ABD yönetimi, Çin’e yönelik teknoloji ihracatını daha da sıkılaştırarak, uçak motoru parçaları ve yarı iletken tasarım yazılımlarının satışını askıya aldı. Bu adım, Çin’in kritik mineraller ihracatına getirdiği kısıtlamalara karşılık olarak değerlendiriliyor.
Uçak Motoru Teknolojisine Kısıtlama
ABD Ticaret Bakanlığı, Çin’in devlet destekli uçak üreticisi COMAC’a yönelik bazı teknoloji ihracatlarını durdurdu. Bu karar, COMAC’ın C919 yolcu uçağı için gerekli olan LEAP-1C motorları gibi önemli bileşenleri etkiliyor. Bu motorlar, General Electric ve Fransız Safran şirketlerinin ortak girişimiyle üretiliyor. COMAC, 2023’te hizmete giren C919 modeliyle Çin’in Boeing ve Airbus’a alternatif olma hedefini taşıyor. Ancak, bu kısıtlamalar, uçağın üretiminde kullanılan yabancı teknolojilere olan bağımlılığı gözler önüne seriyor.
Yarı İletken Yazılımlarına Yönelik Kısıtlamalar
ABD, Synopsys, Cadence ve Siemens EDA gibi önde gelen yarı iletken tasarım yazılımı sağlayıcılarına, Çinli müşterilere satış yapmamaları talimatını verdi. Bu şirketler, Çin’in elektronik tasarım otomasyonu (EDA) pazarının yaklaşık %80’ini kontrol ediyor. Bu yazılımlar, yapay zeka, akıllı telefonlar ve askeri ekipmanlar gibi ileri teknoloji ürünlerinin geliştirilmesinde kritik öneme sahip. Alınan kararın ardından, Cadence ve Synopsys’in hisse değerlerinde yaklaşık %10’luk bir düşüş yaşandı.
Ticaret Görüşmeleri Tehlikede
Bu yeni kısıtlamalar, ABD ile Çin arasında geçtiğimiz ay Cenevre’de varılan geçici gümrük tarifesi indirim anlaşmasını riske atabilir. Anlaşma kapsamında, ABD Çin ürünlerine uyguladığı tarifeleri %145’ten %30’a, Çin ise ABD ürünlerine uyguladığı tarifeleri %125’ten %10’a düşürmüştü. Ancak, bu yeni ihracat kısıtlamaları, taraflar arasında yeniden gerilime yol açabilir.
Çin’den Tepki
Çin’in Washington Büyükelçiliği, ABD’nin bu adımını “ulusal güvenlik kavramının aşırı genişletilmesi ve ekonomik baskı” olarak nitelendirdi. Çinli yetkililer, ABD’nin bu tür kısıtlamalarının Çinli şirketlerin yasal haklarını ihlal ettiğini ve uluslararası ticaret kurallarına aykırı olduğunu savunuyor.
Sektörel Etkiler ve Gelecek Beklentileri
Uzmanlar, ABD’nin bu kısıtlamalarının kısa vadede Çin’in teknoloji gelişimini yavaşlatabileceğini, ancak uzun vadede Çin’in yerli üretim kapasitesini artırma çabalarını hızlandırabileceğini belirtiyor. Özellikle Huawei ve SMIC gibi şirketler, ABD’nin kısıtlamalarına karşı alternatif çözümler geliştirmeye odaklanmış durumda. Bu durum, küresel teknoloji tedarik zincirlerinde yeniden yapılanmalara ve yeni ittifaklara yol açabilir.
