starlink’e kıyasla daha az uyduyla hizmet vermeyi hedefliyor.
- GEO (Jeostatik Yörünge): Hispasat’ın Spainsat NG I ve SES’in GovSat-1 gibi askeri ve hükümet iletişimi için kullanılan daha güvenli uydular mevcut.
Bu sistemlerin entegrasyonu ile Avrupa, Starlink kadar etkili olmasa da Ukrayna ve diğer savunma ihtiyaçları için alternatif bir internet altyapısı oluşturabilir.
Zorluklar ve Finansman Problemleri
Avrupa’nın uydu operatörleri Eutelsat ve SES, büyük borçlarla mücadele ediyor ve yeni uydu sistemlerine yatırım yapmakta zorlanıyor. Eutelsat’ın OneWeb’i satın almasıyla Starlink’e rakip olma hedefi bulunuyor, ancak mevcut teknolojisinin Starlink kadar gelişmiş olmadığı belirtiliyor.
AB’nin 10 milyar euro değerindeki Iris² projesi, 2030 yılı itibarıyla Avrupa’nın hükümetler arası güvenli iletişimini sağlayacak bir uydu ağı oluşturmayı hedefliyor. Ancak, bu sistemin hızlı bir şekilde devreye alınması zor görünüyor.
Özellikle uydu terminalleri büyük bir sorun oluşturuyor. Starlink, tüketici dostu ve uygun fiyatlı terminaller üretirken (500-600 dolar), OneWeb’in terminalleri çok daha pahalı (5.000-10.000 dolar) ve kurulumu daha karmaşık. Bu da Avrupa alternatifini daha maliyetli hale getiriyor.
Gelecek Perspektifi ve Amazon’un Yeni Hamlesi
Avrupa’nın yerel alternatif geliştirme planları devam ederken, Amazon’un Kuiper adlı LEO uydu ağı da devreye girmeye hazırlanıyor. Amazon’un girişimi, uydu internet pazarında fiyatları düşürebilir ve Avrupa operatörlerini daha da zorlayabilir.
Uzmanlara göre, Starlink’in geniş altyapısı, düşük maliyet avantajı ve SpaceX ile entegre dikey üretim modeli Avrupa’nın rekabet etmesini zorlaştırıyor. Ancak, Avrupa’nın kendi savunma ve iletişim altyapısını oluşturma ihtiyacı, yerel uydu projelerine yeni finansman kaynakları sağlayabilir.
Sonuç
Avrupa, Starlink’in tek alternatif olmaması için adımlar atmaya başladı ancak teknoloji, finansman ve ölçek açısından Starlink’e rakip olabilecek bir sistem geliştirmek uzun yıllar alabilir. Bu süreçte, Avrupa’nın odak noktası, farklı yörüngelerdeki uyduların entegrasyonu ile daha dayanıklı ve çok yönlü bir iletişim ağı kurmak olacak.
