- Fransa’nın kredi notu iki büyük kuruluş tarafından AA seviyesinden A+’ya indirildi, “güvenli Avrupa ekonomisi” algısı zedelendi.
- Kamu borcunun GSYH’ye oranı %121’e çıkabilir uyarısı verildi; not indiriminin gerekçesi siyasi istikrarsızlık ve bütçe disiplini kaybı oldu.
- Bu karar, Avrupa tahvil piyasalarında risk primini yukarı, Fransa’nın borçlanma maliyetlerini artırma riski taşıyor.
Küresel kredi derecelendirme kuruluşlarından peş peşe gelen not indirimleri Fransa’yı finansal baskı altına aldı. Fitch’in Eylül ayında başlattığı süreci geçen hafta S&P Global Ratings devam ettirdi. S&P, Fransa’nın uzun vadeli kredi notunu AA-’dan A+’ya düşürürken görünümü “durağan” olarak belirledi. Böylece Fransa, euro bölgesinin kredi notu en hızlı gerileyen büyük ekonomisi konumuna geldi.
S&P karar metninde, not indiriminin gerekçesi olarak yüksek bütçe açıkları, reformlarda yavaşlama ve politik belirsizlik gösterildi. Fransa’da siyasi sistemin parçalı hale gelmesi ve zayıf koalisyonların mali disiplini zora soktuğu vurgulandı. Açıklamada dikkat çeken ifade şuydu:
“Fransa’da bütçe konsolidasyonu yönünde politik kapasite zayıfladı.”
Borç yükü kırmızı alanda
Analizde kamu borcu ilgili çarpıcı bir uyarı yer aldı. S&P’ye göre Fransa’nın borç yükü önümüzdeki dönemde GSYH’nin %121’ine kadar tırmanabilir. Bu oran, borç krizine sürüklenen İtalya (%144) ve Yunanistan (%166) ile karşılaştırıldığında Fransa’yı Avrupa’nın riskli ülkeleri arasına yaklaştırıyor.
Ekonomik büyümenin zayıflaması, sosyal harcamaların artması ve enerji sübvansiyonlarının bütçeye yük bindirmesi, kamu maliyesini kırılgan hale getirmiş durumda. Not indirimi bu nedenle piyasalar tarafından “erken uyarı” sinyali olarak görüldü.
Piyasa etkisi
Kararın ardından Fransız devlet tahvili faizlerinde yukarı yönlü hareket gözlendi. Özellikle 10 yıllık tahvil faizlerinde risk primi belirgin şekilde arttı. Fransa gibi Avrupa finans sisteminde ağırlığı olan bir ülkenin borçlanma maliyetinin artması, euro bölgesi genelinde finansal koşulları da sıkılaştırabilir.
Bu nedenle analistler “Fransa sorunu sadece Fransa’nın sorunu değil, euro bölgesinin sorunu” uyarısında bulunuyor.
Bu not indirimi, yalnızca mali disiplin eleştirisi değil; aynı zamanda Avrupa Birliği’nin fiskal entegrasyon başarısızlığına yazılmış bir dipnot niteliğinde. Fransa’nın bütçe disiplini sağlayamadığı bir zeminde Avrupa Merkez Bankası’nın faiz indirimi sürecine girişi de kırılganlaşır. Çünkü risk primlerinin arttığı bir ortamda para politikasını gevşetmek tahvil piyasasında sorun yaratabilir.
Bu kararla birlikte üç gerçek netleşti:
- Avrupa’da yapısal borç sorunu büyüyor, bütçe dengeleri bozuluyor.
- “Güçlü Avrupa ekonomileri” algısı yeniden fiyatlanıyor.
- Fransa’nın finansman maliyeti yükselirse bu bankacılık sistemi ve euro varlıkları üzerinde baskı yaratır.
