• Washington, gümüş ve bakırı “kritik mineraller” kategorisine ekleyerek teknoloji ve savunma sektörlerine doğrudan etki edecek yeni bir stratejik adım attı.
• Hamle, Çin’e bağımlılığı azaltmayı ve ABD’nin tedarik zincirinde kendi kendine yeterlilik hedefine yaklaşmayı amaçlıyor.
• Bu iki metal artık yalnızca emtia değil, ulusal güvenlik stratejisinin bir parçası — gelecekte gümrük tarifeleri ve devlet teşviklerinde öncelik kazanacaklar.
ABD yönetimi, uzun süredir beklenen bir adımla bakır (copper) ve gümüşü (silver) ülkenin “kritik mineraller” listesine dahil etti. İçişleri Bakanlığı’nın yayımladığı karar, önümüzdeki dönemde bu metallere uygulanacak ticaret, yatırım ve teşvik politikalarının değişeceğine işaret ediyor.
2025’in Kritik Mineral Nihai Listesi
Stratejik Sinyal: Emtia Değil, Güvenlik Unsuru
Financial Times’ın haberine göre Washington, bu kararla yalnızca ekonomik bir düzenleme yapmıyor; aynı zamanda jeopolitik bir mesaj veriyor. Gümüş ve bakır artık ABD’nin ulusal güvenlik stratejisinin temel girdileri arasında sayılıyor.
Beyaz Saray, özellikle enerji dönüşümü, savunma teknolojileri ve yapay zekâ tabanlı üretim altyapısında bu metallere olan talebin hızla artacağını öngörüyor.
ABD, halihazırda kullandığı gümüşün yaklaşık %65’ini ithal ediyor. Bu ithalatın büyük kısmı Meksika, Kanada ve Şili gibi ülkelerden geliyor. Bakır tarafında ise üretim artışı sınırlı, ithalat bağımlılığı son yıllarda %40 seviyesine ulaştı.
Uzmanlara göre, bu oranlar ülkenin tedarik zinciri açısından “kırılgan” bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor.
Çin Bağımlılığına Karşı “Mineral Milliyetçiliği”
Washington’un bu hamlesi, Çin’in son yıllarda hızla büyüyen nadir toprak elementleri ve enerji metali hakimiyetine karşı bir yanıt olarak görülüyor.
Çin bugün küresel bakır rafinasyon kapasitesinin yaklaşık %45’ini kontrol ediyor; gümüş üretiminde ise ilk üç ülke arasında yer alıyor. ABD’nin kendi tedarik zincirini çeşitlendirme çabaları, son dönemde Kanada, Avustralya ve Şili ile yapılan yeni maden anlaşmalarıyla destekleniyor.
Yeni listeye giren mineraller, gelecekte ABD’nin uygulayacağı gümrük vergisi ve yatırım teşviklerinde özel koruma kapsamına alınabilecek.
Bu durum, yalnızca madencilik devlerini değil, elektrikli araç üreticileri, batarya şirketleri ve savunma sanayii devlerini de doğrudan etkileyecek.
Piyasalar ve Yatırımcılar Ne Bekliyor?
Wall Street analistlerine göre, gümüş ve bakırın “kritik” statüye alınması fiyat dinamiklerinde kalıcı bir yukarı yönlü eğilim yaratabilir.
Bakır fiyatları 2025’in ikinci yarısında yeniden ton başına 10 bin dolar eşiğine yaklaşırken, gümüş spot fiyatı ons başına 30 dolar bandında tutunuyor.
Morgan Stanley analistleri, “Bu karar, arzın daha stratejik bir şekilde yönetilmesine yol açacak. Ancak kısa vadede fiyat oynaklığı artabilir” yorumunu yapıyor.
Madencilik sektöründe ise özellikle Freeport-McMoRan, Southern Copper, Coeur Mining ve Hecla Mining gibi şirketlerin hisseleri karardan olumlu etkilenebilir.
Enerji Dönüşümü ve “Metal Çağı”
ABD’nin bu kararı, aynı zamanda “enerji dönüşümü” sürecinde kritik bir dönemece işaret ediyor.
Küresel elektrikli araç üretiminde kullanılan bataryalarda litiyum ve nikel kadar önemli hale gelen bakır, enerji verimliliği ve altyapı yenilemelerinde de kilit rol oynuyor.
Gümüş ise hem güneş paneli üretiminde hem de elektronik sistemlerdeki yüksek iletkenliği nedeniyle yeşil enerji teknolojilerinin omurgasını oluşturuyor.
ABD’nin attığı bu adım, artık klasik bir emtia stratejisinden öte, 21. yüzyılın yeni jeoekonomik düzeninin “metal tabanlı güç” tanımını şekillendiriyor.
Bu tablo, yalnızca piyasalarda değil, diplomatik ilişkilerde de yeni bir dönemin habercisi olabilir.
Sonuç:
Washington, bakır ve gümüşü “kritik” ilan ederek yalnızca yeni bir liste yayımlamadı; küresel sanayi savaşlarında yeni bir cephe açtı.
Bu karar, ABD-Çin rekabetinde enerji, veri ve minerallerin kesiştiği stratejik bir ekseni güçlendiriyor.
Önümüzdeki dönemde bu iki metalin fiyatı kadar, jeopolitik ağırlığı da belirleyici olacak.
