AB–ABD Anlaşması Bölüyor: Birlikte İmza, Ayrı Tepki
Macaristan Başbakanı Viktor Orban“Trump Leyen’i kahvaltıda yedi” çıkışı diplomatik nezaketi aştı, Berlin ise ‘acı verici uzlaşı’ diyor
Avrupa Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri arasında imzalanan yeni ticaret anlaşması, siyasi liderlerden sektörel birliklere kadar geniş bir yelpazede farklı tonlarda yorumlara neden oldu. Anlaşma kapsamında AB, ABD ürünlerinde %15’e varan gümrük tarifelerini kabul ederken, Amerikan endüstriyel ve otomotiv standartlarının Avrupa’da resmen geçerli olması da dikkat çekiyor.
Anlaşmaya verilen tepkiler, transatlantik ilişkilerin yeni bir dengeye mi oturduğu yoksa eski uyumun dağılıp dağılmadığı sorusunu gündeme taşıyor.
FRANSA: “AVRUPA TRUMP’A BOYUN EĞDİ”
Fransa Başbakanı François Bayrou, anlaşmayı ağır ifadelerle eleştirdi:
“Bu Avrupa için kara bir gün. Anlaşma, Avrupa’nın Trump’a boyun eğdiğinin açık göstergesidir.”
ALMANYA: “RAHATLAMA İSTERDİK AMA ÇIKARLARIMIZI KORUDUK”
Almanya Başbakanı Mert temkinli bir iyimserlikle yaklaştı:
“Transatlantik ticarette daha fazla rahatlama görmek istesem de temel çıkarlarımızı koruyabildik.”
Alman sanayi örgütleri ise daha temkinli:
“Kasırga bekleyen herkes fırtınayı minnetle karşılar” diyen Alman Kimya Endüstrisi Birliği, tarifelerin hâlâ çok yüksek olduğunu belirtiyor.
Alman Dış Ticaret Birliği ise anlaşmayı “acı verici bir uzlaşma” olarak tanımlıyor ve şunu vurguluyor:
“Bu anlaşma büyümeye, refaha ve istihdama mal olacak.”
İTALYA: “YÜZDE 15 TARİFEYİ OLUMLU GÖRÜYORUZ”
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, anlaşmayı destekleyen liderlerden. Özellikle %15 seviyesindeki tarifeleri makul ve sürdürülebilir bulduğunu belirtti.
MACARİSTAN: “TRUMP LEYEN’İ KAHVALTIDA YEDİ”
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, sert ve alışılmadık bir çıkışla anlaşmaya tepkisini gösterdi:
“Trump, Leyen’i aşağıladı. Leyen, Trump için tüy siklet bir politikacı. Buna anlaşma denmez. Trump Leyen’i kahvaltıda yedi.”
Orban’ın bu sözleri, anlaşmanın Avrupa içi güç dengelerinde siyasi kırılmalara yol açabileceğine işaret ediyor.
AVRUPA PARLAMENTOSU VE FİNLANDİYA: “UYUMSUZ VE TATMİN EDİCİ DEĞİL”
Avrupa Parlamentosu Uluslararası Ticaret Komitesi Başkanı anlaşmadan duyduğu rahatsızlığı net şekilde ifade etti:
“Anlaşma ne tatmin edici ne de Avrupa’nın temel çıkarlarıyla uyumlu.”
Finlandiya hükümeti ise daha doğrudan bir değerlendirme yaptı:
“Kutlanacak hiçbir şey yok. Tarifeler yüksek kaldı.”
AMERİKA’DAN ZAFER VURGUSU
ABD Ticaret Bakanı Lutnick, anlaşmayı bir “zafer” olarak duyurdu:
“Trump, 20 trilyon dolarlık Avrupa pazarı kapılarını Amerika’ya açtı. Artık Avrupalılar, Amerikan otomotiv ve sanayi standartlarını tamamen kabul ediyor.”
1 Ağustos’ta tarifelerin yürürlüğe gireceğini belirten Lutnck, herhangi bir ertelemenin olmayacağını da vurguladı.
Bsekonomi Notu:
Bu anlaşma, sadece ticaret dengeleriyle değil, egemenlik ve küresel nüfuz mücadelesi açısından da okunmalıdır.
AB tarafında liderler arası söylem uçurumu, bu anlaşmanın sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi bir meydan okuma olarak algılandığını gösteriyor.
Fransa ve Macaristan’ın sert çıkışları, Avrupa’nın kendi içindeki “Amerikan etkisine karşı direnç” eksenini güçlendiriyor. Buna karşın Almanya ve İtalya gibi büyük ekonomilerin pragmatik yaklaşımı, birliğin çıkar temelli bölündüğünü işaret ediyor.
Trump’ın agresif ekonomik stratejisinin karşısında, Avrupa’nın ortak refleks geliştirmekte zorlandığı görülüyor. Bu durum, önümüzdeki dönemde AB içinde ekonomik bütünleşmeyi zorlaştırabilir, yeni jeoekonomik bloklaşmaları tetikleyebilir.
Sonuç: Bu anlaşma “ticaretin ötesinde bir satranç hamlesidir.” Avrupa’nın kendi iç bütünlüğü ve ABD ile kurumsal bağı yeniden tartışılacaktır.
