Avrupa Birliği (AB), çiftçilerini korumak ve gıda güvenliğini artırmak adına, AB’de yasaklı pestisitler (tarım ilaçları) kullanılarak üretilen gıda ürünlerinin ithalatına kısıtlamalar getirmeye hazırlanıyor. Bu yeni plan, gümrük vergileri ve ticari sınırlamalarla bazı Amerikan ürünlerini hedef alabilecek. Böylece, ABD’nin eski Başkanı Donald Trump’ın öne sürdüğü “karşılıklı” (reciprocal) ticaret politikasına benzer bir yaklaşım izlemesi dikkati çekiyor.
Hangi Ürünler Etkilenecek?
AB Komisyonu, yasa dışı pestisit kullanımı tespit edilen tarımsal ürünleri kısıtlamak istiyor. İlk aşamada, ABD menşeli soya fasulyesi gibi ürünler mercek altına alınabilir. Çünkü bu ürünlerde AB’de yasaklanmış maddelerin kullanıldığına dair endişeler bulunuyor. Avrupalı üreticiler ise “AB içinde yasak olan pestisitler, ithal ürünlerde de yasaklanmalı” görüşünü savunuyor.
‘Bilim Temelli’ ve ‘Ayırım Yapmayan’ Kriterler
AB’nin bu hamleyi, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kuralları çerçevesinde “bilimsel gerekçelere dayalı” ve “ayrımcılık gözetmeyen” şekilde yapmak zorunda olduğu belirtiliyor. Yine de Fransa gibi bazı AB üyeleri, “yurt içi üreticilerin uyması gereken kurallara ithalatçı firmaların da uymasını” talep ediyor. Bu tutum, “karşılıklılık” prensibine dayandırılıyor ve AB içindeki çiftçilerin rekabet gücünü korumayı amaçlıyor.
Yeni Yol Haritası ve Pesticit Tartışmaları
Bu plan, AB Tarım Komiseri tarafından hazırlanan “Tarım Vizyonu Yol Haritası” kapsamında ele alınıyor. AB yetkilileri, “en tehlikeli” pestisitleri hedefleyen, rekabeti olumsuz etkilemeyecek ve uluslararası kurallara uyacak bir model üzerinde çalıştıklarını vurguluyor. Örneğin, paraquat gibi AB’de yasak olan kimi tarım ilaçları, ABD’de hâlâ kullanılabiliyor.
Çevre ve insan sağlığı alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, ithal ürünlerde sıkça rastlanan yasaklı maddelere dikkat çekiyor. Özellikle çay, kahve, mango ve avokado gibi ürünlerde bu tür maddelerin tespit edildiğini savunuyorlar. AB Komisyonu ise “çok fazla ürünü kapı dışarı bırakmama” kaygısını da göz önünde tutarak, kısıtlamaları “en zararlı maddelerle sınırlı” tutmayı planlıyor.
ABD’de Tepki ve Trump’ın ‘Tarife’ Eleştirisi
ABD’nin eski başkanı Donald Trump, AB’nin ithalat kısıtlamaları ve standartlarına karşı “ABD ürünlerine kısıtlama getiren herkes benzer yaptırımlarla karşı karşıya kalacak” tehdidinde bulunmuştu. Öte yandan, Avrupa Komisyonu, “bilimsel temelli” bir yaklaşımla hareket edeceğini, aksi takdirde DTÖ kurallarına aykırı davranmış olacağını belirtiyor.
Hayvan Refahı ve Diğer Standartlar
Tarım ürünlerinin yanı sıra, hayvan refahı gibi konularda da AB’nin yeni ticaret anlaşmalarına daha yüksek standartlar getirmesi bekleniyor. Özellikle kümes hayvanları ve büyükbaş hayvanların yetiştiriciliğinde hijyen, barınma koşulları ve hayvan hakları gibi kriterlerin, gelecekteki ticaret sözleşmelerinde ön plana çıkacağı belirtiliyor.
Sonuç: AB, Çiftçisini Korurken Ticari Gerginliği Tırmandırabilir
AB’nin bu yeni planı, blok içindeki çiftçileri korumayı ve tüketici sağlığını gözetmeyi amaçlıyor. Ancak bu girişim, ABD başta olmak üzere uluslararası ticaret ortaklarıyla gerginliği artırabilir. Özellikle soya fasulyesi, çay, kahve gibi ABD ve bazı diğer ülkelerin ihracat kalemlerinde kısıtlama gelmesi ihtimali, ticaret müzakerelerini zorlaştırabilir. Yine de AB kanadı, “tehlikeli pestisitlere” dayalı üretimi engellemeyi hedeflediklerini, bunun “korumacılık” değil “kamu sağlığı ve çevre koruması” meselesi olduğunu savunuyor. (Kaynak)
