AB, Kiev’e Acil Silah Sevkiyatını İçeren Yeni Savunma Kredisi Duyurdu
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’e Rusya ile ateşkes konusunda hızlı bir takvim kabul etmesi için baskı yaparken, Washington yönetimi Kiev’e yönelik askeri yardımları askıya aldı.
Trump’ın kararı, Moskova’nın üç yıl önce Ukrayna’ya yönelik tam kapsamlı işgalinden bu yana süregelen ABD askeri desteğini, silah tedariki de dahil olmak üzere, durdurmuş oldu. Bu hamle, Trump ve Zelenskiy arasındaki gerilimin arttığı bir dönemde geldi.
Beyaz Saray’dan bir yetkili, “Başkan, barışa odaklandığını açıkça belirtti. Ortaklarımızın da bu hedefe bağlı kalmasını istiyoruz. Bu nedenle yardımımızı duraklatıyor ve bir çözüm sağlamaya ne kadar katkıda bulunduğunu gözden geçiriyoruz.” ifadelerini kullandı.
Karar, Trump’ın Oval Ofis’teki sert tartışmanın ardından Zelenskiy’ye yönelik eleştirilerini sosyal medya ve basın toplantıları aracılığıyla yinelediği bir dönemde geldi. Trump, Zelenskiy’nin ABD’nin desteğine daha fazla minnettarlık göstermesi gerektiğini belirterek, Ukrayna liderinin Moskova ile anlaşma sağlayamaması durumunda görevde kalamayabileceğini ima etti.
Avrupa Savunma Hisselerinde Yükseliş
ABD’nin Ukrayna’ya askeri yardımını askıya alma kararı, Avrupa’da savunma sektöründeki hisselerin yükselmesine neden oldu. Almanya merkezli Rheinmetall hisseleri %5 artarken, İngiltere’nin BAE Systems şirketi %2,5 değer kazandı. Fransa merkezli Thales’in hisseleri ise %10 yükseldi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, kararın daha geniş kapsamlı bir diplomatik çabanın parçası olduğunu belirterek, “Rusları müzakere masasına getirmek istiyoruz. Barışın mümkün olup olmadığını görmek istiyoruz.” dedi.
Batılı yetkililere göre, Ukrayna’nın askeri malzemelerinin üçte biri ABD’den sağlanıyor. ABD, özellikle hava savunma füzeleri ve uzun menzilli hassas vuruş kabiliyetleri gibi Ukrayna’nın savunmasında kritik öneme sahip silah sistemlerini temin ediyor. Ayrıca ABD, Ukrayna’ya istihbarat desteği ve silah sevkiyatında kullanılan ağır hava taşımacılığı konusunda da lider konumunda bulunuyor. Ancak askıya alınan yardımın, bu lojistik ve istihbarat desteğini nasıl etkileyeceği konusunda net bir açıklama yapılmadı.
AB’den Ukrayna’ya Yeni Savunma Kredisi
Trump’ın kararı, Avrupa’da Kiev’e yönelik askeri desteğin artırılması yönünde yeni adımlar atılmasına neden oldu. Avrupa Birliği, Ukrayna için 150 milyar euroluk bir savunma kredisi paketi önerdi. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bu fonun “Ukrayna’ya acil askeri ekipman sağlanmasını kolaylaştıracağını” ifade etti.
Ukrayna Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Oleksandr Merezhko, ABD’nin askeri yardımı durdurma kararını “inanılmaz” olarak nitelendirerek, “Askeri yardımı kesmek fazla ileri gitmek olur.” dedi.
Washington merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü, Trump’ın kararının Ukrayna’daki barış sürecini baltalayacağını belirterek, “Rusya, ABD’nin Ukrayna’ya yardımı kesmesini toprak kazanımlarını artırmak ve Avrupa desteğini zayıflatmak için bir fırsat olarak görecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
Trump’ın hamlesi, Avrupa’da yoğun diplomatik temasların yaşandığı bir dönemde geldi. İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ın ev sahipliğinde bir zirve düzenlenirken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Ukrayna lehine daha iyi koşullar sağlayabilecek bir ateşkes planı önerdi.
İngiltere Başbakan Yardımcısı Angela Rayner, kararın “çok ciddi bir an” olduğunu belirterek ülkesinin Ukrayna’ya desteğini sürdüreceğini vurguladı.
ABD’de Karara Tepkiler
Trump’ın Ukrayna’ya yönelik askeri yardımı askıya alma kararı, iç politikada da yankı uyandırdı. Demokrat Partili Pennsylvania Milletvekili Brendan Boyle, “Donald Trump’ın Ukrayna’ya yapılan yardımı tek taraflı olarak durdurma kararı pervasız, savunulamaz ve ulusal güvenliğimiz için doğrudan bir tehdittir.” dedi.
Öte yandan, Trump yönetimi Ukrayna ile kritik minerallere erişim sağlayacak bir anlaşma üzerinde çalışıyor. Ancak bu anlaşmanın, Oval Ofis’teki gergin görüşme sonrası ertelendiği belirtiliyor.
Trump’ın müttefiklerinden, Cumhuriyetçi Milletvekili Brian Fitzpatrick, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin Özel Kalem Müdürü Andriy Yermak ile görüştüğünü ve anlaşmanın yakında imzalanacağını belirtti. Fitzpatrick, “Bu anlaşma kısa sürede imzalanacak ve ABD ile Ukrayna arasında güçlü bir uzun vadeli ekonomik ortaklık kurulacak. Bu ortaklık, güvenlik yardımına da doğal olarak yol açacaktır.” ifadelerini kullandı. (Kaynak)
