Ukrayna, 2 Haziran 2025’te İstanbul’da gerçekleştirilecek barış görüşmelerinde Rusya’ya kapsamlı bir barış planı sunmayı planlıyor. Reuters tarafından incelenen belgeye göre, bu plan savaşın sona erdirilmesi ve kalıcı bir barışın sağlanması amacıyla bir dizi önlem ve ilkeyi içeriyor.
Ukrayna’nın Barış Planının Temel Unsurları
1. Tam ve Koşulsuz Ateşkes
Ukrayna, kara, hava ve deniz dahil olmak üzere tüm cephelerde en az 30 gün sürecek tam ve koşulsuz bir ateşkes öneriyor. Bu ateşkesin, ABD liderliğinde ve üçüncü ülkelerin desteğiyle uluslararası gözlemciler tarafından denetlenmesi planlanıyor. Ateşkes süresi, her 30 günde bir uzatılabilir.
2. Güven Artırıcı Önlemler
İstanbul görüşmelerinin ardından, tüm savaş esirlerinin “herkes için herkes” ilkesiyle değişimi ve Rusya tarafından alıkonulan tüm sivil rehinelerin serbest bırakılması hedefleniyor. Ayrıca, Rusya tarafından kaçırılan ve Rus kontrolündeki bölgelere götürülen Ukraynalı çocukların koşulsuz olarak iadesi talep ediliyor.
3. Egemenlik ve Güvenlik Garantileri
Ukrayna, tarafsızlık dayatmalarını reddederek Avrupa-Atlantik topluluğunun bir parçası olma ve AB üyeliği yolunda ilerleme hakkını saklı tutuyor. NATO üyeliği, İttifak içindeki uzlaşıya bağlı olacak. Ukrayna’nın silahlı kuvvetlerinin büyüklüğü, konuşlandırılması veya yabancı dost birliklerin Ukrayna topraklarında bulunması konusunda herhangi bir kısıtlama kabul edilmiyor.
4. Toprak Bütünlüğü ve Müzakere Çizgisi
Ukrayna, Rusya’nın 2014’ten bu yana elde ettiği toprak kazanımlarını tanımıyor. Mevcut cephe hattı, toprak meselelerinin müzakere edilmesi için başlangıç noktası olarak kabul ediliyor. Toprakla ilgili konular, tam ve koşulsuz bir ateşkes sağlandıktan sonra ele alınacak.
5. Yaptırımlar ve Tazminatlar
Rusya’ya uygulanan bazı yaptırımların kademeli olarak kaldırılması mümkün olabilir, ancak bu süreçte yeniden yaptırım uygulama mekanizması (snapback) devrede olacak. Dondurulmuş Rus devlet varlıkları, Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılacak veya tazminatlar ödenene kadar dondurulmuş olarak kalacak.
6. Liderler Zirvesi ve Nihai Anlaşma
Ukrayna, Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında bir liderler zirvesi düzenlenmesini öneriyor. Bu zirvede, düşmanlıkların kalıcı olarak sona erdirilmesi, güvenlik garantileri, toprak meseleleri, ekonomik tazminatlar ve anlaşmanın ihlali durumunda uygulanacak yaptırımlar gibi temel barış konuları ele alınacak.
Uluslararası Katılım ve İzleme
Görüşmelerde ABD ve Avrupa’nın aktif katılımı öngörülüyor. Ateşkesin uygulanması ve anlaşmaların denetlenmesi için uluslararası toplumun desteği talep ediliyor.
Sonuç
Ukrayna’nın sunduğu bu barış planı, savaşın sona erdirilmesi ve kalıcı bir barışın sağlanması için kapsamlı bir yol haritası sunuyor. Ancak, Rusya’nın bu önerilere nasıl yanıt vereceği ve görüşmelerin nasıl ilerleyeceği, önümüzdeki günlerde netlik kazanacak.
