BERLİN, 4 Mart (Reuters) – Almanya’nın bir sonraki hükümetini kurmaya hazırlanan partiler, ülkenin ordusunu güçlendirmek ve ekonomisini canlandırmak amacıyla 500 milyar euroluk bir altyapı fonu oluşturma ve borçlanma kurallarını yeniden düzenleme konusunda anlaşmaya vardı.
Geçtiğimiz ay yapılan genel seçimlerin ardından koalisyon kurmak için müzakereler yürüten Friedrich Merz liderliğindeki muhafazakârlar (CDU/CSU) ile Sosyal Demokratlar (SPD), tekliflerini gelecek hafta Alman parlamentosuna sunacak.
Trump faktörü ve Avrupa’nın savunma ihtiyacı
Almanya’nın muhtemel yeni şansölyesi Friedrich Merz, Donald Trump’ın Beyaz Saray’a geri dönmesinin ardından transatlantik ittifakın belirsizliğe sürüklenmesini fırsat bilerek Avrupa’nın kendi savunmasını güçlendirmesi gerektiğini vurguladı.
Trump’ın geçen hafta Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaşadığı sert anlaşmazlığın ardından askeri yardımları dondurması, ABD’nin Avrupa’dan uzaklaşabileceği ve Rusya ile bir anlaşma yaparak savaşı sonlandırabileceği endişelerini artırdı.
Ekonomistler ve yatırımcılar, Almanya’nın 2008 küresel mali krizinden sonra anayasaya eklenen ve devlet borçlanmasını sınırlayan “borç freni” kurallarını reforme etmesi gerektiğini uzun süredir savunuyordu. Bu reformun, son iki yıldır küçülen Avrupa’nın en büyük ekonomisini desteklemek için yatırım yapılmasını sağlayacağı belirtiliyor.
Savunma harcamaları borç freninden muaf tutulacak
Merz, savunma harcamalarının ekonomik üretimin %1’ini aşan kısmının borç freni kapsamı dışında tutulmasını öngören anayasa değişikliği teklifini CDU/CSU ve SPD’nin önümüzdeki hafta Federal Meclis’e sunacağını açıkladı.
Ayrıca, borç frenini kalıcı olarak modernize etmek için bir uzman komisyonu kurulacak. Borç freninin değiştirilmesi ve özel bir fon oluşturulması, mecliste üçte iki çoğunluk gerektiriyor.
CDU/CSU ve SPD, bu değişiklikleri seçimden önceki mevcut parlamento döneminde hızla yasalaştırmak istiyor. Çünkü geçen ay yapılan seçimlerde aşırı sağcı ve aşırı solcu partiler önemli oy kazanarak yeni parlamentoda engelleyici bir azınlık oluşturdu.
Yeşiller partisi kararı bekliyor
Borç freni reformunun geçmesi için gereken çoğunluğun sağlanması açısından Yeşiller Partisi’nin desteği kritik önem taşıyor. Ancak Yeşiller, teklifleri inceleyeceklerini belirterek henüz kesin bir taahhütte bulunmadı.
IMK Enstitüsü’nden Sebastian Dullien, “Eğer bu planlar hayata geçirilirse, Almanya’nın ekonomik durgunluğu hızla sona erebilir. Yalnızca gerekli yatırımlar yapılacağı için değil, aynı zamanda genel ekonomik hava da değişeceği için” değerlendirmesinde bulundu.
Piyasalarda olumlu tepki
Habere piyasalar hızlı tepki verdi. Euro üç ayın en yüksek seviyesine çıkarken, Alman devlet tahvilleri sert düşüş yaşadı. Avrupa’daki savunma harcamalarının artacağı beklentisiyle, Alman savunma sanayii şirketlerinin hisseleri yükseldi.
Frankfurt borsasında işlem gören Rheinmetall, Hensoldt ve Renk şirketlerinin hisseleri haberin ardından %1,5 ile %5,2 arasında değer kazandı.
Deutsche Bank Research baş ekonomisti Robin Winkler, “Bu, Almanya’nın savaş sonrası tarihindeki en büyük paradigma değişimlerinden biri. Eğer planlar uygulanabilirse, 2026 büyüme tahminimiz olan %1’in üzerine çıkılması için önemli bir yukarı yönlü risk söz konusu” dedi.
Ukrayna’ya ek destek gündemde
Merz, Çarşamba günü görevi devretmeye hazırlanan Şansölye Olaf Scholz ile Ukrayna’ya ek yardım konusunu görüşeceğini ve 3 milyar eurodan fazla bir yardım paketinin masada olduğunu belirtti.
SPD lideri Lars Klingbeil ise Almanya’nın altyapı yatırımlarına ihtiyacı olduğunu vurgulayarak, “Ülkemiz adeta aşınma ve yıpranma sürecinde. O yüzden yatırım yapmak, hem de büyük çapta yatırım yapmak çok önemli. Gelecekteki hükümet, ülkemizin daha fazla gerilemesine izin vermemeli” dedi.
ABD’nin baskısı ve Avrupa’daki değişim
ABD, uzun süredir Almanya’nın savunma harcamalarını artırması ve Soğuk Savaş’tan bu yana ihmal edilen ordusunu modernize etmesi gerektiği yönünde baskı yapıyordu.
ING Küresel Makro Bölüm Başkanı Carsten Brzeski, “Avrupa tarihi değişimlerin ortasında. Son günlerde yaşanan gelişmeler, Almanya’nın yeni hükümetini tarihi bir karar almaya itti. Bu mali paket, sonunda Almanya için daha iyi yılların başlangıcı olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
