Trump’ın Baskısı, Netanyahu’nun Gazze Israrı ve Piyasaların Hesabı
Gazze’ye dair savaş sonrası planlar ve askeri operasyonlar sahada insani bir kriz yaratırken, perde arkasında ABD Başkanı Donald Trump’ın baskısı İsrail’in stratejisini belirgin şekilde şekillendiriyor. Washington Post’un ortaya çıkardığı 38 sayfalık “GREAT Trust” planı, Gazze’nin ABD kontrolünde en az on yıl yeniden yapılandırılmasını, nüfusun geçici göç ettirilmesini ve bölgenin turizm–sanayi üssüne dönüştürülmesini öngörüyor. Aynı zamanda İsrail basını, Netanyahu’nun Gazze’yi işgal etme konusundaki ısrarının arkasında Trump’ın doğrudan baskısının bulunduğunu aktarıyor.
Trump’ın Baskısı ve Netanyahu’nun Çıkmazı
Trump, Hamas’ın neden hızlıca yenilgiye uğratılmadığını sorgularken, Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un, Gazze’nin yıl sonuna kadar işgal edileceğini savunduğu öne sürülüyor. Ancak İsrailli generaller, Hamas’ın teslim olma ihtimalinin düşük olduğunu, Trump’ın Gazze’deki yıkım görüntülerini görmesi halinde desteğini kesebileceğini belirtiyor. Bu tablo Netanyahu’yu iki yönlü sıkıştırıyor: İçeride siyasi meşruiyetini koruma ihtiyacı, dışarıda ise Washington’un hız baskısı.
İnsani Kriz ve Küresel Tepkiler
- Gazze’de 2,1 milyonluk nüfusun yarısı açlık sınırında, 514 bin kişi kıtlık koşullarında yaşıyor.
- BM verilerine göre GHF’nin çalışmaya başladığı mayıs ayından bu yana 1.000’den fazla kişi yardım sırasında hayatını kaybetti.
- İsrail’in bölgeyi “tehlikeli savaş alanı” ilan etmesi, yardımların girişini zorlaştırıyor.
Bu tablo, insani kriz üzerinden İsrail’in uluslararası imajını baskı altına alırken, ABD’nin sahaya doğrudan müdahil olduğu algısını da güçlendiriyor.
Piyasa Etkileri: Enerji, Risk ve Sermaye Akışları
- Enerji fiyatları: Gazze ve Kızıldeniz hattında tırmanan gerilim, tanker rotalarını riskli hale getiriyor. Brent petrol fiyatı jeopolitik primle yukarı yönlü baskı altında kalabilir.
- Altın ve güvenli liman varlıkları: 60 binden fazla can kaybı ve artan savaş riskinin devam etmesi, altına yönelimi hızlandırıyor. Küresel yatırımcılar güvenli liman talebini artırırken, ABD tahvillerine talep artışı da muhtemel.
- Bölgesel para birimleri: Şekel üzerindeki baskı artıyor. İsrail ekonomisinin uzun süreli askeri harcama yükü, mali dengeleri bozabilir.
- Küresel enflasyon riski: Gıda yardımındaki kesintiler ve lojistik maliyetler, küresel gıda fiyatlarını yukarı çekebilir. Bu da özellikle Avrupa’da stagflasyon riskini yeniden gündeme taşıyor.
Sonuç
Gazze’deki askeri denklem, yalnızca Netanyahu’nun siyasi geleceği ya da Trump’ın sabırsızlığıyla sınırlı değil. Bu kriz, küresel enerji piyasalarından yatırımcı davranışına kadar geniş bir alanda etkilerini gösteriyor. Eğer ABD’nin “Ortadoğu’nun Rivierası” hayali insani bedeller üzerinden kurgulanırsa, bölgedeki istikrarsızlık daha da derinleşebilir.
Kısacası, Gazze’deki savaş, yalnızca bir askeri çatışma değil; aynı zamanda piyasaların risk primini yükselten, enerji ve gıda zincirlerini zorlayan, Washington–Tel Aviv hattında stratejik hesapları yeniden şekillendiren bir denklem.
